Αθηνά Μουστάκα

Να είσαι ο εαυτός αλλά να ξέρεις πως το όριο είναι η ελευθερία του άλλου.

Ποιοί λόγοι σε έκαναν να αποδεχτείς την πρόταση της Σοφίας Μαραθάκη, ώστε να παίξεις στην παράσταση “Το αγόρι στο θεωρείο”;

Την περίοδο που κάναμε το Ρωμαίο στο 104, ο ίδιος χώρος φιλοξενούσε και άλλη μια παράσταση το «ο Φίλιπ Γκλας αγοράζει μια φρατζόλα ψωμί» που σκηνοθετούσε η ομάδα της Σοφίας. Παρόλο που δεν κατάφερα να τη δω, είχα ακούσει πολύ όμορφα λόγια. Οι περιγραφές για την προσέγγιση της παράστασης ταίριαζαν πολύ με τη δική μου σκέψη και αισθητική για το θέατρο. Έτσι λοιπόν το όνομα της Σοφίας είχε μείνει στο πίσω μέρος του μυαλού μου. Όταν το εθνικό ανακοίνωσε πως κάνει ακρόαση για το παιδικό η Σοφία, το θεώρησα μεγάλη ευκαιρία κι έστειλα. Επίσης επειδή έχω ξαναυπάρξει σε παιδικές παραστάσεις του Εθνικού ξέρω ότι είναι ένα θέατρο που ενδιαφέρεται πολύ για αυτό που λέμε παιδικό θέατρο, ανεβάζοντας διαρκώς τον πήχη με τις παραγωγές του. Αυτό σε συνδυασμό με το ότι ήθελα πολύ να συνεργαστώ μαζί της άνοιξαν το δρόμο προς τη συγκεκριμένη ακρόαση.

Τι πιστεύεις ότι έχει να μας πει σήμερα το 2022 ένα κείμενο, που μιλάει για την Σμύρνη, τον πόλεμο και την προσφυγιά;

Είναι μια φορτισμένη περίοδος όπου κλείνουμε 100 χρόνια από την καταστροφή κι αυτό από μόνο του δημιουργεί μια ανάγκη στη συλλογική μνήμη, για σκέψη και αναστοχασμό, για τραγωδίες που δυστυχώς επαναλαμβάνονται συνεχώς

τόσα χρόνια με όλους τους πρόσφυγες από τους διάφορους πολέμους. Ειδικά σήμερα το ξαναζούμε στην Ευρώπη με τον τραγικότερο τρόπο. Έτσι το μόνο που αλλάζει είναι τα ονόματα των χωρών και των ανθρώπων. Για να θυμόμαστε πως το αύριο από το χθες απέχει ελάχιστα!

Τι το ιδιαίτερο έχει η δική σας παράσταση, ώστε να έρθουμε να την δούμε;

Όπως είπα και πιο πάνω επειδή αναφέρεται σ’ ένα πραγματικό γεγονός αυτό της καταστροφής της Σμύρνης, θεωρώ πως είναι είναι πολύ σπουδαίο να αναδειχθεί το τεράστιο πρόβλημα αυτό της στέγασης των προσφύγων στο Δημοτικό θέατρο Αθηνών. Η παράσταση μπορεί να γίνει αφορμή να φωτιστεί αυτό το γεγονός. Ένα γεγονός που δεν είναι ευρέως γνωστό και που κατά τη γνώμη μου έχει μεγάλη σημασία να το θυμηθούμε και να το ανακαλύψουμε μέσα σε ένα χώρο «ρέπλικα», όπως το Εθνικό Θέατρο που του μοιάζει. Έχει και το Εθνικό Θέατρο θεωρεία και πλέον από τη σκηνή τα βλέπω με τελείως άλλο μάτι.

Συμφωνείς με την φράση “Πρέπει να είσαι ο εαυτός σου και όχι αυτός που θέλουν οι άλλοι” του Φρήντριχ Νίτσε;

Να είσαι ο εαυτός αλλά να ξέρεις πως το όριο είναι η ελευθερία του άλλου.

Σε θέματα αρχών και κυρίως ότι αγγίζει τον πυρήνα του αξιακού μας συστήματος θα πρέπει να είμαστε συνεπείς. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο άνθρωπος παραμένει αμετάβλητος στις ιδέες του αφού η εποχή αλλάζει και καλείται να αναστοχάζεται πάνω στα καινούρια δεδομένα και στις καινούριες κοινωνικές συνθήκες. Οι όποιες προσαρμογές και «συμβιβασμοί» αφορούν πάντοτε την καλώς εννοούμενη συνύπαρξη και συνεργασία στο χώρο μας αλλά και στην κοινωνία και όχι στην έκπτωση των αξιών που έχουμε. Εκτός αν αναθεωρήσουμε κάποιες αξίες, πράγμα που μπορεί να συμβεί κατά τη διάρκεια της ζωής μας – αλλά αυτό είναι έτσι και αλλιώς μια προσωπική κρίση και επανάσταση που δεν συμβαίνει κάθε μέρα και που όταν συμβεί ξανακαλούμαστε να είμαστε συνεπείς στις καινούριες επιλογές μας.

Πως πιστεύεις ότι πρέπει να λειτουργήσει ο καλλιτεχνικός χώρος μετά την πανδημία; Πρέπει να αλλάξει σκεπτικό;

Καταρχάς το κράτος πρέπει να αλλάξει σκεπτικό απέναντι στον καλλιτεχνικό χώρο. Να μην τον υποτιμά, να τον σέβεται και να τον αφήνει ελεύθερο να αναπνέει και να δημιουργεί. Κατ’ επέκταση το ίδιο χρέος έχει και η καλλιτεχνική κοινότητα ακόμα και εκεί που ασφυκτιά να βρίσκει τους τρόπους να δημιουργεί και να συνεχίζει με σεβασμό και κυρίως με αυτοσεβασμό και αλληλεγγύη πράγμα που δεν το κάνει πάντοτε. Δεν είναι εύκολο, μα είναι εντελώς απαραίτητο. Πανδημίες και δύσκολες συνθήκες πάντα θα επαναλαμβάνονται. Ο καλλιτεχνικός χώρος υποχρεούται να είναι πιο έτοιμος και να μη περιμένει από πάνω βοήθεια γιατί το κράτος απέδειξε πως δεν θα τη δώσει παρόλο που το οφείλει.

Πληροφορίες για την παράσταση “Το αγόρι στο θεωρείο” στο Εθνικό Θέατρο ΕΔΩ