Φώτης Κουτρουβίδης

Η πραγματική δύναμη κρύβεται μέσα μας, σε άλλα πράγματα που υπερβαίνουν καθήκοντα και… υπηρεσίες.

Σε μια εποχή όπου η αλήθεια συχνά κρύβεται πίσω από σφραγίδες, πρόσωπα και ρόλους, ο κόσμος του Σαμπέρ ανοίγει ξανά μπροστά μας, θυμίζοντάς μας πως το θέατρο —όπως και η ζωή— χτίζεται πάνω στις λεπτές αποχρώσεις των ανθρώπων. Ανάμεσα σε κεντρικές μορφές και πρωταγωνιστικά πάθη, υπάρχουν εκείνες οι φαινομενικά «δευτερεύουσες» φιγούρες που κρατούν τον μηχανισμό όρθιο, άνθρωποι που βλέπουν πολλά, λένε λίγα και τελικά μετατρέπονται σε αθόρυβους άξονες της δράσης. Ένας τέτοιος είναι ο γραμματέας του Ντερβίλ ( Φώτης Κουτρουβίδης) : ο πρώτος που υποδέχεται, ο πρώτος που φιλτράρει, ο πρώτος που νιώθει πως κάτι στον κόσμο γύρω του δεν πάει όπως δείχνει. Μέσα από τη ματιά του ηθοποιού που τον ενσαρκώνει, ξεδιπλώνεται ένας χαρακτήρας που, όσο κι αν κρύβεται στις σκιές, φωτίζει ακριβώς ό,τι χρειάζεται. Σαν να μας θυμίζει ότι οι σιωπές, όταν είναι αληθινές, λένε πάντα περισσότερα από τις λέξεις.

Ο γραμματέας του Ντερβίλ είναι το πρώτο “φίλτρο” που περνά ο Σαμπέρ πριν φτάσει στον δικηγόρο. Πώς προσεγγίσατε αυτόν τον φαινομενικά δευτερεύοντα αλλά ουσιαστικό ρόλο;

Προσπάθησα να σκιαγραφήσω το πορτρέτο αυτού του χαρακτήρα όσο πιο γλαφυρά μπορούσα. Οι δύο πρώτες σκηνές του έργου δίνουν το στίγμα αυτού του προσώπου, επομένως υπήρχε όλο το ελεύθερο κι από τη σκηνοθεσία να αυτοσχεδιάσω, ώστε να φανεί από τα πρώτα λεπτά ένας άνθρωπος με σάρκα και οστά. Άλλωστε, κι η διασκευή του έργου από την Κωνσταντίνα Νικολαΐδη σου δίνει πολλές ευκαιρίες για να το κάνεις αυτό.

Τι ήταν αυτό που σας έκανε να “δείτε” τον χαρακτήρα πέρα από την επιφάνεια και να του δώσετε υπόσταση;

Ο Ντερό (ο βοηθός του δικηγόρου) δεν παύει να είναι ένας άνθρωπος με προτερήματα κι αδυναμίες, όπως όλοι μας. Η επικοινωνία και μόνο με τους συμπαίκτες μου, καθώς και η ανάγκη μου να βρω το βήμα του κι όλη του την κινησιολογία ήταν αρκετά για να μου ξεκλειδώσουν στοιχεία για αυτό το πρόσωπο. Από εκεί κι έπειτα, όλα πήραν μαγικά τον δρόμο τους.

Είστε ένας από τους πρώτους που “υποδέχονται” τον Σαμπέρ στη νέα του πραγματικότητα. Πώς χτίσατε τη σκηνική σχέση με τον Θανάση Κουρλαμπά;

Καταρχάς, να ξεκινήσουμε από το δεδομένο πως ο Θανάσης Κουρλαμπάς είναι ένας γενναιόδωρος παρτενέρ επί σκηνής. Μου έδωσε όλο τον χώρο και τον χρόνο να βρω τις ποιότητες του χαρακτήρα μου και μετά αρχίσαμε να παίζουμε στην κυριολεξία για να χτίσουμε μια αληθινή σχέση. Ήταν τόσο όμορφη η διαδικασία που τη χάρηκα με την ψυχή μου.

Πόσο καθοριστική ήταν η καθοδήγηση της Κωνσταντίνας Νικολαΐδη στο να βρείτε την ακριβή δραματουργική θέση του γραμματέα;

Η Κωνσταντίνα ήξερε εξαρχής τί ήθελε από τον καθένα μας κι αυτό έκανε πολύ εύκολα τα πράγματα για εμάς. Όλα ήταν τόσο οργανωμένα, οπότε εγώ απλώς ακολούθησα την παρτιτούρα του ρόλου. Το χιούμορ αλλά κι η αφέλεια που χαρακτηρίζουν τον γραμματέα ήταν τα δύο βασικά συστατικά που χρησιμοποιήσαμε για να του δώσουμε υπόσταση. 

Τι σας γοητεύει περισσότερο στο να ενσαρκώνεται έναν άνθρωπο που βλέπει και ακούει περισσότερα απ’ όσα λέει;

Αυτό ήταν και το πιο δύσκολο πράγμα που έπρεπε να αντιμετωπίσω. Ένας δάσκαλός μου στη σχολή έλεγε πως ένας ηθοποιός είναι πιο σημαντικό να ακούει από το να μιλάει και πως εκεί, στις σιωπές του, φαίνεται όλη του η ουσία. Αυτό προσπάθησα να κάνω κι εγώ. Να ακούω πραγματικά τους συμπαίκτες μου και να βρω την αλήθεια μέσα στις σιωπές του ρόλου.

Ο χαρακτήρας σας λειτουργεί σαν “καθρέφτης” μιας εποχής που αγαπούσε πολύ τη σφραγίδα αλλά όχι απαραίτητα την αλήθεια. Πώς το αποδίδετε αυτό;

Ο γραμματέας είναι ένα τυπικό δείγμα της εποχής του. Είναι ένας φέρελπις νέος με όνειρα που θέλει να πετύχει στη δουλειά του. Έχει ως πρότυπο τον δικηγόρο Ντερβίλ και μάχεται για την αξία της δικαιοσύνης. Μόνο που ώρες-ώρες η υπέρμετρη φιλοδοξία του τον κάνουν ασυγκράτητο και άνθρωπο χωρίς αναστολές. Στοχεύει σε έναν επιφανειακό εντυπωσιασμό, νομίζοντας πως έτσι θα πετύχει. Ευτυχώς, οι νουθεσίες του Ντερβίλ τον προσγειώνουν κάπως ανώμαλα στην πραγματικότητα κι έτσι μέχρι το τέλος του έργου νομίζω πως έχει πάρει το μάθημα του μέσα και από την προσωπική τραγωδία του Σαμπέρ.

Πιστεύετε ότι τέτοιοι ρόλοι — μικροί μεν, κομβικοί δε — είναι τελικά αυτοί που κρατάνε την “κοινωνική μηχανή” του έργου.

Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχουν μικροί και μεγάλοι ρόλοι στο θέατρο, όπως ακριβώς και στη ζωή. Υπάρχουν ενδιαφέροντες και μη άνθρωποι. Αυτό πασχίζω κι εγώ. Να φωτίσω όλες τις πτυχές ενός χαρακτήρα που λέει πολύ περισσότερα απ’ όσα φανταζόμαστε.  

Τι μαθαίνετε για τον εαυτό σας μέσα από έναν χαρακτήρα που ζει στα “σύνορα” ανάμεσα στη δύναμη και στην υπηρεσία;

Ίσως το πιο σημαντικό μάθημα που μου διδάσκει αυτός ο ρόλος είναι πως όσο πασχίζουμε να κερδίσουμε, τόσο πιο χαμένοι βγαίνουμε. Η πραγματική δύναμη κρύβεται μέσα μας, σε άλλα πράγματα που υπερβαίνουν καθήκοντα και… υπηρεσίες.

Πώς βιώνετε την ενέργεια του θιάσου και τη δυναμική των υπόλοιπων ηθοποιών στο έργο;

H συνεργασία μου με όλους είναι άψογη. Είμαι πολύ τυχερός κι ευγνώμων που δουλεύω μαζί τους. Θεωρώ ότι με τον Ορέστη Τρίκα έχουμε χτίσει μια υπέροχη σχέση μεταξύ δικηγόρου και βοηθού και σε αυτό βοήθησε αρκετά η σκηνική μας χημεία. Με την Ντορέττα Παπαδημητρίου, αν και δεν έχουμε τόση αλληλεπίδραση επί σκηνής από γραφής έργου, έχουμε καταφέρει να βρούμε την απαραίτητη επικοινωνία που κάνει ξεκάθαρο τον θαυμασμό και τη γοητεία που ασκεί στον βοηθό αυτή η μυστηριώδης γυναίκα. Τέλος, ο Θανάσης Κουρλαμπάς είναι ο συνδετικός κρίκος που μας ενώνει όλους. Ο πυλώνας της παράστασής μας κι ο πολύτιμος συνεργάτης μας. Ο Σαμπέρ είναι ο άνθρωπος που πασχίζει με κάθε τρόπο να βρει το δίκιο του σ’ έναν κόσμο που αρχίζει να καταρρέει μέσα στο ψέμα και την απάτη. Και μέχρι το τέλος, επιμένει να παραμένει πιστός στην αλήθεια του, όσο κι αν του κοστίζει.

Τι παίρνετε μαζί σας κάθε βράδυ όταν κατεβαίνει η αυλαία;

Το ζεστό χειροκρότημα και μια βαθιά συγκίνηση που πλανάται στην ατμόσφαιρα. Αυτά είναι πράγματα ανεκτίμητα.

Πληροφορίες για την παράσταση: