Νατάσα Νταϊλιάνη

Σε κάθε εποχή υπάρχουν αυτοί οι άνθρωποι που βάζουν πλάτες για τους άλλους, για τους επόμενους.

Γιατί αποφάσισες να γράψεις και να ανεβάσεις τo έργο «Ξανά»;

Το έργο έχει γραφτεί κάποια χρόνια πριν. Ήταν μια προσπάθεια κατανόησης και συμφιλίωσης με όσα με παίδευαν εκείνη την εποχή.

Έχει ως κεντρικούς ήρωες μία γυναίκα κι έναν άντρα που μετά από έναν χωρισμό ξανασυναντιούνται για να πούνε όσα δεν είχαν πει ποτέ ο ένας στον άλλον. Πολλές φορές μιλούν στον πρώτο ενικό πολλές φορές στον τρίτο ενικό για τον εαυτό τους, άλλες φορές μιλούν για τον άλλον σαν να ήταν απών. Πρέπει όμως να πουν πάση θυσία την αλήθεια τους, να την ομολογήσουν για να μπορέσουν να πάνε παρακάτω.

Αυτή ήταν υποθέτω και η δική μου προσωπική ανάγκη όταν το έγραψα. Έπρεπε να γίνει αυτός «ο φανταστικός διάλογος» για να απαλύνει τη βία και τον αναπόφευκτο πόνο ενός χωρισμού. Ταυτόχρονα, το έργο κάνει κάποια χρονικά άλματα και έχει επιρροές από τις προσωπικές μαρτυρίες των παππούδων μου από την περίοδο του εμφυλίου και την δίκη τους συγκλονιστική ιστορία αγάπης. Υπάρχει μια νοερή γραμμή που διατρέχει το έργο που συνδέει τις μοίρες της γιαγιάς της κόρης και της εγγονής (όπου η τελευταία είμαι εγώ). Υπάρχουν προσωπικές ιστορίες χωρισμού και επανένωσης, απώλειας και αναζήτησης, το θέμα της προσφυγιάς, μία σύνδεση με τον τόπο μέσα μας. Η απόφαση νασκηνοθετήσω το έργο και να γίνει παράσταση ήρθε μετά από προτροπή τρίτων που εμπιστεύτηκα το κείμενο. Ήταν κάτι «σαν έτοιμο από καιρό» και περίμενε την κατάλληλη στιγμή να παρουσιαστεί, κάπως έτσι το βιώνω. Δεν υπάρχει πιο ωραία στιγμή από το μοίρασμα αυτό με το κοινό, αισθάνομαι ευτυχής που γίνεται πραγματικότητα και με τους καλύτερους δυνατούς συνεργάτες.

Για ποιους λόγους πιστεύεις ότι πρέπει να δούμε την παράσταση;

Υπάρχει ένα «δυνατό» κείμενο με έντονα ποιητικό λόγο κι ένας εμβληματικός χώρος, το Ξενοδοχείο Μπάγκειον, το οποίο θα φιλοξενήσει τους ήρωες του έργου, δύο πρώην εραστές, για μοιραία αυτή συνάντηση, για να μιλήσουν επιτέλους και να αναμετρηθούν με τον χρόνο και τις πληγές του παρελθόντος. Η παράσταση φιλοδοξεί να κάνει «μάρτυρες» αυτής της συνάντησης το κοινό που θα μας κάνει την τιμή να παρευρεθεί. Έχει κάτι μυσταγωγικό, έχει και κάτι πολύ γνώριμο ταυτόχρονα. Οι ήρωες έρχονται αποφασισμένοι να υπερασπιστούν ο καθένας την δική του όψη των πραγμάτων, στην πορεία μοιράζονται τι τους χώρισε και τι τους ένωσε, όμως το έργο έχει και μια κοινωνικο-πολιτική διάσταση, μιλάει για το κοινωνικό πλαίσιο μέσα στο οποίο ευδοκιμεί ή καταστρέφεται ένας έρωτας, για ανθρώπους που θέλουν να είναι υποκείμενα και όχι αντικείμενα, για γυναίκες που «έγιναν δυνατές», που ονειρεύονται έναν άλλον ρόλο στη ζωή, για το τι σημαίνει να γεννιέσαι σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή και κοινωνικο-πολιτική συγκυρία, τι προσδοκίες και επιθυμίες ανεκπλήρωτες μπορεί να κουβαλάς μέσα σου και ποιοι δρόμοι είναι μοναχικοί τελικώς και «δεν χρειάζονται συντροφιά, ούτε φεγγάρι». Κι αυτό θεωρώ το κάνει γοητευτικό σαν πρώτη ύλη…τουλάχιστον για εμάς που ασχοληθήκαμε μαζί του.

Τελικά είναι ο έρωτας ένα κοινό βίωμα δύο ανθρώπων ή μια μοναχική διαδρομή στα άδυτα της κάθε ψυχής που πασχίζει να αγαπηθεί..

Νομίζω ως μια υπαρξιακή κατάσταση ο έρωτας, και ειδικά ο ανεκπλήρωτος, είναι μια βαθιά μοναχική κατάσταση. Ακόμα κι αν τελικά φέρει πολύ κοντά δύο ανθρώπους είναι αυτός ο ίδιος που παραμορφώνει, και εξιδανικεύει τον άλλον, δεν αφήνει να δεις καθαρά..

Ο έρωτας είναι ένα διαρκές ερωτηματικό.

«Ο έρωτας είναι κάτι πιο δυνατό από εμάς. Δεν σε αφήνει να ησυχάζεις» όπως λέει ο ήρωας έργου.

Και συνεχίζει: «Ερωτεύτηκα. Εσένα. Ποια είσαι;»

Τι σκέφτεσαι όταν διαβάζεις τη φράση του Οδυσσέα Ελύτη “Το παν είναι η ρότα σου κόντρα στην κοινωνία ετούτη”;

Σκέφτομαι ότι αυτό θέλει πολύ σθένος και δύναμη.

Νομίζω είναι πολύ σοφό. Και για κάποιους ανθρώπους, όπως για τους ήρωες του έργου μου, είναι μονόδρομος. Σε κάθε εποχή υπάρχουν αυτοί οι άνθρωποι που βάζουν πλάτες για τους άλλους, για τους επόμενους. Ονειρεύονται μια διαφορετική κοινωνία, μια πιο δίκαιη κοινωνία.

Η σημερινή μας κοινωνία χαρακτηρίζεται από πολλές «αποκαλύψεις» απόρροια μιας βαθιά εξουσιαστικής, πατριαρχικής δομής που επιτρέπει τα πάντα ουσιαστικά στον ισχυρό αρκεί να διαδραματίζονται κεκαλυμμένα, κεκλεισμένων των θυρών, και τις περισσότερες φορές υπάρχει η τάση ενοχοποίησης του ίδιου του θύματος.

Ναι, πρέπει να πάμε πάντα και συνέχεια κόντρα στην κοινωνία ετούτη.

Πιστεύεις ότι οι καλλιτέχνες μετά απ΄ όλες τις κρίσεις της τελευταίας δεκαετίας θα πρέπει να αλλάξουν τρόπο σκέψης και διεκδίκησης των δικαιωμάτων τους σε σχέση με το παρελθόν;

Πιστεύω ότι οι καλλιτέχνες οφείλουν να διεκδικούν πιο θαρρετά. Να αναγνωρίσουν την αξία τους οι ίδιοι περισσότερο και να αντισταθούν στην εκμετάλλευσή τους χωρίς αμοιβή. Αυτό είναι κάτι που πρέπει να γίνει συλλογικά, δεν φτάνουν μεμονωμένες διεκδικήσεις, θέλει συνειδητότητα. Είναι άγρια τα πράγματα εκεί έξω και σύνθετα πολύ. Η ανάγκη του καλλιτέχνη είναι να δημιουργεί και να προσφέρει το καλλιτέχνημα του στην κοινωνία. Η πολιτεία πρέπει να προστατεύει και να ενισχύει την δημιουργική διαδικασία, ενισχύοντας τους καλλιτέχνες και δίνοντας τους χώρο για δημιουργία.

Πληροφορίες για την παράσταση: