Ειρήνη Ζήκα

Η αλλαγή τελικά – στις μέρες μας – δεν γίνεται να έρθει μεγάλη, αλλά μικρή, συγκεκριμένη εκεί όπου πραγματικά φτάνει το χέρι σου.

Τι ήταν αυτό που σε ώθησε να συλλάβεις και να σκηνοθετήσεις μια παράσταση με τίτλο“Το σώμα που άφησα πίσω μου”;

Ήταν μία από εκείνες τις μικρές/μεγάλες στιγμές μέσα στο μετρό, περίοδος post-covid. Κάποια στιγμή το βλέμμα μου έπεσε σε μια κοπέλα, συνειδητοποιώ για ώρα πώς το σώμα της βρισκόταν σε μια κατάσταση που έμοιαζε να μην την ελέγχει. Στα μάτια μου το σώμα της είχε ξεχαστεί σε μια συγκεκριμένη θέση που μάλλον βρίσκονταν σε αντίθεση με το μέσα της που εγώ δεν έβλεπα. Άρχισε να με διεγείρει η ιδέα να εξερευνήσω σε ποιες περιπτώσεις και τί κάνει κάποιον να αφήσει πίσω το σώμα του. Πίσω σε ένα τραύμα, μια ανάμνηση, μια αγωνία, έναν φόβο, μια στιγμή έρωτα. Πιστεύω πώς συμβαίνει κατα κόρον, να εκτοξεύουμε τον εαυτό μας προς πάσα κατεύθυνση ψάχνοντας ένα κάποιο νόημα αγωνιώντας να ζήσουμε όλο και πιο πολλά με τίμημα να μην συγχρονιζόμαστε με αυτό που συμβαίνει τώρα. Τώρα, όσο για τον τίτλο μάλλον συντάχθηκε πολύ σύντομα με μία διττή ανάγκη: κατ’ αρχάς ως ένα ερώτημα, πού έχει κολλήσει το σώμα μου και δεν καταφέρνω να ζω και να μοιράζομαι το παρόν αλλά και ως την επιδίωξη τί πρέπει να αφήσω πίσω μου, να εγκαταλείψω μια και καλή από αυτά που κουβαλάω και με βαραίνουν ώστε να καταφέρω να ζήσω.

Τι πιστεύεις ότι έχεις να μας πει το συγκεκριμένο κείμενο;

Το έργο μάλλον επιχειρεί πιο πολύ να τσιγκλήσει παρά να πεί κάτι. Ένας βασικός άξονας της δραματουργίας είναι τί κάνω στο σώμα μου, πώς του συμπεριφέρομαι, πώς μου έμαθαν τις λειτουργίες του, κάνω αυτό που έχω ανάγκη, καταπιέζω το σώμα μου ή όχι, καταχρώμαι τις δυνατότητές του ή όχι, το φροντίζω; Το αγαπάω; Η εικόνα που έχω για το σώμα μου πόσο επηρεάζεται από οικονομικές και κοινωνικές πιέσεις αλλά και τον οικογενειακό ιστό και σε τί βαθμό; Ακόμα, πόσο χρήσιμος είναι ο διαχωρισμός σώματος/πνεύματος/ψυχής και θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί;

Μίλησέ μας για το δικό σου ρόλο.

Η παράσταση αξιοποιεί κατά βάση τις τεχνικές του θεάτρου της επινόησης αλλά και του αφηγηματικού και επιτελετικού θεάτρου. Εδώ δεν έχουμε να κάνουμε τόσο με ρόλους όσο με συνθήκες και συμπεριφορές που μοιράζονται οι ηθοποιοί φωτίζοντας τον δραματουργικό πυρήνα του έργου. Οι ήχοι και η μουσική, ακόμα, αποτελούν στοιχεία της δραματουργίας όπως και τα σώματα των ηθοποιών. Αυτό που κάνουμε είναι να πλάθουμε εικόνες που επιχειρούμε να προκαλέσουν νοηματικές συνάψεις στη συνείδηση των θεατών κι από κει και πέρα να μείνουν ελεύθεροι να νιώσουν και να σκεφτούν αυτό που ήδη βρίσκεται εκεί για τον καθένα.

Πως ακριβώς σκηνοθέτησες και παρουσίασες το κείμενο;

Μεγάλο μέρος της δουλειάς μας ήταν να πλάσουμε το κείμενο το οποίο προέκυψε αυτοσχεδιάζοντας με βάση ορισμένες προβληματικές που μας ενδιέφερε να ερευνήσουμε και σχετίζονται με την κατάσταση του σώματος σήμερα, παλιότερα αλλά και κάτω από την επίδραση της βιολογίας, της θρησκείας, της κοινωνίας, της συνήθειας. Από εκεί και πέρα, επιχειρήσαμε να στήσουμε μια χορική συνθήκη, ένα ασφαλές πεδίο δράσης όπου θα μας επιτρέψει να επικοινωνήσουμε την αφήγησή μας με τους άλλους ανθρώπους. Χρησιμοποιώ το εμείς καθώς πρόκειται για μια εντελώς ομαδική δουλειά που θα ήταν μια ιδέα χωρίς τον Βασίλη Καζή, τον Ηλία Καρακωνσταντάκη, τον Πάνο Καστρίτση, τον Γιάννη Κουρμπάνη και τη Σοφία Φωτεινάκη. Τα σώματα των ηθοποιών παραμένουν εκτεθειμένα στα μάτια των θεατών καθ’ όλη τη διάρκεια της παράστασης λειτουργώντας κιναισθητικά και άλλοτε αντιστικτικά, επιχειρώντας περισσότερο να βιώσουν μια εμπειρία από κοινού με τους θεατές, μια εμπειρία  που ρίχνει φως στην ανάγκη του ανθρώπου να είναι παρών για κάποιον άλλον, δηλαδή να υπάρχει, να έχει υπόσταση. Αξίζει, εδώ, να ειπωθεί πώς το χιούμορ και το στοιχείο του παράλογου κατέχουν περίοπτη θέση στο λεξιλόγιο της παράστασης. 

Τι σκέφτεσαι όταν διαβάζεις τη φράση του Οδυσσέα Ελύτη “Το παν είναι η ρότα σου κόντρα στην κοινωνία ετούτη” ;

Το παν είναι σε ποιές περιπτώσεις τρως και καταπίνεις την παραμύθα και πότε αρνείσαι να την φας, κοινωνική ή άλλου είδους. Για παράδειγμα, πλέον, έχει για τα καλά εδραιωθεί το αφήγημα δούλευε όλη μέρα και κατανάλωνε κυνηγώντας την ουρά σου χωρίς κανέναν σεβασμό στο περιβάλλον, στην υγεία σου, στην υγεία των άλλων. Προσωπικά, ελπίζω και εύχομαι να συνεχίσω να ελπίζω πως η ζωή είναι κάτι περισσότερο από επιβίωση. Ακόμα αρχίζω και πιστεύω πως τελικά η αλλαγή – στις μέρες μας – δεν γίνεται να έρθει μεγάλη, αλλά μικρή και συγκεκριμένη εκεί όπου πραγματικά φτάνει το χέρι σου, αφού η κοινωνία κομματιάζεται μέρα με τη μέρα σε όλο και περισσότερα μικρά/μικρά εγώ. 

Πληροφορίες για την παράσταση: