Μιχάλης Πανάδης: “Η συμπαντική νομοτέλεια εφαρμόζει πάντα το θερισμό ανάλογα με τη σπορά!”

Tι σκέφτηκες όταν σου προτάθηκε να παίξεις στο έργο «Κάιν» του Λόρδου Βύρωνα;

Σκέφτηκα ότι δεν μπορώ να το κάνω ενώ θα ήθελα πάρα πολύ. Θα ήθελα πολύ να παίξω τον Κάιν, αλλά ο Κάιν, ειδικά έτσι όπως έχει αποτυπωθεί από τον Byron, δεν παίζεται. Την ίδια σκέψη είχα κατά τη διάρκεια των προβών και την ίδια σκέψη έχω και τώρα που έχουν αρχίσει οι παραστάσεις και με αυτή τη σκέψη εργάστηκα πάνω στο κείμενο από τη στιγμή που κατάφερα να παραμερίσω την αυταρέσκεια της ερμηνείας. Τέτοιοι χαρακτήρες ξεπερνούν τις τεχνικές προσέγγισης. Δεν μπορείς καν να τους κατανοήσεις σε βάθος. Μόνο να συγκινηθείς. Κι αν είσαι τυχερός, να συνταραχθείς για μια στιγμή από όλη αυτή τη συμπυκνωμένη σοφία και γνώση τέτοιων κειμένων. Ο Κάιν δεν είναι ένας χαρακτήρας. Είναι ένα φιλοσοφικό διακύβευμα. Τα φιλοσοφικά διακυβεύματα πολύ δύσκολα τα διαπραγματεύεται κανείς σκηνικά, εκτός αν η διαπραγμάτευση αυτή συμβαίνει κάτω από πολύ συγκεκριμένες συνθήκες – τις οποίες αδυνατώ να αναλύσω σε αυτή την απάντηση. Αυτό που μπορώ να σας πω είναι πως δε θα έβαζα τον εαυτό μου σε αυτή τη δοκιμασία αν την παράσταση δεν τη σκηνοθετούσε η κ. Φριντζήλα μέσα στο πλαίσιο του Δρόμου με Δέντρα.

Τι διαφορετικό έχει το συγκεκριμένο κείμενο;

Μου είναι δύσκολο να είμαι σαφής στην απάντησή μου γιατί δεν ξέρω με τί να το συγκρίνω για να το ονομάσω διαφορετικό από αυτό. Κάθε κείμενο είναι διαφορετικό από κάποιο άλλο. Αυτό που κάνει το συγκεκριμένο έργο ιδιαίτερο, λόγω της σπανιότητας του είδους του, είναι ότι πρόκειται για σκηνική φιλοσοφία και σκηνική επιστήμη. Τέτοια έργα, καθώς αποτελούν ένα πολύ μικρό κομμάτι της παγκόσμιας δραματουργίας, δεν προσφέρουν την αίσθηση της ψυχολογικής ή δυτικότροπης οικειότητας άλλων έργων, γι’ αυτό και απαιτούν πολύ περισσότερη και ποικιλότροπη μελέτη και πολύ λιγότερο εαυτό. Αυτή η ανάγκη που θέτει αυτό το έργο, είναι κάτι διαφορετικό. Πέρα από αυτό όμως, δεν διαφέρει στον πυρήνα του από οποιοδήποτε άλλο σπουδαίο έργο, από τη στιγμή που όλα τα έργα πιθανολογούν γύρω από την κατανόηση του μυστηρίου του ανθρώπου. Παρόλα αυτά, ο τρόπος που ο Μπάιρον έχει στοχαστεί πάνω σ’ αυτή την προβληματική και τα αποτελέσματα που έχει παραδώσει, σε κάνουν να παραλύεις από θαυμασμό, όπως και με τα έργα τόσων άλλων. Είναι και αυτό ένα έργο που είναι ικανό να συγκλονίσει αυτόν που θα επικοινωνήσει μαζί του συθέμελα γύρω από την ύπαρξή του.

Τι έχει να μας πει σήμερα;

Αν το εξετάσουμε σε σχέση με την ανάγκη της επικαιρικότητας μιας καλλιτεχνικής δημιουργίας, τίποτα. Δεν είναι ένα επίκαιρο έργο. Δεν ασχολείται με τις προβληματικές του σύγχρονου δυτικού μοντέλου ανθρώπου. Πρόκειται για ένα ποιητικό έργο. Η ποίηση, ως πανάρχαια μορφή παρηγοριάς, δεν έχει στόχο να χαϊδέψει τις αγωνίες μιας καθημερινότητας, αλλά να δημιουργήσει τις αγωνίες εκείνες που δυνητικά θα μπορούσαν να αποτρέψουν τον αφανισμό του είδους. Γι’ αυτό και η ποίηση δεν χωράει σε χρονικότητες. Δε σχετίζεται ούτε με το χθες, ούτε με το σήμερα, ούτε με το αύριο. Σχετίζεται με το υπόλοιπο. Είναι μια πρόσκληση γνωριμίας με αυτό που όλοι αποφεύγουμε: την ύπαρξη.

Mίλησε μας για τον ρόλο σου.

Ο Κάιν είναι ο πρώτος άνθρωπος που αμφισβήτησε ένα δεδομένο, ο πρώτος άνθρωπος που εμπιστεύτηκε τον εσώτερο εαυτό του, ο πρώτος άνθρωπος που επαναστάτησε ολοκληρωτικά απέναντι σε αυτό που τον καταπίεζε, ο πρώτος άνθρωπος που υπερασπίστηκε μέχρις εσχάτων την υποχρέωση του καθένα για την εξερεύνηση του επέκεινα, ο πρώτος άνθρωπος που τίμησε την ύπαρξή του, ο πρώτος άνθρωπος που κατανόησε και αποδέχτηκε τη μηδαμινότητά του και την ελαχιστότατη θέση του μέσα στο σύμπαν, ο πρώτος άνθρωπος που αντιμετώπισε την μοναξιά της ύπαρξής του. Με λίγα λόγια, ο πρώτος ευτυχισμένος άνθρωπος.

Μια σκηνή ή μια ατάκα του έργου που είναι για σένα η πιο χαρακτηριστική;

Ο Εωσφόρος στον Κάιν: «Σκέψου και άντεξε […] φτιάξε έναν κόσμο μέσα στο στήθος εκεί που ο εξωτερικός έχει αποτύχει […]».

Tι σκέφτεσαι για την Ελλάδα του 2019;

Για την Ελλάδα του 2019 σκέφτομαι ότι εξακολουθεί να είναι μια πολύ όμορφη χώρα από μορφολογικής και γεωφυσικής άποψης. Σπάνιας ομορφιάς. Για τους Έλληνες του 2019 σκέφτομαι ότι  – την επόμενη φράση τη γράφω πλήρως αποσυνδεδεμένη από οποιαδήποτε συναισθηματική απόχρωση – έχουν ακριβώς ό,τι επέλεξαν. Η συμπαντική νομοτέλεια, εφαρμόζει πάντα το θερισμό ανάλογα με τη σπορά.

Πληροφορίες για την παράσταση “ΛΟΡΔΟΥ ΒΥΡΩΝΟΣ Κάιν” ένα μυστήριο στο Αστεροσκοπείο Αθηνών      ΕΔΩ