Δημοσθένης Φίλιππας: Η αντίδραση έχει χαρακτήρα νομοτελειακό.

Ποιοι λόγοι σε έκαναν να δεχτείς να παίξεις στην παράσταση «ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΜΑΡΞ» της Ελένη Ζαφειρίου;

Η πρόταση να υποδυθώ τον Κάρλ Μάρξ ήταν από μόνη της ιδιαίτερα δελεαστική. Πρόκειται για ένα ογκόλιθο του ανθρωπίνου πνεύματος, με μια μυθιστορηματική ζωή, απόλυτα επιδραστικός σαν άνθρωπος και σαν επιστήμονας για τους ανθρώπους της εποχής του μέχρι και σήμερα και σίγουρα και για τους ανθρώπους του μέλλοντος. Καινοτόμος, πρωτοπόρος και ριζοσπαστικός. Με πολλούς αγαπημένους φίλους,συντρόφους και μαθητές και πολλούς ορκισμένους εχθρούς. Ένα ανήσυχο πνεύμα, ένα μεγάλο παιδί όπως τον περιγράφουν οι στενοί του φίλοι γεμάτο χιούμορ και γενναιοδωρία. Μα και ένας θηριώδης διανοητής, ακούραστος, αυστηρός με τον εαυτό του και τους άλλους, μαχητής, χωρίς συμβιβασμούς, ευθύς,που εξέφραζε τις σκέψεις και τα αισθήματά του ολοκληρωτικά και ανεπιφύλακτα και πάντα κατά πρόσωπο. Λάτρης του ανθρωπίνου πνεύματος και των γραμμάτων με αγαπημένη ρήση τα λόγια του Δάντη «Τράβα το δρόμο σου και άσε τον κόσμο να λέει» και με φαρμακερή ειρωνεία για όπλο ενάντια των εχθρών του. Εκτός από οικονομολόγος ο Μαρξ υπήρξε σημαντικότατος φιλόσοφος και ιστορικός.

Επομένως αποτελεί πρόκληση για κάθε ηθοποιό η μελέτη και η προσπάθεια ενσάρκωσης μιας τόσο μεγάλης μορφής του ανθρώπινου γένους.

Όταν δε αυτή η πρόταση συνδυάζεται με μια αφοσιωμένη και ακούραστη ομάδα τότε δεν μπορείς να αρνηθείς αυτό το ομολογουμένως μεγάλο βάρος.

Από την πρώτη στιγμή που γνώρισα τον σκηνοθέτη της παράστασης και πλέον φίλο Κώστα Σταματόπουλο ένιωσα μια βαθιά πνευματική και καλλιτεχνική ταύτιση,ένιωσα την αγάπη και το πάθος του για το συγκεκριμένο εγχείρημα,την εμπιστοσύνη προς το πρόσωπο μου και τον γεμάτο ιδέες,εικόνες και συναισθήματα ενθουσιασμό του για την προσπάθεια.

Την ίδια αγάπη, θέρμη και αφοσίωση ένιωσα γνωρίζοντας και την Ελένη Ζαφειρίου η οποία έχει κάνει μια εξαιρετική δουλειά πάνω στο κείμενο και φυσικά στην διαμόρφωση του έργου που βασίζεται στα γραπτά του Μαρξ για τον εμφύλιο πόλεμο στη Γαλλία, την περίφημη Κομμούνα των Παρισίων,που ουσιαστικά αποτελούν την Διακήρυξη της Διεθνούς Ένωσης Εργατών για τα γεγονότα της επανάστασης των Κομμουνάρων που φέτος έκλεισαν 150 χρόνια από εκείνη την ημέρα στις 18 Μαρτίου του1871.

Επομένως παρά τις δυσκολίες και τις αναβολές εξ αιτίας του Sars-CoV-2 η απόφαση μου να δεχθώ την μεγάλη αυτή πρόκληση ήταν τελικά πολύ εύκολη!

Γιατί πιστεύεις ότι πρέπει να δούμε το συγκεκριμένο έργο;

Θα σας πω τι εγώ βρίσκω τρομακτικά ενδιαφέρον στο έργο και ελπίζω αυτό να αποτυπώνεται γλαφυρά και στην παράσταση μας…

Το ιστορικό πλαίσιο πρώτα απ’ όλα, ένα πολύ σημαντικό ιστορικό γεγονός της Ευρωπαϊκής και Παγκόσμιας Ιστορίας του 19^ου αιώνα(του αιώνα των επαναστάσεων)για το οποίο γνωρίζουμε στην πλειοψηφία μας ελάχιστα και που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη της ιστορίας στην Ευρώπη με επιρροές στο σήμερα.

Τα λόγια,οι σκέψεις,οι απόψεις,η ιστορική, πολιτική και κοινωνική ανάλυση του Μαρξ πάνω στα γεγονότα και στους πρωταγωνιστές τους.

Η ομοιότητα των προβλημάτων,των επιδιώξεων,των αναγκών,του σχεδιασμού,της ρητορικής της εποχής με το σήμερα. Διαβάζοντας το έργο και τα λόγια του Μαρξ έκανα διαρκώς παραπομπές στο τώρα…

Τα ερεθίσματα που προκαλεί για προσωπική αναζήτηση του ευρύτερου ιστορικού, πολιτικού και κοινωνικού πλαισίου που καταπιάνεται και με τις θεμελιώδης έννοιες του έθνους, της πάλης των τάξεων, της επίδρασης του κεφαλαίου στη ιστορική εξέλιξη και άλλα πολλά.

Η αναβίωση με βοηθό την φαντασία του καθενός μιας συγκλονιστικής προσπάθειας, τολμηρής, αιματηρής και άγριας για κοινωνική αλλαγή .

Σε τι μας αφορά εκατόν πενήντα χρόνια μετά η παρισινή εξέργεση και οι απόψεις του Μαρξ;

Είναι απόλυτα επίκαιρες δυστυχώς οι απόψεις του Μαρξ για την Παρισινή Κομμούνα.

Και αντιστοίχως απόλυτα επιδραστικά στο σήμερα τα γεγονότα της εξέγερσης της εργατικής τάξης του Παρισιού του 1871 τουλάχιστον όπως και της Γαλλικής επανάστασης.

Παρά την τεχνολογική και επιστημονική πρόοδο η ανθρωπότητα στην καλύτερη περίπτωση παραμένει στάσιμη με ροπή στην οπισθοδρόμηση.

Ζητήματα προηγούμενων αιώνων που θεωρούσαμε λυμένα επανέρχονται δραματικά…πάρτε παράδειγμα τον φασισμό-ναζισμό,την ξενοφοβία,τον ρατσισμό,το αντιεμβολιαστικό κίνημα και όχι μόνο για τον κορωναιό και τις πατέντες των εμβολίων που δεν αναγνωρίζουν το όπλο αυτό ενάντια στην πανδημία ως δώρο προς την ανθρωπότητα σε αντίθεση με ότι έγινε στην ανακάλυψη του εμβολίου της γρίπης…

Επιστέφοντας στην ερώτηση σας πολύ μεγάλη εντύπωση μου έκανε η δημόσια συζήτηση-αντιπαράθεση που διάβασα στις εφημερίδες για τους εορτασμούς της επετείου των 150 χρόνων στο Παρίσι τον φετινό Μάρτη. Η αντιπαράθεση μεταξύ των αντίπαλων μερών έγινε με όρους παρελθόντος,όπως ακριβώς το 1871! Αν για παράδειγμα οι Κομμουνάροι ευθύνονται για τις πυρκαγιές που έκαψαν κτήρια και μνημεία του Παρισιού και για ποιό λόγο …ερώτηση στην οποία απαντάει ο Μαρξ το1871 υπερασπιζόμενος τους προλεταρίους επαναστάτες και περιλαμβάνεται και στην παράσταση.

Γνώμη μου είναι ότι ο Μαρξ και η Κομμούνα των Παρισίων, ανεξάρτητα αν κάποιος συμφωνεί μαζί τους ή όχι, μας αφορούν σήμερα πολύ περισσότερο απ’ ότι μπορούμε να φανταστούμε!

Πως νοιώθεις απέναντι στα φαινόμενα ρατσισμού (με όλες τις εκφάνσεις του), που έχουν ενταθεί τα τελευταία χρόνια;

Ο ρατσισμός και η ξενοφοβία βρίσκουν εύφορο έδαφος και αναπτύσσονται…διαρκείς και επαναλαμβανόμενες κρίσεις κάθε είδους…οικονομικές, υγειονομικές, μεταναστευτικές, κλιματικές δηλητηριάζουν τη σκέψη, τη λογική, τα συναισθήματα, τον ανθρωπισμό μας. Ο φόβος γίνεται το κυρίαρχο συναίσθημα. Δυστυχώς προβλέπω ένταση των φαινομένων καθώς τα προβλήματα θα γιγαντώνονται.

Ζούμε σε μια εποχή που προηγείται σημαντικών αλλαγών και γεγονότων που θα σημαδέψουν την Ιστορία της ανθρωπότητας. Τα προβλήματα και τα αδιέξοδα συσσωρεύονται και δεν θα αργήσει η μεγάλη έκρηξη. Κάποιοι τα δημιουργούν και κάποιοι τα συντηρούν. Η τεχνολογική επανάσταση κάνει τη ζωή μας πιο εύκολη,πιο ανώδυνη μα ταυτόχρονα μας αποξενώνει και μας κάνει μονάδες ή μικρά ακίνδυνα υποσύνολα.

Μοναδικό μας όπλο η παιδεία, οι πανανθρώπινες αξίες και τα ιδανικά.

Η ανάγκη για έναν καλύτερο κόσμο είναι διάχυτη.

Πιστεύεις ότι oι περίοδοι κρίσης είναι ιδανικοί για να καταπατούνται τα εργασιακά και τα ανθρώπινα δικαιώματα;

Φυσικά,είναι αυταπόδεικτο!

Η κρίση,πραγματική ή τεχνητή, είναι μια πολύ βολική δικαιολογία.

Σε συνδυασμό με τον φόβο, λογικό ή παράλογο, αποτελούν ένα δυνατό δίδυμο. Για τους πολλούς καταστροφικό, για τους λίγους κερδοφόρο.

Τα εργασιακά και τα ανθρώπινα δικαιώματα, κερδισμενα με αίμα σε προηγούμενους αιώνες, καταπατούνται συστηματικά. Όση πρόοδος κι αν έχει επιτευχθεί σε συγκεκριμένους τομείς το ισοζύγιο είναι πάντα αρνητικό.

Αισθάνομαι όλο και πιο έντονα ότι ο πλανήτης ζει κάτω από την τυραννία του κέρδους και από άνθρωποι έχουμε μετατραπεί μόνο σε καταναλωτές.

Η δράση όμως προκαλεί αντίδραση…που μέχρι στιγμής αντιμετωπίζεται και διοχετεύεται επιτυχημένα από τις πολιτικές και οικονομικές ελίτ…η αντίδραση όμως έχει χαρακτήρα νομοτελειακό.

Ποιά είναι τα επόμενα καλλιτεχνικά σου σχέδια, μετά (;) την εποχή του κορωνοϊού;

Δυστυχώς μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν συγκεκριμένα σχέδια που να μοιάζουν υλοποιήσιμα…

Επίσης δεν πιστεύω ότι έχουμε τελειώσει με την εποχή του κορωνοιού.

Η οικονομική κρίση σε συνδυασμό με τον κορωνοιό έχουν πλήξει ανεπανόρθωτα την τέχνη και τους καλλιτέχνες μαζί βέβαια με πολλούς άλλους επαγγελματίες.

Οι άνθρωποι της τέχνης είμαστε πολλοί και μάλλον αχρείαστοι στην Ελλάδα του 2021 και όπως μας είπε και η κυρία υπουργός κατά την διάρκεια της πρώτης καραντίνας «Η αγορά θα αυτορυθμιστεί»…με απλά λόγια όποιος αντέξει.

Πληροφορίες για την παράσταση «ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΜΑΡΞ» στο Θέατρο OLVIO ΕΔΩ