Νεφέλη Γιώτη: “Η Τούνδρα είναι ένας άχρονος τόπος, μια πεδιάδα από αναμνήσεις, μια ροή ενός χρόνου που δεν τον ορίζουμε.”

Επιμέλεια συνέντευξης Φένια Αποστόλου

Τούνδρα, Μία παράσταση σύγχρονου χορού για τη συνέχεια της ασυνέχειας

29 & 30/3 και 5 & 6/4 και  μια επιπλέον παράσταση 7/4

1)      ”Τούνδρα”, η νέα σας δουλειά που στη γλώσσα των Σάμι ( Λάπωνες) σημαίνει πεδιάδα χωρίς δέντρα. Πώς εμπνευστήκατε αυτό το έργο και τι σημαίνει για σας αυτή η ”πεδιάδα”;

Αφορμή στάθηκε η συμμετοχή  στο residency που συντόνισε η Θάλεια Δήτσα με τον Joe Tornabene τον Οκτώβρη του 2017 το οποίο πραγματοποιήθηκε στο στούντιο του Κινητήρα. Εκεί άρχισα να συνειδητοποιώ ότι με έλκουν κάποιες φωτογραφίες και αποφάσισα να τις χρησιμοποιήσω σαν βασικό χορογραφικό εργαλείο. Αναζητώντας τι είναι αυτό που με έλκει ξεκίνησα να αντιλαμβάνομαι ότι μέσω της φωτογραφίας επεξεργάζομαι την περιέργεια μου γύρω από την αίσθηση του χρόνου, του πως συνδεόμαστε και αντιλαμβανόμαστε τις έννοιες παρελθόν, παρόν και μέλλον καθώς επίσης και το ενδιαφέρον μου πάνω στη διερεύνηση της κατάστασης μεταξύ  ακινησίας και κίνησης. Κάπως έτσι, λοιπόν, άρχισε όλη αυτή η έρευνα.  Επιπλέον βασική κινητήριος δύναμη για την πραγματοποίηση της παράσταση υπήρξε η χορηγία από τον οργανισμό ΝΕΟΝ  μετά την ανάλογη πρόταση που κατατέθηκε τον Μάρτιο του 2018. Η ” Τούνδρα” συνεχίζει με τον τρόπο της να διαμορφώνεται ακόμα και σήμερα και θέλω να πιστεύω ότι είναι σε μεγάλο βαθμό μια συλλογική δουλειά καθώς όλοι οι συνεργάτες με ενέπνευσαν στην πορεία της διαμόρφωσης του  και ελπίζω να είχα την τύχη να έκανα και εγώ το ίδιο για αυτούς.

Ο τίτλος “Τούνδρα” ήρθε μέσα στην πορεία της διαμόρφωσης του έργου. Οι πεδιάδες της τούνδρας προσωπικά αντικατοπτρίζουν κάτι το συνεχές, αυτό που δεν διακόπτεται. Την ίδια στιγμή αν παρατηρήσεις πιο προσεκτικά μπορείς να διακρίνεις μια μεγάλη ποικιλότητα. Η Τούνδρα είναι ένας άχρονος τόπος.

Μια πεδιάδα από αναμνήσεις οι οποίες βρίσκονται συγκεχυμένες μέσα στο ασυνείδητο. Μια ροή ενός χρόνου που δεν τον ορίζουμε. Συνέχεια της τούνδρας αποτελεί η τάιγκα μια μεγαδιάπλαση με δέντρα που διαμορφώνουν ένα τοπίο με πολλές ασυνέχειες και κορυφές. Την τούνδρα και την τάιγκα τις φαντάζομαι σαν να κυνηγάει η μία την άλλη αλλά και να αποτελούν και μια φυσική συνέχεια. Πιο φαντασιακά η μία είναι το όνειρο της άλλης.

2)      Οι φωτογραφίες είναι στιγμιότυπα ζωής από  μια  πραγματικότητα που δεν είναι παρούσα πια και την διέπει ένας παγωμένος χρόνος. Στόχος σας ήταν να μας αποκαλύψετε, μέσω της κίνησης, τι μπορεί να δημιουργηθεί από αυτό το” ξεπάγωμα”;

Δεν θα το έλεγα ακριβώς έτσι ή μάλλον θα ανέφερα τον Roland Barthes ο οποίος γράφει  “…Η φωτογραφία δεν εκφράζει (αναγκαστικά) αυτό που έπαψε να υπάρχει, παρά μόνο και σίγουρα αυτό που υπήρξε…” και συνεχίζει “…Κάθε φωτογραφία είναι ένα πιστοποιητικό παρουσίας. Τούτο το πιστοποιητικό είναι το νέο γονίδιο που η εφεύρεση της φωτογραφίας έμπασε στην οικογένεια των εικόνων…ούτε εικόνα ούτε πραγματικό, αλλά ένα νέο, πράγματι ον: κάτι πραγματικό που δεν μπορούμε πια να τ’ αγγίξουμε.”

Με ενδιέφερε να δουλέψω με φωτογραφίες που συνεχίζουν να κινούνται στα μάτια μας ή να μας κινούν μέσα μας. Στόχος μου ήταν να διερευνήσω την έννοια της στιγμής, της μνήμης, της ιστορίας και την αίσθηση του χρόνου και απαραίτητο για αυτό θεώρησα να διερευνήσω την κατάσταση μεταξύ κίνησης και ακινησίας (αν και θεωρώ ότι δεν υπάρχει απόλυτη μιας και η αναπνοή είναι πάντα παρούσα), τη σύνδεση των στιγμών και το χρονικό άνοιγμα αυτών.

3)      Η σχετικότητα του χρόνου σας απασχόλησε προκειμένου να μάς μεταφέρετε στη σκηνή την έννοια ”χρόνος”;

Αυτό που κρατάω αναφορικά με τη σχετικότητα του χρόνου είναι ότι η θεωρία της σχετικότητας ήρθε να καταρρίψει την ιδέα για ένα αμετάβλητο Σύμπαν. Ασχέτως με το αν ισχύει ή όχι σίγουρα αλλάζει πολύ την εικόνα του ανθρώπου για τον Κόσμο. Σύμφωνα με την θεωρία της σχετικότητας υποστηρίχτηκε η ιδέα για ένα δυναμικό διαστελλόμενο Σύμπαν που φαίνεται να είχε μια αρχή πριν από κάποιο πεπερασμένο χρονικό διάστημα στο παρελθόν και ίσως θα έχει ένα τέλος ύστερα από κάποιο πεπερασμένο χρονικό διάστημα στο μέλλον. Και αυτό μου θυμίζει τον άνθρωπο.

4)      Αιωρούμενες κλεψύδρες σε ένα λευκό τοπίο και τις χορεύτριές σας να περιστρέφονται με τον απόλυτο έλεγχο της κίνησης και της ”τροχιάς” τους χωρίς να συγκρούονται.Πιστεύετε ότι το παρόν μπορεί να συγκρουστεί με το παρελθόν σε μια διαδρομή ζωής;

Ναι αυτή η σύγκρουση υπάρχει αλλά μπορεί να έχει πολλές ποιότητες. Από την άλλη η συνειδητότητα πάνω σε αυτή τη διαδρομή ζωής μπορεί να απαλύνει αυτές τις συγκρούσεις.

5)      Έχετε ζήσει και εργαστεί στο Βερολίνο, πόλη που είθισται να δοκιμάζονται οι νέες τάσεις και τα νέα ρεύματα στην τέχνη. Περιγράψτε μας αυτή την εμπειρία και πώς είναι για έναν νέο καλλιτέχνη να ζει στην πόλη αυτή.

Στο Βερολίνο έζησα λίγο. Αλλά εκεί ήρθα σε πρώτη επαφή με πολλές πρακτικές και προσεγγίσεις του σύγχρονου χορού που εδώ όσα χρόνια ζω δεν έχω δει καλώς ή κακώς. Και χαίρομαι πολύ που μπόρεσα να έχω αυτήν την εμπειρία.  Σίγουρα με επηρέασε πολύ πάνω στο τι χωράει και τι όχι μέσα στις έννοιες σύγχρονος χορός και δημιουργία. Επίσης αυτό που κρατάω είναι ότι τα πράγματα ήταν -αν είναι ακόμα δεν το ξέρω- και φαίνονταν πιο εύκολα σε σχέση με το εδώ. Η αίσθηση μου είναι ότι υπήρχε πολύ όρεξη, χώρος και ενθουσιασμός για  συνάντηση, για προσπάθειες, για συνεργασίες και για νέα εγχειρήματα. Οι δοκιμές και η έρευνα ήταν εξίσου σημαντικά και δεν κινούνταν όλα σε μια τροχιά αποτελέσματος. Αυτό βέβαια είναι μια μεγάλη κουβέντα και εμπεριέχει πολλά επίπεδα. Από την προσωπική εμπειρία και οπτική, μέχρι των πιο αντικειμενικών κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών.

6)      Ποιά είναι, κατά τη γνώμη σας, η ιδανική σχέση χορευτή-χορογράφου στη διαδικασία δημιουργίας ενός χορευτικού έργου και πώς μπορούν τα όποια προβλήματα και οι  τυχόν εντάσεις να ξεπερνιούνται για το καλό της συνεργασίας και της παράστασης;

Οι συνεργασίες είναι πάντα ένα ρίσκο αλλά προσωπικά και από τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία μιας δημιουργικής διαδικασίας. Δεν ξέρω αν υπάρχει ιδανική σχέση μιας και η/ο κάθε χορογράφος όπως και οι χορεύτριες/τες έχουν τους τρόπους τους να δουλεύουν και να μπαίνουν στη διαδικασία της δημιουργίας και ανάλογα με τη σύσταση δημιουργείται και κάποιος ανάλογος κώδικας.

Προσωπικά θεωρώ τις χορεύτριες κεντρικούς συνεργάτες και συνοδοιπόρους καθώς μαζί τους βρίσκομαι πιο συχνά και πιο πολύ σε σχέση με τους υπόλοιπους συνεργάτες. Επίσης πιστεύω ότι η διαδικασία προβών μαζί τους είναι η πιο συνεχής σχέση μέσα στην δημιουργική περίοδο. Αυτές είναι που δουλεύουν ενσαρκώνοντας και δίνοντας σωματική και υλική υπόσταση στις όποιες χορογραφικές προτάσεις. Αυτές είναι επίσης που στο τέλος θα καλεστούν να ενσαρκώσουν και να ερμηνεύσουν το έργο. Άρα θέλω  να πιστεύω ότι η εμπιστοσύνη αποτελεί βασικό άξονα σε αυτή τη σχέση. Επιθυμώ να είναι βασικό συστατικό της διαδικασίας και προσπαθώ να τις ακούω και να παραμένω ανοικτή απέναντί τους. Μου αρέσει πολύ να συνδιαμορφώνω και να κρατώ μια ματιά που αντιλαμβάνεται τον άλλον σαν ισάξιο συνεργάτη αλλά και σαν άνθρωπο στην ολότητα του. Έτσι ευελπιστώ ότι δημιουργείται χώρος για να τίθενται ζητήματα που μπορεί να προκύπτουν αλλά και να δημιουργούνται κοινά εργαλεία για να μπορούν να δουλεύονται και ενδεχομένως να ξεπερνιούνται αυτά.

Τούνδρα

Μία παράσταση σύγχρονου χορού

για τη συνέχεια της ασυνέχειας

29 & 30/3 και 5 & 6/4 και 

μια επιπλέον παράσταση 7/4

Haus N Athen

Πώς μπορούμε να προσεγγίσουμε την αίσθηση του χρόνου; H Νεφέλη Γιώτη καταπιάνεται με αυτό το παράλογο, μη αφομοιώσιμο, μυστηριώδες ζήτημα μέσα από τη νέα παράσταση που χορογραφεί με τίτλο «Τούνδρα» που παρουσιάζεται στο Haus N Athen στις 29 & 30 Μαρτίου και 5 & 6 Απριλίου.

Ατενίζοντας το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον σαν είδη χρόνου διερωτάται αν πρόκειται περί σημειακών συμβάντων ή γραμμικών συναρτήσεων. Μήπως η ίδια η έννοια συντελείται από ανοίκειες συναντήσεις ακινητοποιημένων σημείων που ταξιδεύουν μέσα στο χρόνο;

Η χορογραφία τοποθετείται σαν μια φυσική άσκηση ενός θεωρητικού προβλήματος που πιθανώς δεν επιδέχεται λύση. Χρησιμοποιώντας οικείες στιγμές του παρελθόντος, τις θέτει σε μια διαδικασία αναθύμησης, επεξεργασίας και επανάληψης και έρχεται αντιμέτωπη με την αίσθηση του ανοίκειου. Στιγμές που όφειλαν να μείνουν κρυμμένες δημιουργούν ροές παρόντος από υλικά του παρελθόντος και εικασίες μέλλοντος.

Η  Νεφέλη Γιώτη χρησιμοποιώντας ως εργαλείο τη φωτογραφία, συλλέγει  στιγμές από ακίνητο χρόνο. Έτσι αποπειράται να αντιμετωπίσει το ζήτημα του χρόνου ως θραύσματα στιγμών μέσα σε ένα αδιαίρετο συνεχές.  Θέτοντας την κίνηση στο μικροσκόπιο αναζητά την αναδόμηση των χρονικών θραυσμάτων με στόχο την ψηλάφηση της γραμμικότητας, της κυκλικότητας, της συνέχειας και της ασυνέχειας του χρόνου και του χώρου στον οποίο κινούμαστε. Μέσα στις αχανείς πεδιάδες της τούνδρας επιχειρεί τελικά μια συνάντηση με τις κορυφές της τάιγκα.

Στηρίζουμε τη Δημιουργία

Σημείωμα χορογράφου:

«Το αναπάντητο, φαινομενικά απλό, ερώτημα “τι είναι ο χρόνος;” και η προέκταση αυτού  σε ένα επόμενο ερώτημα  “πως τον αντιλαμβανόμαστε;”  φαίνεται να ξεδιπλώνουν πολλαπλά πεδία και επίπεδα θεωρητικής και πρακτικής προσέγγισης. Σε αυτά βυθιστήκαμε κατά τη διάρκεια της έρευνας και των προβών για την παράσταση «Τούνδρα». Διαβάσαμε το παρόν, το παρελθόν και  το μέλλον ως όψεις  της ατομικής και κοινωνικής αντίληψης και αίσθησης περί χρόνου·  τη μνήμη ως ένα τοπίο από ακίνητα σημεία -ίσως εικόνες, ίσως αισθήσεις·  την  ιστορία ως μια πιθανότητα συνένωσης των σημείων αυτών. Αναρωτηθήκαμε πώς  φτιάχνονται τα προσωπικά ή τα πολιτικο-κοινωνικά αφηγήματα και  ποιος τοποθετεί τα σημεία και ορίζει τις γραμμικές συναρτήσεις που προκύπτουν από την ένωση αυτών.

Οι φωτογραφίες μετατράπηκαν σε μέσο για να προσεγγίσουμε αυτά τα ερωτήματα. Σύμφωνα με την Susan Sontag[1]“… το απρόβλεπτο των φωτογραφιών επιβεβαιώνει ότι τα πάντα είναι εφήμερα, η αυθαιρεσία της φωτογραφικής μαρτυρίας υποδεικνύει πως η πραγματικότητα είναι στην πραγματικότητα αταξινόμητη…”. Η ίδια στη συνέχεια εξηγεί τον τρόπο που η εικόνα και η φωτογραφία έχουν χρησιμοποιηθεί και λειτουργήσει στο δυτικό πολιτισμό τον 20₀ αιώνα σαν εργαλεία αποδοχής και διαμόρφωσης του κόσμου. Αντιμετωπίζοντας τις ασήμαντες για την πλειοψηφία, ίσως και για εμάς αρχικά, φωτογραφίες σαν σημεία στο χώρο και στο χρόνο αναρωτηθήκαμε πάνω στην ασημαντότητα του σημαντικού και την σημαντικότητα του ασήμαντου. Διερευνήσαμε τη δυνατότητα άντλησης πληροφοριών, όπως της αποτύπωση της στιγμής, του χώρου που προτείνουν, της πόζας και της φόρμας του σώματος. Κυμανθήκαμε μεταξύ αποτύπωσης  και κατασκευής μιας πραγματικότητας. Καθώς οι φωτογραφίες αποτελούν στιγμιότυπα, φέτες χρόνου και όχι μια ροή αυτού, η χρήση τους στο επίπεδο σύνθεσης στο χώρο και στο χρόνο υποστήριξε τη διερεύνηση της  γραμμικότητα, της κυκλικότητα, τη συνέχεια και την ασυνέχεια του χρόνου και του χώρου στον οποίο κινούμαστε. Περαιτέρω η σύνθεση αυτών των στιγμών σε διαφορετικές παραλλαγές στο χώρο κα το χρόνο μας προκάλεσαν να διερωτηθούμε πάνω στη δική μας αντίληψη περί χρόνου και τις προσλαμβάνουσες αυτών των εννοιών. Οι φωτογραφικές εικόνες αποτελούν μια ακινησία στον χώρο και στο χρόνο προσφέροντας μια ελευθερία ανάγνωσης. Σύμφωνα με τον Vilém Flusser[2]  “… οι εικόνες είναι σημαίνουσες επιφάνειες. Τις περισσότερες φορές συμβολίζουν κάτι “εκεί έξω”, και ο σκοπός τους είναι να μας επιτρέπουν να το φανταστούμε αφαιρώντας το, περιορίζοντας το στις τέσσερις διαστάσεις του χώρου-χρόνου στις δύο διαστάσεις ενός επιπέδου. Η ικανότητα αυτή να αφαιρούμε επίπεδα από το χώρο-χρόνο “εκεί έξω” και να προβάλλουμε αυτήν την αφαίρεση πάλι “εκεί έξω” μπορεί να ονομαστεί φαντασία και αποτελεί προϋπόθεση της παραγωγής και της ερμηνείας εικόνων.”»

Συντελεστές:

Σύλληψη, χορογραφία: Νεφέλη Γιώτη

Μουσική Σύνθεση: Panos Svobotnik

Ερμηνεία: Ναταλία Μπάκα, Μαρία Πασχαλίδου

Σύμβουλος Δραματουργίας: Ράνια Καπετανάκη

Σκηνογραφία: Μυρτώ Λάμπρου

Σχεδιασμός Φωτισμών: Ελίζα Αλεξανδροπούλου

Γραφιστική Επιμέλεια: Marina Dimo

Φωτογραφία:  Θένια Ιγνατιάδου

Οργάνωση Παραγωγής:  Anasa Cultural Center

Ημερομηνίες και ώρες:

Παρασκευή & Σάββατο 29,30/3/2019

Παρασκευή & Σάββατο 5,6/4/2019

Ώρα: 21.00

Διάρκεια: 45′-50′

Τιμή εισιτηρίων: 8€ & 5€ μειωμένο

Τηλέφωνο κρατήσεων: 2177283836, 6981017731

Haus N Athen

Καΐρη 6, Αθήνα

https://www.facebook.com/hausnathen/