Νίκος Γιαλελής: “Ελπίζω το θέατρο να εξακολουθήσει να με εκπλήσσει, όπως δεν έχει σταματήσει ως τώρα να κάνει!”

Μίλησε μας για την παράσταση.

O Φάτσερ είναι ένα σύνολo κειμένων 500 περίπου σελίδων στο οποίο ο Mπέρτολτ Μπρεχτ δοκίμασε προς το τέλος της δεκαετίας του ‘20 υλικά όπως η αφήγηση, οι σκηνες “ρεαλιστικής” θεατρικής γραφής που τις ονομάζει “ντοκουμέντα”, ποιήματα, τραγούδια – “χορικά” κλπ.Άξονας έιναι βέβια ένας μύθος, μία ιστορία, η ιστορία τεσσάρων γερμανών λιποτακτών της μάχης του Βερντέν που κρύβονται στην πόλη Μυλχάιμ με σκοπό να γλιτώσουν τον πόλεμο και ταυτοχρόνως να περιμένουν μήπως συμβεί μια επανάσταση (εννοεί την εξέγερση του Νοεμβρίου του 1918 στη Γερμανία που οδήγησε στην παραίτηση του Κάιζερ και την Δημοκρατία της Βαϊμάρης) μήπως με αυτόν τον τρόπο γλιτώσουν τις κατηγορίες της λιποταξίας, αλλά και σταματήσει ο πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος.Εκεί τους πιάνουν και τους σκοτώνουν γιατί ο πιο απερίσκεπτος, ή ο πιο θρασύς, ο ή πιο ήρωας, ή αντιήρωας αν θέλεις, ο Γιόχαν Φάτσερ, στην προσπάθειά τους να βρουν τροφή, πάει και μπλέκει σε έναν καυγά. Η “ιστορία” είναι αυτή και είναι πολύ απλή.

Με άξονα αυτη την ιστορία ωστόσο, ο Μπρεχτ θίγει το αιώνιο ζήτημα της σχέσης ατόμου – κοινωνίας, παρουσιάζοντας – ας πούμε προβοκατόρικα- την λιποταξία ως άσκηση της ελεύθερης βούλησης, γενικότερα πραγματεύεται ζητήματα που τον έχουν απασχολήσει σε όλα του τα μετέπειτα έργα – για παράδειγμα μέσα στα κείμενα του Φάτσερ βρίσκονται σκέψεις που αργότερα δίνει στον περίφημο κύριο Κόινερ. Θα μπορούσαμε να πούμε οτι ο Φάτσερ είναι μήτρα για πολλά του έργα μετά. Παίζει με τα υλικά του ο Μπρεχτ εδώ, παίζει με τις φόρμες. Έχει όπως είπα πριν σκηνές ρεαλιστικές που τις λέει “ντοκουμέντα”. Έχει τις ίδιες σκηνές γραμμένες πιο ποιητικά, έχει τραγούδια, έχει πεζά κείμενα, έχει δικά του σχόλια πάνω σε αυτά που έχει γράψει πριν . Το ξαναεπισκέφθηκε είκοσι και πλέον χρόνια αργότερα το υλικό αυτό, το ξανασχολίασε και μόνος του έγραψε ότι δεν είναι “παραστάσιμο”. Αλλά το υλικό Φάτσερ έχει απασχολήσει πολύ τους μεταγενέστερους, με κλασσική πια τη διασκευή του Χάινερ Μίλερ.Στη δική μας παράσταση η διασκευή είναι της Ελένης Βαροπούλου.

Πρόκειται για μία παραστάση που ομολογεί ότι είναι εργαστήριο. Για σκηνικό έχει το τραπέζι της δουλειάς, βλέπεις τους ηθοποιούς ως ηθοποιούς. Δεν μπαίνουμε ποτέ σε καμία θεατρική συνθήκη για πάρα πολύ ώρα ή όποτε μπαίνουμε υπάρχει μία διαρκής υπενθύμιση ότι αυτό δεν θα ολοκληρωθεί ποτέ.Το τραπέζι έχει μηχανήματα για την παραγωγή του ήχου, εκεί αφήνουμε τις μάσκες μας, εκεί μπορεί κάποιος να πιει νερό, εκεί μπορείς να καθήσεις όταν δεν παίζεις ή να επιστρέψεις αφού δοκιμάσεις κάτι στη σκηνή. Ο σκηνοθέτης είναι παρών και μπορεί ανά πάσα στιγμή να παρέμβει για να ζητήσει ή να αλλάξει κάτι… Τα υπόλοιπα λέω να αφήσω να τα ανακαλύψουν οι θεατές…

Πες μας για το ρόλο σου. Είσαι ένας από τους τέσσερις φαντάρους.

Στον “θεατρικό” μου ρόλο, στις σκηνές “ντοκουμέντα”, είμαι ένας από τους τέσσερις φαντάρους, ο Μπύσιγκ.Χωρίς ακριβώς να είναι μεταξύ τους ολόιδιοι οι τρεις φαντάροι, δημιουργούν οι τρεις με τον Φάτσερ ένα δίπολο. Αν υποθέσουμε πως εκείνος κάνει αυτό που δεν είναι ωφέλιμο, χρήσιμο,αλλά απλώς αυτό που του αρέσει, το αντίπαλον δέος είναι οι άλλοι τρεις, Οι οποίοι λένε “όχι, πρέπει να βρούμε φαγητό, πρέπει να είσαι συνεπής, πρέπει να λειτουργήσουμε σαν σύνολο”. Kαι ο Φάτσερ αντιτάσσει την αιώνια ανθρώπινη ερώτηση: “και αν δεν θέλω;”

“Κρατήστε αυτό που σας είναι χρήσιμο από τη ζωή και το υπόλοιπο είμαι εγώ”. Είναι μία εξαιρετική φράση του, που υπάρχει στην παράσταση. Ωστόσο σκέφτομαι οτι στη δική μας εποχή, με όλα αυτά που γίνονται γύρω μας και ταυτόχρονα με την υποτιθέμενη δύναμή μας στα social media ή όπου αλλού, νομίζουμε ότι είμαστε Φάτσερ, αλλά μάλλον είμαστε… οι τρεις άλλοι. Δηλαδή έχουμε πάντα μία ψευδαίσθηση ηρωισμού, αντικομφορμισμού, εμείς οι ίδιοι για τη ζωή μας.

Τι περιμένεις από το θέατρο;

Ελπίζω να εξακολουθήσει να με εκπλήσσει, όπως δεν έχει σταματήσει ως τώρα να κάνει.

Πες μας σε ποιες άλλες παραστάσεις θα σε δούμε φέτος.

Οι παραστάσεις του Φάτσερ τελειώνουν στις 20 Ιανουαρίου. Από 10 Φεβρουαρίου ως το Πάσχα θα παίζω στην εφηβική σκηνή του Μικρού Εθνικού στην παράσταση “Μικρές Ιστορίες για Αγρίους” που βασίζεται σε κείμενα του Μπερνάρ Φριό σε σκηνοθεσία της Μαρίας Σαββίδου, ενώ προς το τέλος Μαϊου θα έχω την τιμή να παίζω τον κυριο Κ. στον “Πύργο” του Φραντς Κάφκα σε σκηνοθεσία του Ορέστη Τάτση.

Πληροφορίες για την παράσταση στην Πειραματική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου ΕΔΩ