Δημήτρης Καλαντζής

Το διαφορετικό που έχουν οι δημιουργοί, είναι αυτό που τους οδηγεί να αφήσουνε το δικό τους χνάρι, πάνω στο μονοπάτι της τέχνης των ανθρώπων.

Πιστεύεις ότι “Ο κατά φαντασίαν ασθενής” του Μολιέρου είναι ένα κείμενο, το οποίο είναι κοντά στη σημερινή πραγματικότητα;

Ο Ζαν-Μπατίστ Ποκλέν, όπως ήταν το πραγματικό όνομα του Μολιέρου, ήταν ένας συγγραφέας – ο μεγαλύτερος της ηπειρωτικής Ευρώπης κατά τους ειδικούς – ο οποίος άλλαξε τον τρόπο που αντιμετωπιζόταν μέχρι τότε η κωμωδία. Χρησιμοποίησε το ταλέντο του στη γραφή, τα εφόδιά του από την κλασσική του παιδεία, καθώς και την ανεπτυγμένη αίσθησή του της παρατήρησης, για να γράψει στα έργα του ολοκληρωμένους χαρακτήρες, σε μία περίοδο που το ύφος και η δύναμη της Κομέντια ντελ άρτε επηρέαζε και επισκίαζε τους πάντες. Χρειάζεται ψυχικό σθένος για να προτείνεις κάτι που δεν συνηθίζεται στην εποχή σου και – κυρίως στις Τέχνες – απαιτείται τεράστιο ταλέντο για να κάνεις τομή, να προτείνεις κάτι φρέσκο που θα ανοίξει νέους δρόμους. Όταν όμως το κάνει αυτό, ένας συγγραφέας, τότε το γραπτό του δεν είναι ένα απλό κείμενο, αλλά ένα «μεγάλο» κείμενο. Και τα μεγάλα κείμενα μπορούν να μεταφέρονται στο χρόνο και είναι αληθινά και αποδεκτά οπιαδήποτε εποχή. “Ο κατά φαντασίαν ασθενής” του Μολιέρου, είναι ένα μεγάλο κείμενο και ως τέτοιο, όχι μόνο είναι κοντά στη σημερινή πραγματικότητα, αλλά μπορεί και να μας παρηγορήσει, να μας μορφώσει και να μας ψυχαγωγήσει “σήμερα”, το ίδιο καλά όπως το έκανε σε κάποιους άλλους “χθες” και με την ίδια δυναμική που θα το κάνει και σε αυτούς που θάρθουν “αύριο”…Και αν, ένα κείμενο, που μιλάει για έναν άνθρωπο που νομίζει συνεχώς οτι είναι άρρωστος, δεν είναι επίκαιρο σε χρόνια πανδημίας, που φτερνίζεται κάποιος σε μια πλατεία και όλοι τον κοιτάμε ύποπτα και ανασκουμπωνόμαστε, τότε πότε είναι;!!!

Τι ιδιαίτερο έχει η δική σας παράσταση σας, ώστε να έρθουμε να την δούμε;

Δυστυχώς, οι καιροί συνεχίζουν να είναι ζοφεροί. Όταν έχεις βιώσει, οικονομική κρίση και πανδημία και, ξαφνικά, ένας πόλεμος ξεσπάει έξω από την πόρτα σου, πρέπει να ψάχνεις και να βρίσκεις τρόπους που θα σου υπενθυμίζουν ότι, ναι μεν οι καιροί είναι δύσκολοι, αλλά ο άνθρωπος μπορεί να έχει και ευγενή αισθήματα, μπορεί να είναι δημιουργικός, μπορεί να δώσει χαρά-χαμόγελο-αγάπη, υπάρχει ελπίδα… «Ο Κατά Φαντασίαν Ασθενής», του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. ΡΟΥΜΕΛΗΣ – ελπίζω ότι ο θεός του πολέμου θα σιγήσει σύντομα τις σάλπιγγές του – θα παρουσιαστεί το καλοκαίρι στα ανοιχτά θέατρα όλης της Ελλάδας! Όσοι έρθετε, ετοιμαστείτε να δείτε μία παράσταση που ξεχειλίζει από ενέργεια! Είναι μία παράσταση φτιαγμένη για ηθοποιούς που ιδρώνουν τη φανέλα τους! Δεν θα σας πω τις αρλούμπες που λένε συνήθως οι ηθοποιοί προσπαθώντας να προσελκύσουν τον κόσμο να πάει να τους δει! Ότι, δηλαδή, κάνουμε το αριστούργημα του αιώνα και άλλες τέτοιες αηδίες! Όχι! Θα σας πω την αλήθεια…και η αλήθεια είναι ότι έχει συγκροτηθεί ένας θιάσος από καλούς ηθοποιούς που σέβονται το θεατή, σέβονται την επαγγελματική τους ιδιότητα, σέβονται την τέχνη τους. Όλα αυτά μας οδηγούν, μας δίνουν ένα ισχυρό κίνητρο για να βγαίνουμε – κάθε βράδυ, σε κάθε παράσταση – στη σκήνη και να μην κρατάμε τίποτα για τον εαυτό μας, μας “αναγκάζουν” να τα προσφέρουμε όλα στον θεατή. Και αυτό, που σε κανονικές συνθήκες θα έπρεπε να είναι το αυτονόητο, δυστυχώς, είναι δυσεύρετο…Αυτή, λοιπόν, είναι η αφετηρία μας. Γιατί το να κάνουμε αυτό που οφείλουμε, είναι μόνο η αρχή για μας! Κάναμε μια παράσταση, με πολύ κόπο. Ένα έργο τέχνης για να έχει αποτέλεσμα και να αγγίξει την ουσία, δεν γίνεται ποτέ άκοπα, ανέξοδα. Κάτι πρέπει να καταθέσεις για να σου επιστραφεί κάτι άλλο. Κι εμείς παιδευτήκαμε. Και εμείς οι ηθοποιοί και ο σκηνοθέτης μας ο Κώστας ο Γάκης. Και παιδέψαμε και ο ένας τον άλλον. Και ωθήσαμε ο ένας τον άλλον να βρει τα όριά του. Βόλεμα δεν υπάρχει στην τέχνη. Όποιος βολεύεται, δεν υπάρχει. Είναι απών, υποκριτικά νεκρός. Για τον θεατή, θα είναι απλώς σαν να μην είναι παρών. Το εύκολο, εκμηδενίζει την παρουσία μας πάνω στη σκηνή. Ο Κώστας, μας οδήγησε απ’ τον δύσκολο δρόμο. Και αυτό είναι κάτι που πάντα εκτιμώ στους ανθρώπους. Είναι ο δρόμος που ακολουθώ πάντα. Ο δρόμος μου. Και είναι και η διαδρομή που ακολούθησε η πρόβα μας για να φτάσει στο παραστασιακό αποτέλεσμα.

Θεωρώ ότι θα ήταν αδικία, αν δεν έκανα καμία αναφορά στον Θανάση τον Τσαλταμπάση που κρατάει τον πρωταγωνιστικό ρόλο της παράστασης. Ένας “οδοστρωτήρας” υποκριτικής. Ένας ηθοποιός που χαίρεσαι να είσαι πάνω στη σκηνή μαζί του. Ένας κωμικός που σε κάνει να αισθάνεσαι οτι κάπου μέσα του κρύβεται μια ανεξάντλητη πηγή γέλιου. Κάθε βράδυ, νομίζω ότι έχει παντού στις τσέπες των κοστουμιών του σακκουλάκια με “χαρά” και σε κάθε ατάκα του βγάζει και τη μοιράζει απλόχερα στους θεατές.

Είναι – όμως – και αδικία, το ότι αναφέρομαι μόνο σε αυτόν! Γι’ αυτό θέλω να πω σε όλους τους συναδέλφους μου: Νίκο, Μαρία, Ορφέα, Αλέξανδρε, Νάστια, Αγοραστή, Στεφανία και φυσικά στον υπέροχο μουσικό μας, τον Κώστα…παιδιά, σας ευχαριστώ!

Ο δικός σου ρόλος.

Κάνω τον “Μπεράλντ” στην παράσταση, που είναι ο αδερφός του Αργκάν, που είναι ο πρωταγωνιστής, ο κατά φαντασίαν ασθενής, δηλαδή, στο έργο του Μολιέρου. Ο σκηνοθέτης μας, έχει κάνει και τη διασκευή του έργου. Οπότε, πέρα από τους ρόλους αυτούς, υπάρχουν και κάποιες εκπλήξεις στην παράσταση, που δεν θα ήθελα να αποκαλύψω. Θα σας πω μόνο ότι θα δείτε να ξετυλίγετε μπροστά στα μάτια σας η ζωή των ηθοποιών της εποχής του Μολιέρου! Τα υπόλοιπα, τα αφήνω να σας τα φέρει το καλοκαίρι…!

Τι σκέφτεσαι όταν διαβάζεις το απόφθεγμα του Stephen Covey “Η δύναμη βρίσκεται στις διαφορές, όχι στις ομοιότητες”;

Ο Stephen Covey, ήταν Αμερικάνος εκπαιδευτικός και συγγραφέας. Ήταν επίσης επιχειρηματίας και ομιλητής αυτοβελτίωσης, κάτι που είναι σύνηθες στην κουλτούρα των Αμερικάνων, να δίνουνε δηλαδή συμβουλές για το πώς – με απλά βήματα – θα μπορέσει ο οποιοσδήποτε να προσεγγίσει έναν επικεντρωμένο σε αρχές τρόπο για την επίλυση προσωπικών και επαγγελματικών προβλημάτων…κάτι το οποίο είναι πολύ έξω από τη δική μου κουλτούρα! Θεωρώ ότι μόνο εφόδια για το ταξίδι του, μπορείς να παρέχεις σε έναν άνθρωπο και όχι έτοιμες λύσεις. Επικεντρώνομαι όμως στην ερώτησή σας, καθώς δεν είναι στις προθέσεις μου να κρίνω έναν δημιουργό του οποίου το έργο δεν γνωρίζω και, φυσικά, δεν δικαιούμαι να μιλάω για έναν καθηγητή πανεπιστημίου (διαβάζω πως την περίοδο που έφυγε απ’ τη ζωή, δίδασκε στο Utah State University και, σύμφωνα με το περιοδικό “TIME”, ήταν στη λίστα με τους 25 ανθρώπους με τη μεγαλύτερη επιρροή). Αν απομονώσω τη φράση αυτή του Stephen Convey, αυτό που καταλαβαίνω είναι ότι μιλάει για τη δύναμη της διαφορετικότητας. Το πόσο σημαντικό είναι το να διαφέρεις και είναι αυτό ακριβώς που σου προσδίδει την ατομικότητά σου, που σε κάνει ξεχωριστό, που δίνει αξία σε αυτό που έχεις και που μπορείς να προσφέρεις, επειδή δεν το έχει κανένας άλλος. Ζούμε σε μία χώρα που τρέμει το διαφορετικό, το απ’ αλλού φερμένο, το οποίο έχουν υμνήσει, τόσο καλλιτέχνες, όσο και στοχαστές-φιλοσόφοι και ψυχολόγοι. Η κοινωνία είναι έτσι φτιαγμένη που αυτούς που δεν είναι ίδιοι με εμάς, τους αποκαλούμε “τρελούς”, ή αυτομάτως τους περιθωριοποιούμε. Το διαφορετικό, είναι πάντα απειλή για τα κεκτημένα μας! Το διαφορετικό είναι όμως, η χαραμάδα απ’ όπου μπαίνει συνήθως το φως. Το διαφορετικό που έχουν οι δημιουργοί, είναι αυτό που τους οδηγεί να αφήσουνε το δικό τους χνάρι, πάνω στο μονοπάτι της τέχνης των ανθρώπων. Και αυτά τα χνάρια, τα αλλιώτικα, είναι που θα ακολουθήσουν κι άλλοι, πολλοί, για να φτάσουνε στον προορισμό τους.

Πιστεύεις ότι οι καλλιτέχνες μετά απ΄όλες τις κρίσεις της τελευταίας δεκαετίας θα έπρεπε να αλλάξουν τρόπο σκέψης και διεκδίκησης των δικαιωμάτων τους σε σχέση με το παρελθόν;

Έχω τη χαρά να συναναστρέφομαι με πιο νέους συναδέλφους στη δουλειά και πολλές φορές το κύριο θέμα συζήτησης είναι οι εργασιακές συνθήκες. Προσπαθούσα από την αρχή της εμπλοκής μου με το συγκεκριμένο επάγγελμα, να λειτουργώ πάντα σε πλαίσια επαγγελματικά. Θα το λέω, όχι μόνο μέχρι να υπάρχω σ’ αυτό το επάγγελμα, αλλά και μέχρι να πάρω την τελευταία μου ανάσα στον μάταιο τούτο κόσμο, γιατί είναι η ζωή μας η ίδια αυτή και θα ήθελα να βοηθήσω αυτούς που έρχονται να την κάνουν καλύτερη από αυτήν που φτιάξαμε εμείς. Δεν πρέπει να απαξιώνουμε το επάγγελμά μας, γιατί θα μας απαξιώσει και αυτό. Και απαξιώνεις το επάγγελμά σου, όταν δεν διεκδικείς – τουλάχιστον – αυτό το οποίο έχουν ορίσει οι νομοθέτες, ή, σε μία ελεύθερη αγορά, δέχεσαι οτιδήποτε σου πασάρουν παραμερίζοντας τον κόπο και το χρόνο που έχεις δαπανήσει για ν’ αποκτήσεις την τεχνική και πνευματική κατάρτιση που θα σε καταστήσει ανταγωνιστικό σ’ αυτό το επάγγελμα. Αλλά για να διεκδικήσεις κάτι, πρέπει να σε αφορά και θα σε αφορά μόνο αν έχεις προσφέρει το μερτικό σου πρώτα εσύ, δηλαδή τον κόπο σου και το χρόνο σου. Οι σχολές έχουνε σοβαρή ευθύνη σε όλο αυτό. Μία σχολή δεν οφείλει μόνο να καταρτίσει τεχνικά ένα νέο παιδί. Οφείλει και να τον κάνει ευσυνείδητο και σωστό επαγγελματία. Οφείλει να τον πληροφορήσει για τις δυνατότητες της αγοράς στην οποία θα διοχετευτεί και οφείλει να τον μάθει πώς να πουλάει το προϊόν του, δηλαδή τον εαυτό του. Αυτά, όλα, είναι το πρώτο βήμα. Από ‘κει και πέρα, σημαντικό ρόλο πρέπει να παίζει και το Σωματείο. Και για να γίνει αυτό, απαιτείται συσπείρωση. Έχουμε χρεός όλοι να είμαστε μέλη του Σωματείου μας, αυτό είναι που το καθιστά δυνατό. Και το Σωματείο έχει χρεός να προστατεύει τα μέλη του, μακριά και έξω από κομματικές προτιμήσεις και προκαταλήψεις. Η Υποκριτική είναι Τέχνη, αλλά το να είσαι Ηθοποιός, είναι επάγγελμα. Με τεχνογνωσία και επαγγελματική αντίληψη, αυτές οι δύο αντιθετικές έννοιες, μπορούν να συνδυαστούν.

Σας Ευχαριστώ!

«Ο Κατά Φαντασίαν Ασθενής», του Μολιέρου
…Με αγέρα και βροχή…

Η παράσταση του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. ΡΟΥΜΕΛΗΣ θα περιοδεύσει το καλοκαίρι και θα παρουσιαστεί στα ανοιχτά θέατρα όλης την Ελλάδας.

Πληροφορίες για την παράσταση «Ο Κατά Φαντασίαν Ασθενής», του Μολιέρου στο Θέατρο Κατερίνα Βασιλάκου ΕΔΩ