Δελαβίνιας Παναγιώτης

Το θέατρο δεν είναι μόνο ψυχαγωγία, είναι και ένας καθρέφτης της κοινωνίας. 

Τι ήταν αυτό που σε τράβηξε περισσότερο στον ρόλο σου στους Άθλιους;

Aυτό που με τράβηξε περισσότερο στον ρόλο του Λεγκλ (L’Aigle – Αητός) είναι η αφοσίωσή του στα ιδανικά της ελευθερίας και της δικαιοσύνης. Ακόμα και μέσα στην απελπισία, δεν χάνει ποτέ το χιούμορ και την ελπίδα του. Είναι ένας απλός άνθρωπος, ένας φοιτητής, που αγαπά τη ζωή και τους συντρόφους του και είναι έτοιμος να θυσιαστεί για αυτά που πιστεύει. Έχει το θάρρος να ορθώσει το ανάστημά του και να πολεμήσει για ένα καλύτερο μέλλον.

Ένας επαναστάτης στη σκηνή πρέπει να έχει δύναμη, ένταση και πάθος. Πώς προσέγγισες αυτά τα στοιχεία στην ερμηνεία σου;

Όντως, αυτά τα στοιχεία θα λέγαμε πως είναι η “καρδιά” ενός επαναστάτη. 

Για να καταφέρω να τα αποδώσω όσο πιο αληθινά γίνεται, διάβασα για την εξέγερση του Ιουνίου 1832, για τους ανθρώπους που συμμετείχαν, για τα ιδανικά τους. Προσπάθησα να κατανοήσω βαθιά τα κίνητρα του χαρακτήρα που υποδύομαι. Την αδικία που βιώνει, την οργή που τον τροφοδοτεί αλλά και την ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον.

Όσο περισσότερο μελετούσα, τόσο συνειδητοποιούσα ότι αυτές οι έννοιες και αυτά τα ιδανικά με απασχολούν και με προβληματίζουν και εμένα ως άνθρωπο. Δεν μου είναι άγνωστα, καθώς τα βιώνουμε σε πολύ μεγάλο βαθμό ακόμα και σήμερα. 

Με βάση τα παραπάνω, μου δημιουργήθηκε η ανάγκη να πλάσω επαναστάτη που δεν είναι απλώς ένας χαρακτήρας στη σκηνή, αλλά μια ζωντανή, δυναμική παρουσία που έχει σκοπό να εμπνεύσει και να αφυπνίσει, μαζί με την αδελφότητα των επαναστατών, το κοινό που μας παρακολουθεί.

Ο χαρακτήρας σου πιστεύει βαθιά σε ένα καλύτερο μέλλον. Τι σε ενέπνευσε για να αποδώσεις αυτό το όραμα;

Ο Βίκτωρ Ουγκώ, μέσα από τους «Άθλιους», παρουσιάζει μια βαθιά και πολύπλευρη εικόνα της ανθρώπινης ανθεκτικότητας. Μας δείχνει ότι ακόμα και στις πιο άθλιες συνθήκες, ο άνθρωπος έχει την ικανότητα να αντέξει, να ελπίζει και να αγωνίζεται για μια καλύτερη ζωή. 

Χτίζει ένα όραμα για ένα καλύτερο μέλλον, όπου η κοινωνική δικαιοσύνη και η ανθρώπινη αξιοπρέπεια θριαμβεύουν. Το όραμά του δεν είναι ουτοπικό, αλλά βασίζεται στην πεποίθηση ότι η αλλαγή είναι δυνατή μέσω της ατομικής και συλλογικής προσπάθειας. Η μάχη για κοινωνική δικαιοσύνη και ανθρώπινη αξιοπρέπεια παραμένει επίκαιρη. Μας εμπνέει να αναγνωρίσουμε και να αντιμετωπίσουμε τις σύγχρονες μορφές αδικίας, όπως η φτώχεια, οι διακρίσεις και η ανισότητα. Μας ενθαρρύνει να αναζητήσουμε την ηθική μας εξέλιξη και να καλλιεργήσουμε την αλληλεγγύη προς τους αδύναμους. Μας διδάσκει ότι η ελπίδα και η πίστη σε ένα καλύτερο μέλλον, είναι απαραίτητα συστατικά για μια πιο δίκαιη και ανθρώπινη κοινωνία.

Με αυτές τις επιρροές, προσπάθησα να δημιουργήσω ένα όραμα που δεν είναι απλώς μια ουτοπική ιδέα, αλλά μια ζωντανή, απτή δυνατότητα. Ένα όραμα που με εμπνέει, με κινητοποιεί και δίνει ελπίδα.

Οι σκηνές εξέγερσης είναι από τις πιο δυνατές του έργου. Τι συναισθήματα σου προκαλεί η συμμετοχή σου σε αυτές;

Η εικόνα ότι άνθρωποι από διαφορετικά κοινωνικά στρώματα, ενώνονται σε έναν αγώνα για ελευθερία και δικαιοσύνη και είναι έτοιμοι να θυσιάσουν τα πάντα, μου προκαλεί θαυμασμό, συγκίνηση και βαθύ προβληματισμό.

Κατ’ αρχάς, θαυμασμό για την αυτοθυσία τους και την υπέρτατη αφοσίωση στα ιδανικά τους. Συγκίνηση για την ανθρώπινη δυστυχία, τη φτώχεια και την αδικία που τους οδήγησαν στην επανάσταση και προβληματισμό στην συνειδητοποίηση ότι τέτοιες συνθήκες εξακολουθούν να υπάρχουν σε πολλές περιοχές του κόσμου και σήμερα.

Όμως, νιώθω και ακλόνητη ελπίδα. Ελπίδα ότι μπορούμε να αλλάξουμε τον κόσμο, ότι μπορούμε να δημιουργήσουμε μια κοινωνία πιο δίκαιη, πιο ελεύθερη, πιο ανθρώπινη.

Ποιο είναι το πιο απαιτητικό κομμάτι αυτού του ρόλου, τόσο σωματικά όσο και συναισθηματικά;

Οι Άθλιοι, είναι μια ιστορία που έχει πάρα πολλές τραγικές ιστορίες, οπότε το να μπορέσεις να συνδεθείς ουσιαστικά με αυτές, είναι πολύ ψυχοφθόρο, αλλά παράλληλα αναγκαίο για να μπορέσεις να αποδόσεις σωστά τον ρόλο. 

Οι σκηνές εξέγερσης είναι γεμάτες έντονα συναισθήματα τα οποία κλιμακώνονται κατά τη διάρκεια των σκηνών και επηρεάζονται από αυτά που συμβαίνουν ή πρόκειται να συμβούν.

Ένα απαιτητικό κομμάτι της δουλειάς μου, θεωρώ ότι είναι να αποδοθεί η ελπίδα και η αισιοδοξία, ακόμα και στις πιο σκοτεινές στιγμές. Ο χαρακτήρας μου δεν χάνει ποτέ την πίστη του στα ιδανικά, την αγάπη του για τους συντρόφους του, την αποφασιστικότητά του να πολεμήσει για ένα καλύτερο μέλλον, μέχρι να έρθει η σκηνή του θανάτου, στο πιο δύσκολο κομμάτι του έργου, καθώς πρέπει να αποδοθεί ο πόνος, ο φόβος, αλλά και η αξιοπρέπεια του χαρακτήρα.

Πώς ήταν η συνεργασία σου με την Κωνσταντίνα Νικολαΐδη και πώς επηρέασε την ερμηνεία σου;

Νιώθω πολύ τυχερός που είμαι κομμάτι αυτής της υπέροχης παράστασης και την ευχαριστώ πολύ γι’ αυτό. Συνεργαζόμαστε από το 2019, από τον Όλιβερ Τουίστ, επίσης στο «Θέατρον» του Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος» και με τεράστια χαρά, μετά από ακρόαση για τους “Άθλιους”, ανανεώσαμε τη συνεργασία μας. Έχουμε μία υπέροχη συνεργασία. Η Κωνσταντίνα Νικολαΐδη έχει έναν μαγικό τρόπο να βλέπει τα πράγματα και έχει επίσης την ικανότητα να σε κάνει μέρος της φαντασίωσής της πολύ ομαλά και οργανικά. Σου δίνει το χώρο να εκφραστείς και να δημιουργήσεις. Σε κάνει να νιώθεις ασφάλεια, σε εμπνέει και χωρίς να το καταλάβεις, έχεις μπει στον κόσμο της. Υπάρχει απόλυτη εμπιστοσύνη μεταξύ μας και πιστεύει πολύ στη δύναμη της ομάδας. Γι΄αυτό και έχει δημιουργήσει ένα πολύ δεμένο σύνολο, όπου είμαστε πραγματικά ένας για όλους και όλοι για έναν.

Βλέπεις ομοιότητες μεταξύ της κοινωνίας του Οι Άθλιοι και της σύγχρονης πραγματικότητας;

Οι «Άθλιοι» του Βίκτωρος Ουγκώ, αν και γράφτηκαν τον 19ο αιώνα, αντικατοπτρίζουν κοινωνικά προβλήματα που εξακολουθούν να υφίστανται στη σύγχρονη εποχή. Οι ομοιότητες δυστυχώς είναι πολλές και ανησυχητικές. Η ανισότητα, η φτώχεια και η κοινωνική αδικία εξακολουθούν να μαστίζουν τον κόσμο μας σήμερα, με πολλούς ανθρώπους να ζουν σε συνθήκες εξαθλίωσης, χωρίς πρόσβαση σε βασικά αγαθά όπως τροφή, στέγη και υγειονομική περίθαλψη.

Η άνιση κατανομή του πλούτου, η έλλειψη πρόσβασης σε βασικές υπηρεσίες και η περιθωριοποίηση συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων δημιουργούν ένα περιβάλλον παρόμοιο με αυτό που περιγράφει ο Ουγκώ. 

Επιπλέον, η αυξανόμενη αβεβαιότητα και ο φόβος για το μέλλον, που χαρακτηρίζουν την εποχή μας, θυμίζουν την αίσθηση ανασφάλειας και απελπισίας που βίωναν οι «Άθλιοι».

Παράλληλα, η ανάγκη για συλλογική δράση και αλληλεγγύη, που αναδεικνύεται στο έργο παραμένει επίκαιρη. Η κινητοποίηση των πολιτών για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων τους, η αλληλεγγύη προς τους αδύναμους και η πίστη σε ένα καλύτερο μέλλον αποτελούν κινητήριες δυνάμεις για την αλλαγή. 

Όπως και στους «Αθλίους», η ελπίδα και η πίστη στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια μπορούν να μας οδηγήσουν σε μια πιο δίκαιη και ανθρώπινη κοινωνία. Έτσι, ο Ουγκώ μας υπενθυμίζει ότι ο αγώνας για κοινωνική δικαιοσύνη είναι διαρκής και ότι η αλλαγή είναι δυνατή, αρκεί να υπάρχει η θέληση και η δράση.

Αν έπρεπε να περιγράψεις την ουσία του ρόλου σου με μία μόνο φράση, ποια θα ήταν αυτή;

Η ελπίδα είναι μια ψευδαίσθηση αλλά η επανάσταση μια πραγματικότητα. 

Υπάρχει κάποια σκηνή ή ατάκα που θεωρείς καθοριστική για τον χαρακτήρα σου;

“Είτε κερδίσουμε, είτε πεθάνουμε σήμερα, θα φέρουμε την αλλαγή. Η δικαιοσύνη πάντα νικάει στο τέλος.”

Αυτή η ατάκα θεωρώ πως είναι καθοριστική για τον χαρακτήρα μου και αλλάζει όλο τον τρόπο που βιώνει την επανάσταση. Είναι μία απάντηση του Ανζολρά (Ράφαελ Αριστοτέλους), όταν ο Λεγκλ εκφράζει το φόβο του πάνω στο οδόφραγμα. 

Θεωρώ πως είναι κομβική για την κατανόηση της επανάστασης, καθώς συμπυκνώνει την αποφασιστικότητα, την ακλόνητη πίστη και την ηθική διάσταση του αγώνα των επαναστατών. Παρά τη συνειδητοποίηση ότι ο αγώνας τους είναι άνισος, οι επαναστάτες δεν χάνουν την ελπίδα τους. Πιστεύουν ότι η θυσία τους δεν θα πάει χαμένη, ότι η δικαιοσύνη θα επικρατήσει έστω και μετά από χρόνια. Λειτουργεί σαν μια δήλωση πίστης στα ιδανικά της ελευθερίας και της δικαιοσύνης. 

Τι πιστεύεις ότι θα κρατήσεις από αυτή την εμπειρία για τη μελλοντική σου πορεία στο θέατρο;

Ως ηθοποιός, η εμπειρία μου στους «Άθλιους» ήταν ένα σεμινάριο στην ανθρώπινη ψυχή, ένα ταξίδι στα βάθη της ανθρώπινης φύσης που θα κρατήσω μέσα μου τόσο σαν ηθοποίος όσο και σαν άνθρωπος. Το θέατρο δεν είναι μόνο ψυχαγωγία, είναι και ένας καθρέφτης της κοινωνίας. 

Έχουμε την ευθύνη να αναδεικνύουμε τα κοινωνικά προβλήματα, να δίνουμε φωνή στους αδύναμους και να προκαλούμε τον θεατή να αναρωτηθεί, να προβληματιστεί, να δράσει.

Επιπλέον, η εμπειρία αυτή μου επιβεβαίωσε τη σημασία της ομάδας στο θέατρο. Η εξαιρετική συνεργασία με την σκηνοθέτιδά μας, τους συναδέλφους και τους υπόλοιπους συντελεστές της παράστασης είναι απαραίτητη για τη δημιουργία μιας δυνατής και συναρπαστικής παράστασης. 

Μαζί, μπορούμε να αφηγηθούμε ιστορίες που αγγίζουν τις καρδιές των θεατών και να τους εμπνεύσουμε να γίνουν καλύτεροι άνθρωποι. 

Η δύναμη της ομάδας είναι αυτή που μετατρέπει ένα απλό κείμενο σε μια ζωντανή, δυναμική και αξέχαστη εμπειρία για το κοινό αλλά και για εμάς.

Πληροφορίες για την παράσταση: