Δημήτρης Καμαρωτός: “Η μουσική είναι ένα τοπίο όπου το πραγματικό με το φανταστικό εναλάσσονται ασταμάτητα…”

Τι σας ενέπνευσε να δημιουργήσετε μουσική για την ¨Μήδεια”;

Αυτό που με εμπνέει πάντα: η λευκή σελίδα. Δηλαδή η συγκυρία, οι προκλήσεις, η δυνατότητα και κυρίως οι άνθρωποι που δίνουν ζωή στην παραγωγή, σκηνικά. Πάντως όχι ο μύθος, η ιστορία, οι ήρωες, οι ιδέες. Στον δρόμο, δηλαδή στην πρόβα, όλα γεμίζουν με λεπτομέρειες που οδηγούν την μουσική σύνθεση στην ολοκλήρωσή της. Δεν γράφω μουσική θεματικά εμπνευσμένη από φανταστικές προβολές σε ένα μύθο, ένα κείμενο. Γράφω μουσική για παραστάσεις και χρησιμοποιώ την φαντασία μου για να μεταφερθώ σε μια στιγμή της παράστασης που θα πραγματοποιηθεί μήνες μετά. Περιμένουμε από μια μουσική να μας συνεπάρει, να μας βυθίσει στην σκηνική δράση, στην ποίηση και τους μονολόγους. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο μόνος ή ο καλύτερος δρόμος είναι να βρίσκεται και ο συνθέτης σε μια τέτοια κατάσταση για να παράγει αυτή την μουσική.

Συνήθως η μουσική σας έχει την μορφή «ηχητικού περιβάλλοντος». Πράξατε κι αυτή τη φορά το ίδιο ή κινηθήκατε σε δρόμους «μελοποίησης»;

Είναι θέμα πως ορίζει κανείς το «ηχητικό περιβάλλον». Έχω γράψει μουσική για περίπου 200 παραστάσεις με όλα τα μέσα, από κλασσικά οργανικά σύνολα μέχρι ηλεκτρονικούς θορύβους
και βέβαια φωνές. Από αυτές 12 παραγωγές για Επίδαυρο και πολύ περισσότερες αρχαίας τραγωδίας για άλλους χώρους. Όλα αυτά χρειάζονταν και πρότεινα στάσιμα, τραγούδια, μελωδίες,
θεματική μουσική. Δύσκολο να τα χαρακτηρίσει κανείς ηχητικό περιβάλλον. Υπήρξαν παραστάσεις με μεγάλο αριθμό ομαδικών και σόλο τραγουδιών με ηθοποιούς, λυρικούς τραγουδιστές, πειραματιστές της φωνής, εδώ, με εξαιρετική συνεργάτη την Γιώτα Νέγκα. ¨Όμως κάτι που θα μπορούσε να δικαιολογεί τον όρο ηχητικό περιβάλλον που χρησιμοποιείτε, είναι η πρόθεση που έχω, όποιο και να είναι το μουσικό υλικό, να μην διαταράσσει την ροή αλλά να εντάσσεται απόλυτα μέσα σε αυτή. Έτσι μπορεί να παρακολουθήσουμε μια παράσταση που είχε σε όλη την διάρκεια μουσική μου και να μην μας έχει μείνει σαν χωριστό στοιχείο. Ακόμα και αν ήταν τραγούδια. Αυτό είναι κάτι που προσπαθώ για μήνες να πετύχω όταν προετοιμάζω την μουσική μιας παράστασης.

Πόσο μεγάλη πρόκληση για σας ήταν η φωνή της Γιώτα Νέγκα;

Θα έλεγα ότι ήταν μια ευκαιρία για μια γραφή ακριβείας που πρέπει να δώσει τον πλήρη δημιουργικό χώρο σε μια εξαιρετικά πλούσια εκφραστικά φωνή και ταυτόχρονα να είναι μέρος της συνολικής μουσικής δραματουργίας μιας τραγωδίας. Ήταν ενδιαφέρον και διαφορετικό από άλλες τέτοιες προσπάθειές μου, ότι τα τραγούδια της Γιώτα Νέγκα έπρεπε να είναι μέρος και να συνομιλούν με τα χορικά μέρη ενώ διατηρούν ταυτόχρονα και την ταυτότητά τους.

Συμφωνείτε με τη ρήση του John Coltrane «Μπορείς να παίξεις μουσική και με ένα κορδόνι παπουτσιών, αν είσαι αληθινός»;

Αλήθεια είναι αλλά υπάρχουν και δυο ενδιαφέρουσες για μένα υποσημειώσεις.
Πρώτον, ότι ο μεγάλος John μιλούσε για τον δικό του εκφραστικό χώρο, για μια αυτοσχεδιαζόμενη μουσική σε ένα συγκεκριμένο ιδίωμα. Ένα εξαιρετικό τρόπο να παράγεις μουσική με άμεση, ακαριαία θα έλεγε κανείς, σύνθεση. Τα πράγματα διαφέρουν και πρέπει να διαφέρουν, όταν χρησιμοποιείται ένας άλλος δρόμος για να βγει μουσική, από μια διαδικασία αναλυτική – συνθετική και σε μεγάλη χρονική διάρκεια παραγωγής της. Εδώ τα πράγματα μπορεί να είναι πιο ενδιαφέρον, να μην μπαίνουν κάτω από απόλυτες και προδιαγεγραμμένες διαδικασίες. Ούτε καν κάτω από το φαινομενικά αθώο και αντικειμενικό «αληθινός». Δεύτερον, η μουσική είναι ένα τοπίο όπου το πραγματικό, το φανταστικό, το συνειδητό και το ασυνείδητο πλέκονται και εναλλάσσονται ασταμάτητα και με ατελείωτους τρόπους και έτσι πρέπει. Το να «είσαι αληθινός» μέσα σε αυτό τον ευπρόσδεκτο δαίδαλο, δεν είναι μια
χρήσιμη σκέψη, ούτε ένας οδηγός. Εκτός και αν απλώς σου θυμίζει ότι δεν πρέπει ποτέ να εξαπατήσεις τους ακροατές σου. Μπορεί να τους απογοητεύσεις κάποτε αλλά ποτέ συνειδητά να τους κοροϊδέψεις. Έτσι, αυτό είναι μια πιο χρήσιμη παρατήρηση για έναν αυτοσχεδιαστή παρά για έναν συνθέτη.

Το προσωπικό site του μουσικού Δημήτρη Καμαρωτού

Πληροφορίες για την παράσταση Μήδεια του Ευριπίδη: