Φιλίππη Ρούβαλη

Απόλαυσις στη Γειτονιά…

Γιατί δέχτηκες να συμμετάσχεις στην παράσταση “Η Απόλαυσις στη Γειτονιά” του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη σε σκηνοθεσία του Ανδρέα Κάτσενου;

Με τον Αντρέα είχαμε ξανασυνεργαστεί την περασμένη χρονιά και η εμπειρία μου σε σχέση μάλιστα με τη ματιά του πάνω στη δραματουργία ήταν πολύ θετική. Με βοήθησε να εμβαθύνω στο κείμενο και να ανακαλύπτω μικρά μυστικά. Επιπλέον, η Μαίρη μία εκ των ηθοποιών, είναι φίλη μου πολλά χρόνια από την φοιτητική μας θεατρική ομάδα. Οι τρεις μας τελειώσαμε σε διαφορετικό χρόνο τη δραματική σχολή του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Πάτρας, συνεπώς έχουμε κάποιες κοινές εμπειρίες στη θεατρική μας εκπαίδευση. Οι δύο άλλοι ηθοποιοί ήταν νέες γνωριμίες για εμένα. Η πρόταση με βρήκε σε μία στιγμή που ήθελα να καταπιαστώ πιο ενεργά με το θέατρο μέσα σε μια ομάδα. Να ερευνήσω, να συζητήσω, να συνδιαμορφώσω με άλλους. Ο Παπαδιαμάντης ήταν ένα ενδιαφέρον κίνητρο. Είπα «ναι!», αμέσως, δεν υπήρξε δίλλημα. Για να είμαι ειλικρινής, στην αρχή, ενώ μου άρεσε πολύ το διήγημα, το βρήκα παρακινδυνευμένη επιλογή. Αναρωτιόμουν τι θα κάνουμε με ένα διήγημα 5 σελίδων, χωρίς ξεκάθαρους χαρακτήρες και χωρίς εμφανές συμβάν. Γρήγορα όμως άρχισα να ανακαλύπτω τον πλούτο που κρύβεται σε αυτές τις σελίδες και τα πολλαπλά θέματα που ανοίγονται!

Μίλησέ μας για τον δικό σου ρόλο;

Είμαι «ο γείτονας ». Όπως όλοι μας. Στο διήγημα το βασικό πρόσωπο είναι ένα: η γειτονιά. Ο γείτονας που θέλει να μάθει, να επικοινωνήσει, να συνδεθεί με τους άλλους, να πει, να ρωτήσει, να νιώσει από κοινού.

“Σε αυτές τις γειτονιές που μοιάζουν πια ιδεατές, λούφαζε η μοναξιά;’’. Τι σκέφτεσαι όταν διαβάζεις αυτήν την φράση;

«Παλιά γειτονιά»! Όμορφες λέξεις. Δημιουργούν νοσταλγία, ακόμα και σε όσους δεν τη ζήσαμε. Παιδιά που παίζουν, κουβέντες σε καφενεία, από κοινού εργασίες και μια επίγευση βανίλιας υποβρύχιο. Ο Παπαδιαμάντης, μέσα σε μια τέτοια γειτονιά, μας αφηγείται τη « λύσσα» των ανθρώπων να συνδεθούν μέσα από το κουτσομπολιό.

Η μοναξιά που νιώθουμε εμείς χαζεύοντας λαμπερές φωτογραφίες στα social media ή συζητώντας στα διαλείμματα της δουλειάς μπορεί να έχει κοινό πυρήνα με τη μοναξιά 2 γειτονισσών του 1900. Οι άνθρωποι πάντα πιάνονται από όπου μπορούν για να συνδεθούν, από «μεγάλα» νέα, από κουτσομπολιά, από ιστορίες ανθρώπων. Μιλούν για τους άλλους για να μη μιλήσουν για τους εαυτούς τους. Πόσα πολλά νιώθουμε και σκεφτόμαστε κάθε μέρα; Πόσα από αυτά μοιραζόμαστε με τους ανθρώπους που συναντάμε καθημερινά; Πόσα ένιωθε μια γυναίκα που έβγαινε να απλώσει τα ρούχα το 1900; Πόσα από τα ουσιαστικά και τα βαθιά που την απασχολούσαν μοιραζόταν με τη γειτόνισσά της που άπλωνε στο ίδιο σχοινί;

“Ένας θάνατος πέφτει σαν κεραυνός πάνω στη γειτονιά μας και ενώνει τους γείτονες με μια τεράστια, ανακουφιστική, ακούσια σχεδόν απόλαυση”…

Ένας θάνατος που φέρνει απόλαυση; Ακούγεται χαιρέκακο, σαν να είναι οι γείτονες της ιστορίας μας, κάποια ανθρωποφάγα τέρατα. Δεν είναι.

Είναι το συμβάν που φέρνει την απόλαυση. Κανείς δεν ήθελε να πεθάνει ένας νέος και ανθρώπινα όλοι θλίβονται. Όμως επιτέλους κάτι έγινε! Κάτι που θα τους κρατήσει ξύπνιους, κάτι που θα κάνει τη μέρα διαφορετική, κάτι που θα τους ενώσει, θα τους μετακινήσει, θα τους συγκινήσει και θα τους φέρει κοντά με τον άνθρωπο της διπλανής πόρτας. Άλλωστε και η θλίψη και ο φόβος είναι συναισθήματα πιο ζωντανά από το κενό. Πόσο μάλλον αν τα μοιράζεσαι. Και να φανταστούμε μια ζωή χωρίς ytube , χωρίς τηλεόραση. Οι μόνες ιστορίες για να συγκινήσουν είναι οι αληθινές και τα παραμύθια.

Ένας θάνατος που δεν είναι δικός μας, ούτε των πιο αγαπημένων μας, γίνεται στο έργο, αφορμή για ζωή. Αρκετά μακριά μας για να μη μας διαλύει, αρκετά κοντά μας για να ξυπνάει συναισθήματα, σκέψεις, φαντασιώσεις.

Τι πιστεύεις ότι έχει να μας πει το συγκεκριμένο κείμενο στη σημερινή Ελλάδα;

Τα θέματα που αναδύονται στο κείμενο δεν αφορούν σε μία εποχή. Πρώτα απ΄ όλα η τάση του κουτσομπολιού να μη στέκεται ποτέ στην ουσία. Οι γείτονες διερωτώνται τα πάντα: πώς ακριβώς έγινε η αυτοκτονία του παιδιού, με τι εργαλείο, πού, πόσες ώρες έζησε, πώς θα θαφτεί, αλλά κανείς δεν ασχολείται με το πραγματικό ερώτημα γιατί το έκανε; Ποιο ρόλο παίζει η κοινωνία και οι θεσμοί της σε αυτήν την πράξη; Η απάντηση στη μοναδική γειτόνισσα που διερωτάται, είναι απλή: Από έρωτα. Και η σκέψη τελειώνει εκεί. Κάθε είδηση στη σύγχρονη εποχή μεταδίδεται συχνά από την τηλεόραση με αντίστοιχοτρόπο. Είτε για συγκεκριμένες σκοπιμότητες, είτε απλά για λόγους απόλαυσης που μεταφράζονται σε τηλεθέαση, οι ειδήσεις επικεντρώνονται σε λεπτομέρειες- συχνά πολύ προσωπικές- και όχι στην μεγάλη εικόνα, παρακωλύοντας τη δυνατότητα για εμβάθυνση και πιθανή επίλυση των προβλημάτων.

Παράλληλα η δικιά μας παράσταση επικεντρώνεται σε ένα άλλο θέμα του έργου. Τη μοναξιά. Την προσπάθεια των ανθρώπων να συνδεθούν που αποτυγχάνει, και τελικά την πραγματική τους σύνδεση μπροστά στη συνειδητοποίηση του θανάτου τους. Στη σύγχρονη Ελλάδα, έχει να πει ό,τι θα έλεγε και στην Ελλάδα του 1900, καθώς μιλάει για ένα θέμα υπαρξιακό που αγγίζει τους ανθρώπους παντού και πάντα. Μέχρι ώρας φυσικά!

Πληροφορίες για την παράσταση: