Χρύσα Διαμαντοπούλου: “Ο φασισμός μάς περιμένει στη γωνία κι εμείς κάνουμε πως παίζουμε τυφλόμυγα!”

Για ποιο λόγο έχεις εστιάσει την καριέρα σου σε παραστάσεις για παιδιά και όχι σε ενηλίκων;

Στο θέατρο για παιδιά βρήκα την “ησυχία”, τον “χώρο” και την έμπνευση που αναζητούσα χρόνια στο θέατρο. Παρόλο που είχα πάντα την πολυτέλεια να επιλέγω συνεργασίες, δουλεύοντας στο ελεύθερο θέατρο για παραστάσεις ενηλίκων για περισσότερα από δέκα χρόνια κουράστηκα, κυρίως από τις συνθήκες που επικρατούν στο ελληνικό θέατρο.  Από την άλλη εχασα πολύ αγαπημένους δασκάλους και συνεργάτες εξαιρετικούς, όπως ο Βίκος Ναχμίας, ο Γιώργος Μιχαηλίδης, ο Τάσος Μπαντής. Τρεις άνθρωποι στους οποίους οφείλω πάρα πολλά και ως καλλιτέχνης και ως άνθρωπος.

Η αλήθεια είναι επίσης ότι δεν μπορώ να λειτουργήσω για καιρό μέσα σε ανταγωνισμό. Είμαι δημιουργική μόνο όταν έχω τις συνθήκες που με κάνουν να νιώθω “Ανθρωπος” και αυτή είναι η “ησυχία” που βρίσκω στον Μικρό Νότο και στις παραστάσεις για παιδιά. Μία πορεία δημιουργική, ομαδική αλλά την ίδια στιγμή και μοναχική.

Με τον Μικρό Νότο άρχισα να ονειρεύομαι ξανά… Τα παιδιά είναι ταυτόχρονα το πιο αυστηρό και το πιο υπέροχο κοινό και το όραμά μου για το θέατρο ξαναγεννήθηκε μέσα από τα μάτια των παιδιών! Ελπίζω να υλοποιήσω ό,τι έχω ονειρευτεί.

Δεδομένου ότι κάθε σκηνοθέτης ή παραγωγός πραγματώνει τη δική του παράσταση, σύμφωνα με τον τρόπο που ορίζει ο ίδιος το θέατρο, τι είναι για εσάς το θέατρο για παιδιά;

Το θέατρο για παιδιά είναι για τον Μικρό Νότο κι εμένα μία περιπέτεια! Ενα ταξίδι δύσκολο αλλά και όμορφο, με πολλές ευθύνες αλλά και χαρές, με πολλές αγωνίες αλλά και αγκαλιές, με μάτια, αφτιά και καρδιές ανοιχτές. Ενα ταξίδι με γνώση και εμπειρία. Το θέατρο για παιδιά αξίζει όλη την φροντίδα και την αγάπη μας, γιατί είναι ικανό να δημιουργήσει πολίτες μίας κοινωνίας έτσι όπως την ονειρευόμαστε.

Για εμένα το θέατρο για παιδιά είναι ένα μεγάλο στοίχημα… πώς- κρατώντας ό,τι θα μπορούσε να θεωρείται σήμερα μπανάλ και …ξεπερασμένο (ελληνική λαϊκή παράδοση, παραδοσιακά όργανα, παραμύθια του παπού και της γιαγιάς)- τα παιδιά θα ψυχαγωγηθούν αλλά και θα εκπαιδευθούν με αγνά “υλικά” υψηλής ποιότητας, χωρίς φιοριτούρες και  εντυπωσιασμούς. Μόνο με την αλήθεια που φέρνει ο λόγος, το σώμα, η φωνή και η ολόκληρη παρουσία ενός εκπαιδευμένου για το παιδικό κοινό ηθοποιού πάνω σε μία “σκηνή”.

Από την άλλη μεριά, τι σημαίνει θέατρο για τα παιδιά τα ίδια;

Για τα παιδιά θέατρο είναι ό,τι τα μαθαίνεις ότι είναι θέατρο. Μεγάλη είναι η ευθύνη ημών, των ανθρώπων του θεάτρου, αλλά και των γονέων και των εκπαιδευτικών. Οπως δεν θα δίναμε στο παιδί μας ληγμένο ή κακής ποιότητας φαγητό, έτσι θα πρέπει να το προστατεύουμε όσο μπορούμε και από τα κακής ποιότητας θεάματα.

Πόσο χρόνο αφιερώνεις στην ολοκλήρωση μιας παραγωγής; Ποιες δυσκολίες κυρίως συναντάς;

Μία παραγωγή, από την στιγμή που θα ονειρευτώ το θέμα της μέχρι την οργάνωση και υλοποίησή της θέλει ΠΟΛΥ χρόνο. Είναι μία επίπονη αλλά και μία πολύ δημιουργική διαδικασία. Ενας γρίφος που μέχρι να ολοκληρωθεί με ταλαιπωρεί, με εξαντλεί αλλά και με γοητεύει πολύ.

Συνήθως η ιδέα για την νέα παράσταση έρχεται σαν έρωτας! Χωρίς πολλή σκέψη ενώ πριν βεβαια έχει προηγηθεί άπειρη σκέψη και αναζήτηση! Λειτουργώ πολύ με την συγκίνηση, με ό,τι με κινητοποιεί την συγκεκριμένη εποχή. Διαβάζεις κάτι, ονειρεύεσαι κάτι και τσουπ! άντε να το κάνεις τώρα Χρύσα! Πάλι το πιο δύσκολο διάλεξες! Αυτό λέω τις περισσότερες φορές στον εαυτό μου!

Ετσι ήρθε και με βρήκε πχ ο ΡΑΦΤΑΚΟΣ ΤΩΝ ΛΕΞΕΩΝ του Αντώνη Παπαθεοδούλου, ενός υπέροχου σύγχρονου παραμυθά και ανθρώπου. Ενα βιβλίο που είχα χρόνια στη βιβλιοθήκη της κόρης μου και είχαμε διαβασει εκατοντάδες φορές. Τι περίεργο που μου “μίλησε” μετά από τόσα χρόνια! Πέρυσι τέτοια εποχή… ό,τι είσαι/θέλεις/νιώθεις διαβάζεις τελικά.

Μετά αρχίζει άλλο ζήτημα! Το βασανιστήριο της δραματολογικής επεξεργασίας! Τι ακριβώς θέλουμε να επικοινωνήσουμε αφηγούμενοι αυτή την ιστορία και τι θα κρατήσουμε εμείς ως κέντρο του νέου πια δημιουργήματος που θα φέρει μία θεατρική διασκευή. Απειρες ώρες, μέρες, μήνες για να γεννηθεί λέξη λέξη το κείμενο και τα διαδραστικά του μέρη. Σβήσε γράψε σκέψου ξέχασε και ξανασκέψου. Και μέσα σε αυτό έρχεται και η μουσικότητα της παράστασης, ο σκηνικός χώρος, η εικαστική πρόταση και άλλα πολλά.

Με όλα τα παραπάνω καλά τακτοποιημένα στο κεφάλι μου αναζητώ τους συνεργάτες που θα μπορέσουν να συνεργαστούμε για να υλοποιηθούν! Με φροντίδα, έγνοια, μεράκι, εμμονή κι επιμονή… τόση φροντίδα όση χρειάζεται ενα έμβρυο στις πρώτες εβδομάδες του. Είναι πάντα εύθραυστη η περίοδος αυτή, γι αυτό δεν βιάζομαι. Ενας ένας συνεργάτης μπαίνει στο ζυμάρι και πλάθεται μέχρι να προστεθεί και ο επόμενος! Ακροάσεις μετά -αν χρειαζομαστε ηθοποιούς νέους στην ομάδα με συγκεκριμένες δεξιότητες- και ατελείωτες πρόβες!

Τι πιστεύεις ότι συγκινεί περισσότερο τα παιδιά στις παραστάσεις;

Τα παιδιά συγκινούνται από την αλήθεια. Συγκινούνται όταν τα συμπεριλαμβάνεις στην ιστορία που αφηγείσαι. Συγκινούνται όταν τα εμπιστεύεσαι. Συγκινούνται όταν σωματοποιούν αυτό που νιώθουν. Οταν εκφράζουν τη σκέψη ή το συναίσθημά τους…

Μίλησε μας για τους βασικούς συνεργάτες σου;

Ολα αυτα τα χρόνια πορεύθηκα μαζί με σπουδαίους καλλιτεχνες και ανθρώπους με όραμα για το θέατρο για παιδιά, γιατί ο Μικρός Νότος ήταν και είναι πάνω από όλα οι άνθρωποί του. Ο Τάσος Ράτζος, σκηνοθέτης και μελετητής των λαϊκών παραμυθιών, ο Πέτρος Δαμουλής, μουσικός-σκηνοθέτης, η Μάρθα Φωκά σκηνογράφος-ενδυματολόγος, με τις εξαιρετικής αισθητικής μάσκες της, η Φλώρα Σπύρου, φιλόλογος-ειδικευμένη στο θέατρο στην Εκπαίδευση, η Λαμπρινή Σταμάτη, η καρδιά της επικοινωνίας μας τα προηγούμενα έξι χρόνια είναι συνεργάτες πολύτιμοι της ομάδας που όλα αυτά τα χρόνια εργάζονταν με μεράκι και φροντίδα αλλά και βαθιά γνώση κι εμπειρία.

Η ομάδα αποτελείται επίσης από έμπειρους ταλαντούχους ηθοποιούς, που συστηματικά επιμορφώνονται από εξειδικευμένους επαγγελματίες -με σεμινάρια εκπαιδευτικού δράματος, εμψύχωσης μάσκας, εκμάθησης μουσικών οργάνων, φωνητικής, κινησιολογίας κ.ά- προκειμένου να μπορούν να ανταποκριθούν σε ένα θέατρο ιδιαίτερων και υψηλών απαιτήσεων, όπως είναι το θέατρο για παιδιά.

Η νέα σεζόν θα βρει τον Μικρό Νότο ανανεωμένο με καινούργιες συνεργασίες, που ελπίζω με τον χρόνο να δημιουργήσουν έναν νέο πυρήνα ανθρώπων εξίσου εμπνευσμένο και δυνατό. Σπουδαία είναι η νέα μου συνεργασία με το γραφείο “Τεχνες και Παιδί”, τον σύμβουλο ανάπτυξής μας, που μαζί μοιραζόμαστε κοινές ανησυχίες για κάθε επόμενο βήμα του Μικρού Νότου.

Πιστεύω βαθιά και θα συνεχίσω να αναζητώ τη μεγάλη δύναμη που έχει η ομαδική εργασία στην Τέχνη, όπου ο καθένας προσφέρει στη δουλειά το καλύτερό του. Μονάδες έχουμε πολλές στο θέατρο. Δεν μπορώ πια να συνεργάζομαι με αυθεντίες. Χρειάζομαι και αναζητώ και στη ζωή και στη δουλειά μου ανθρώπους που θέλουν να “ακουμπήσουν” στη δουλειά του άλλου!

Ποιο από τα έργα σου θα ξεχώριζες;

Όλες οι παραστάσεις μας είναι φτιαγμένες από πολύ αγνά υλικά, από ξεχωριστές ποιότητες και πολλή αγάπη. Από ανθρώπους εξειδικευμένους στο θέατρο για παιδιά, από καλλιτέχνες που αγαπούν τη δουλειά τους και δεν αφήνουν τίποτα στην τύχη!

Βλέποντας κάθε Κυριακή στο θέατρο ΣΤΑΘΜΟΣ την παράστασή μας ΑΙΣΩΠΟΥ… ΦΙΛΟΙ μπορώ σίγουρα να πω ότι είναι ακόμα μία παράσταση του Μικρού Νότου που αγαπιέται δυνατά! Πολύ χιούμορ, διάδραση, ζωντανή μουσική με πρωτότυπα μουσικά όργανα (γιουκαλίλι, αυλοί, κουίκα, πιανίκα, μπάντζο, καζού, κ.α) και πολλές μεταμορφώσεις!

Οι ήρωες του Αισώπου ξαναζωντανεύουν, για να μας διηγηθούν τις ιστορίες τους. Γνωστοί και αρχέτυποι μύθοι, βαθιά ριζωμένοι στην παράδοσή μας, συναντούν τα παιδιά του σήμερα. Μύθοι επίκαιροι που έχουν τη δύναμη να διαμορφώνουν πολίτες μίας σύγχρονης κοινωνίας.

Δυο φίλοι και μία αρκούδα, ο ψεύτης βοσκός, πρόβατα κι ένας λύκος, ένας παπαγάλος, ένα λιοντάρι κι ένα ποντίκι, μία αλεπού αλλά και τα σταφύλια σάς περιμένουν στο φιλόξενο και ανακαινισμένο θέατρο ΣΤΑΘΜΟΣ (Βίκτωρος Ουγκώ 55), δίπλα στο μετρό Μεταξουργείο, κάθε Κυριακή στις 12 το μεσημέρι για να γελάσετε με την καρδιά σας!

Αλλά πώς να μην αγαπώ και την παράστασή μας Γύρω Γύρω Μήνες που παρουσιάζεται στο ΙΔΡΥΜΑ ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΑΚΟΓΙΑΝΝΗΣ, στην αίθουσα κινηματογράφου, κάθε Κυριακή στις 12 το μεσημέρι;

Η παράσταση γεννήθηκε από μία ιδέα μου να δημιουργήσω μία παράσταση για τους μήνες και τις αλλαγές των εποχών άρρηκτα δεμένη με τις παραδόσεις, τα έθιμα και τα παιχνίδια του τόπου μας. Εργάστηκα περίπου 9 μήνες εντατικά ώστε να μελετήσω, να επιλέξω και να συνθέσω όλον αυτόν τον πλούτο και τελικά να τον σκηνοθετήσω. Ο σκηνοθέτης και μουσικός Πέτρος Δαμουλής έγραψε σε έμμετρο λόγο και σκηνοθέτησε το παραμύθι, που επέλεξα σαν συνδετικό κρίκο όλου αυτού του υλικού.

Η μουσικοπαιδαγωγός Ελένη Τσούτσια-Λουλάκη με την εξαιρετική εμπειρία της με κατεύθυνε στην έρευνά μου και επιμελήθηκε το λαογραφικό υλικό, η Φλώρα Σπύρου, ειδικευμένη στο Drama in Education, σχεδίασε τα έθιμα ως θεατρικά παιχνίδια και μαζί φροντίσαμε ώστε η συμμετοχή των παιδιών να είναι ουσιαστική και άμεση.

Η παράσταση Γύρω γύρω μήνες είναι μία αφηγηματική παράσταση, βασισμένη στο λαϊκό παραμύθι “Η Κυρά Καλή και οι 12 μήνες” πλαισιωμένη με παραδοσιακά τραγούδια, έθιμα και παιχνίδια που αλλάζουν ανάλογα με τον μήνα στον οποίο βρισκόμαστε.

Ετσι τον ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟ θα γνωρίσουμε έθιμα και τραγούδια της Αποκριάς, τους Κουδουνάτους, το γαϊτανάκι και θα αποχαιρετήσουμε τον χειμώνα, τον ΜΑΡΤΙΟ θα τραγουδήσουμε τα χελιδονίσματα, θα καλωσορίσουμε την άνοιξη, θα χορέψουμε με το γαϊτανάκι, θα ζητήσουμε να έρθει η βροχή με το έθιμο της Περπερούνας, ενώ τον ΑΠΡΙΛΙΟ έχουμε τα έθιμα της Λαμπρής, τα κάλαντα του Λαζάρου και λαϊκά παιχνίδια. 

Ποιος είναι ο αγαπημένος σου συγγραφέας ;

Αγαπημένος μου κλασικός συγγραφέας είναι ο Ντοστογιέφσκι ενώ από τη σύγχρονη λογοτεχνία με συγκινεί ο Ζουλφί Λιβανελί, ένας Τούρκος μουσικοσυνθέτης που τα τελευταία 20 χρόνια μάς χαρίζει και υπέροχα ταξίδια μέσα από τα βιβλία του. Ισως η καταγωγή μου από την Κωνσταντινούπολη να παίζει σημαντικό ρόλο σε αυτή μου την αδυναμία. Από Ελληνες μου αρέσει η γραφή του Ισίδωρου Ζουργού. Aπό θεατρικούς συγγραφείς αγαπώ τον Αισχύλο, τον Σαίξπηρ, τον Στρίντμπεργκ και τον Τσέχωφ, τον Πίντερ, τον Ντέιβιντ Χέιρ, την Σάρα Κέιν κι ένα σωρό άλλους!

Τι πιστεύεις για την Ελλάδα του 2019;

Έχουμε πολλά βήματα προς τα εμπρός να κάνουμε για να μπορούμε να πούμε ότι ζούμε σε μία χώρα και σε μία κοινωνία όπως την έχουμε ονειρευτεί. Η παιδεία μας μπάζει από παντού και η καθημερινή “επικοινωνία” μας στους δρόμους των πόλεων έχει γίνει απάνθρωπη. Ο φασισμός μάς περιμένει στη γωνία κι εμείς κάνουμε πως παίζουμε τυφλόμυγα. Γι αυτό ασχολούμαι ίσως τελικά κι εγώ με τις παραστάσεις για παιδιά. Γιατί μέσα σε αυτές υπάρχει ακόμα η ελπίδα.  

Η Χρύσα Διαμαντοπούλου είναι ηθοποιός-καλλιτεχνική διευθύντρια της θεατρικής ομάδας “Μικρός Νότος”, που για 7η συνεχή χρονιά σχεδιάζει, οργανώνει και υλοποιεί διαδραστικές παραστάσεις για παιδιά. Φέτος, η επιτυχημένη μας παράσταση Αισώπου…φίλοι επιστρέφει στο ανακαινισμένο θέατρο Σταθμός (Βίκτωρος Ουγκώ 55, δίπλα στο μετρό Μεταξουργείο), ενώ το Ιδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης υποδέχεται την αγαπημένη μουσικοπαιδαγωγική παράστασή μας Γύρω γύρω μήνες. Και οι δύο παραστάσεις παρουσιάζονται κάθε Κυριακή στις 12 το μεσημέρι και καθημερινές υποδέχονται ή επισκέπτονται σχολεία. Στα σχολεία, σε Δημους και φεστιβάλ ο Μικρός Νότος παρουσιάζει και τις πολυ αγαπημένες παραστάσεις ΑΙΣΩΠΟΥ ΚΟΜΙΞ!, Ο ΚΟΥΚΟΥΜΠΛΗΣ και ΤΟ ΠΙΟ ΓΛΥΚΟ ΨΩΜΙ.

Επισκεφθείτε μας στο www.mikrosnotos.gr