Σταύρος Κανελλίδης

Γίναμε όλοι Dorian στο ψηφιακό κόσμο, αλλά στη πραγματικότητα είμαστε τα πορτρέτα που γερνούν στο σπίτι μόνα.

Τι ήταν αυτό που σε ώθησε να διασκευάσεις το Πορτρέτο του Dorian Gray σήμερα;

Πάντα με συγκινούσε η ιδέα του Ουάιλντ ότι η ομορφιά και η φθορά είναι οι δύο όψεις του ίδιου καθρέφτη. Το πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέι είναι αγαπημένο μου έργο όπως και τόσων άλλων. Όμως σήμεραζούμε σε μια εποχή όπου η εικόνα δεν είναι πια αντανάκλαση — είναι νόμισμα, ταυτότητα, εξουσία. Ήθελα να δω πώς θα επιβίωνε ο Ντόριαν μέσα σ’ έναν κόσμο που τον παράγει διαρκώς: τον κόσμο των φίλτρων, των stories, της διαρκούς αυτοπροβολής. Η διασκευή γεννήθηκε από αυτή την ανάγκη — να μιλήσω για την εμμονή μας με τη νεότητα και την επιφάνεια, μέσα από την αισθητική του σήμερα, γι αυτό και ο τίτλος είναι “Το πορτρέτο του Dorian Gray #DorianGrayFilter”.

Πώς προσέγγισες δραματουργικά τη σύνδεση ανάμεσα στο Λονδίνο του Ουάιλντ και τη Νέα Υόρκη του ’77 ή τον ψηφιακό κόσμο του 2010;

Το έργο είναι ένα ταξίδι μέσα από τρεις εποχές-καθρέφτες. Ξεκινάμε από τη Νέα Υόρκη του 1977 ο Ντόριαν φτάνει εκεί στις 15/07/77 μια μέρα μετα το μεγάλο blackout και φωτίζει με τη λάμψη του τη πόλη που ποτέ δε κοιμάται. Κινείται ανάμεσα στο Factory του Warhol και στο Studio 54 — εκεί όπου η επιθυμία, η τέχνη και η αυτοκαταστροφή γίνονται δημόσιο θέαμα. Μετά το θάνατο της Σίμπιλ ο Ντόριαν αλλάζει μένει άδειος απο συναισθήματα. Ο έκκλητος βίος του συμπίπτει χρονικά με τη μάστιγα του Aids. Τέλος φτάνουμε έως το 2010, στην ψηφιακή εποχή, όπου το βλέμμα του άλλου δεν είναι πια φυσικό αλλά αλγοριθμικό. Η δραματουργία δομείται σαν ένα συνεχές remix. Ουσιαστικά είναι ενα θρίλερ για τη νιότη. Γιατί και ο ίδιος ο Ντόριαν είναι κάποιος που η νιότη του έζησε περισσότερο απ’τον ίδιο, καταπίνοντας τον.

Το έργο μιλά για τη φθορά, τη ματαιοδοξία και την εικόνα. Πώς μεταφράζεται αυτό στη δική σου σκηνοθετική ματιά;

Σκηνοθετικά, ήθελα ο χώρος να λειτουργεί σαν ένας ζωντανός μηχανισμός εικόνων.Η σκηνή είναι φτιαγμένη από χρωματιστούς κύβουςπου, όσο εξελίσσεται η ιστορία, διαλύονται και καταλήγουν σε έναν λυμένο κύβο του Ρούμπικ — ένα σύμβολο αρμονίας που όμως κρύβει πίσω του την πλήρη αποσύνθεση.Πάνω σε αυτόν τον κύβο δεσπόζει το πορτρέτο, μέσα σε μια τεράστια κορνίζα, σαν να μας κοιτά όλους.Η κορύφωση έρχεται τη μέρα που ο Ντόριαν πεθαίνει — και είναι η ίδια μέρα που λανσάρεται το Instagram. Εκείνη τη μέρα, όλοι έγιναν Ντόριαν. Όλοι μπήκαμε στο ψηφιακό πορτρέτο, κρύψαμε τις ρωγμές μας πίσω από φίλτρα, πιστέψαμε ότι μπορούμε να παγώσουμε τον χρόνο.Μόνο που στην πραγματικότητα, δεν είμαστε αθάνατοι. Είμαστε τα πορτρέτα που γερνούν στο σπίτι, μακριά απ’ το βλέμμα του κόσμου.Η φθορά, λοιπόν, δεν είναι πια πάνω στο σώμα· είναι μέσα στην εικόνα. Και η ματαιοδοξία δεν είναι πια αμαρτία· είναι τρόπος επιβίωσης.

Επέλεξες να είσαι και ο σκηνοθέτης και ο πρωταγωνιστής. Πώς ισορροπείς ανάμεσα σε αυτές τις δύο θέσεις;

Η αλήθεια είναι ότι ο Ντόριαν έγινε το πεδίο όπου οι δύο μου πλευρές συγκρούστηκαν.Ως σκηνοθέτης θέλω να ενσαρκωθεί αυτό που οραματίστηκα στη σκηνη, απο την ερμηνεία των ηθοποιών μέχρι τα σκηνικά τα κοστούμια, τη μουσική και φώτα . Ως ηθοποιός θέλω να χαθώ μέσα στο σύμπαν που δημιουργώ σα σκηνοθέτης και να ερμηνεύσω αυτό το χαρακτήρα, που για μένα είναι ενα τραγικό πλάσμα. Η ισορροπία βρίσκεται ακριβώς εκεί — στη στιγμή που χάνομαι σαν ηθοποιος στο σύμπαν αυτο. Αφήνω τον Ντόριαν να αισθανθεί τα πάντα αλλά χωρίς να δείξει οτι τα αισθάνεται. Ο Ντόριαν είναι η επιτομή του ναρκισισμού και πιστεύω ότι σε ένα τέτοιο πλάσμα πρέπει να μπερδεύονται οι συναισθηματικές έννοιες. Η ανωτερότητα να μοιάζει αδιαφορία, η περηφάνια σκληρότητα κτλ. Ο θεατής πρέπει να είναι παρατηρητής δηλαδή αυτης της συμπεριφοράς οχι να προσπαθήσει να ταυτιστεί με αυτό το πλάσμα.Το να σκηνοθετείς και να παίζεις είναι σαν να κοιτάς τον εαυτό σου στον καθρέφτη μέχρι να μη σε αναγνωρίζεις. Και αυτό, νομίζω, είναι το πιο ουσιαστικό σχόλιο πάνω στο ίδιο το έργο.

Ο Dorian Gray είναι ένα πρόσωπο που κυνηγά την αιώνια ομορφιά. Εσύ, ως ηθοποιός, τι αναζητάς μέσα από την τέχνη σου;

Αναζητώ τη στιγμή που σπάει το φίλτρο. Όχι την τελειότητα, αλλά την αλήθεια. Εκείνη τη στιγμή που το φως αγγίζει ένα πρόσωπο και δείχνει και τη σκιά του.Η τέχνη για μένα είναι μια πράξη αντίστασης απέναντι στη λήθη. Ένας τρόπος να δώσεις διάρκεια σε κάτι που είναι από τη φύση του εφήμερο. Αν ο Ντόριαν κυνηγά την αιώνια νιότη, εγώ κυνηγάω τη διαύγεια της στιγμής.

Ποια ήταν η στιγμή που ένιωσες ότι «βρήκες» τον Dorian;

Αυτό έγινε διαδοχικά σε δύο στάδια. Το πρώτο πριν καταπιαστώ με τη διασκευή. Ήταν ενα έργο που από τα χρόνια της σχολής το ονειρευόμουν. Ξαφνικά συνειδητοποίησα πόσο λάθος θα ήταν να το είχα κάνει νωρίτερα. Δε μπορείς να ξέρεις τι παει να πει αιώνια νιότη, πριν αρχίσει πάνω σου η φθορά. Δε μπορείς να ξέρεις τι σημαίνει να πληγώνεις και να καταστρέφεις ανθρώπους αν πρωτα δεν έχεις έρθει αντιμέτωπος με τη κακία και την απώλεια. Σε δεύτερη φάση σε μια πρόβα, όταν έμεινα μόνος στη σκηνή, μπροστά στο άδειο πορτρέτο. Τότε κατάλαβα πως ο Ντόριαν δεν είναι ένα τέρας της ματαιοδοξίας· είναι ένα πλάσμα που διψάει για αγάπη, αλλά δεν αντέχει να τη δει χωρίς φίλτρο. Εκεί, μέσα στη σιωπή, τον ένιωσα να αναπνέει.

Αν ο Dorian Gray ζούσε σήμερα, ποια θα ήταν η «εικόνα» του;

Θα ήταν ένα προφίλ με εκατομμύρια followers, που ανεβάζει κάθε μέρα την τέλεια εκδοχή του εαυτού του. Ένα πλάσμα χωρίς ρυτίδες, αλλά με μάτια κουρασμένα από το φως της οθόνης.
Ο Ντόριαν σήμερα δεν χρειάζεται πορτρέτο — έχει data, pixels, followers. Κι όμως, όπως και τότε, είναι τραγικά μόνος. Γιατί κανένα φίλτρο δεν μπορεί να σβήσει τη φθορά που κουβαλά μέσα του. Ίσως ένας νάρκισσος να υποφέρει ακόμη περισσότερο απο τον ίδιο του τον εαυτό παρα οι άλλοι απο εκείνον. 

Πληροφορίες για την παράσταση: