Γιατί δεχτήκατε την πρόταση του Αλέξανδρου Δράκου Κτιστάκη να εμφανιστείτε μαζί στην συναυλία του στον Κήπο του Μεγάρου;
Δήμητρα: Η γνωριμία μου με τον Αλέξανδρο προήλθε από το τραγούδι που έμελλε να είναι το πρώτο που ηχογραφήσαμε για το νέο άλμπουμ του με τίτλο “Κύκλοι: έξι τραγούδια και έξι ορχηστρικά”.
Την συνάντηση αυτή την οφείλουμε στον μαέστρο μας, Στάθη Σούλη, ο οποίος συζητώντας με τον Αλέξανδρο οραματίστηκε τη δική μου φωνή μέσα στο κομμάτι και μας σύστησε.
Όταν άκουσα τη μουσική του και έμαθα περισσότερα από τον Αλέξανδρο για το πώς ονειρεύτηκε αυτή τη δουλειά από τη στιγμή της ηχογράφησης ως την στιγμή της ζωντανής παρουσίασής της, την αγάπησα σαν δική μου και δεν μπορούσα παρά να είμαι πλάι του σε κάθε βήμα.
Το γεγονός ότι όλος ο δίσκος ηχογραφήθηκε ζωντανά ήταν για εμένα μια μοναδική εμπειρία, που με γέμισε συγκίνηση και φόρτιση που ανυπομονούσα να αισθανθώ ξανά, όταν θα καταφέρναμε να παρουσιάσουμε συναυλιακά τα νέα μας τραγούδια που τόσο αγαπήσαμε, ανάμεσα σε υπέροχες μουσικές που έγραψε ο Αλέξανδρος, με το ίδιο δυναμικό εξαιρετικών μουσικών που έπαιξαν και στο δίσκο.
Παναγιώτης: Με τον Αλέξανδρο γνωριζόμαστε από το 2018 όταν ξεκίνησε και η συνεργασία μου με την Ελευθερία Αρβανιτάκη, όπου εκείνος εκτός από μουσικός είναι και ο ενορχηστρωτής της ομάδας. Αποκτήσαμε αμέσως μια σχέση εκτίμησης, σεβασμού και μουσικής σύνδεσης. Μετά από κάποιες συναυλίες όταν με κάλεσε να ακούσω το πρώτο τραγούδι που ηχογράφησα στον δίσκο “Αυτό μου φτάνει” στους εξαιρετικούς στίχους της Λήδας Ρουμάνη πραγματικά ένιωσα ότι “ακουμπά” στη φωνή μου και μπορώ να το ερμηνεύσω με πολλούς τρόπους, ένιωσα να συνδέομαι. Όντας και εγώ ο ίδιος τραγουδοποιός, έψαχνα για νέο υλικό που να μην έχω γράψει, ώστε να πειραματιστώ, να το αγαπήσω και να το προσεγγίσω διαφορετικά. Ήταν ένα δώρο από τους δυο τους και ήρθε την κατάλληλη στιγμή. Όταν μπήκα στο στούντιο για να το ηχογραφήσω θυμάμαι ότι το είχα τραγουδήσει τόσες φορές μόνος μου πιο πριν που ήρθε πολύ φυσικά μαζί με το ζωντανό παίξιμο των υπέροχων αυτών μουσικών. Έπειτα ήρθε και το δεύτερο τραγούδι “Μάταια” όπου είχα την τιμή να τραγουδήσω σε στίχους της Ελένης Φωτάκη. Η χαρά μου είναι μεγάλη για αυτά τα τραγούδια και φυσικά όταν τα τραγουδήσαμε μαζί με τη Δήμητρα στον Κήπο του Μεγάρου ένιωσα μια ολοκλήρωση.
Πως νοιώθετε για αυτήν την κοινή σας εμφάνιση; Θα θέλατε να υπάρξει και συνέχεια;
Δήμητρα: Ο Παναγιώτης είναι ένας πολυδιάστατος καλλιτέχνης που με γοητεύει σε όλες του τις δημιουργικές πλευρές και γνωρίζοντάς τον αισθάνθηκα ότι έχουμε πολλά κοινά σημεία που νομίζω πως αναπόφευκτα θα μας φέρνουν κοντά μέσα στα χρόνια. Τον γνώριζα μεταξύ άλλων από τη δασκάλα μας, την Έλλη Πασπαλά, που αγαπάμε πάρα πολύ αμφότεροι και νομίζω πως μας έχει δώσει αρκετές κοινές και γερές “ρίζες”. Εκτός από τη ζεστασιά της φωνής του, που έντυσε μοναδικά τα τραγούδια που ανήκουν στους “Κύκλους” του Αλέξανδρου Δράκου Κτιστάκη, τις δικές του δημιουργίες και το ότι είναι φανταστικός μουσικός, ο Παναγιώτης είναι και άνθρωπος που αισθάνομαι ότι δουλεύει πολύ τον “μέσα” του κόσμο και είναι ένας υπέροχος συνεργάτης που χαίρεσαι να δουλεύεις μαζί του.
Παναγιώτης: Τη Δήμητρα τη θαυμάζω πολύ σαν τραγουδίστρια, έχει μια ερμηνευτική ωριμότητα απίστευτη για την ηλικία της. Την παρακολουθούσα καιρό και πίστευα ότι κάποια στιγμή θα βρεθούμε. Είναι μια άρτια τραγουδίστρια με ήθος, μουσικότητα και ευαισθησία. Επίσης, παράλληλα είναι και γιατρός, κάτι που είναι πραγματικά αξιοθαύμαστο πως καταφέρνει και τα προλαβαίνει όλα. Στις πρόβες θαύμαζα πολύ τον τρόπο που ερμήνευε τα κομμάτια, την τεχνική της αλλά και το βάθος που έχει σε κάθε λέξη που τραγουδάει. Πιστεύω ότι έχουμε μια μεγάλη χημεία η οποία θα μας οδηγήσει σίγουρα σε μελλοντικές συναντήσεις, το θέλω πολύ.
Θα εμφανιστείτε σε άλλες συναυλίες το καλοκαίρι;
Δήμητρα: Το καλοκαίρι με βρίσκει άλλη μια χρονιά στο πλευρό του Μάριου Φραγκούλη, που αγαπάει να δίνει χώρο και στήριξη στη νέα γενιά καλλιτεχνών (στις φετινές συναυλίες συμμετέχουμε μαζί με την Μυρτώ Βασιλείου και τον Βασίλη Κούρτη) , ενώ ξεκινούν οι προετοιμασίες για την συμμετοχή μου σε ένα αφιέρωμα στον σπουδαίο Γιώργο Σεφέρη υπό την καλλιτεχνική επιμέλεια της Αγαθής Δημητρούκα που θα παρουσιαστεί στις αρχές του φθινοπώρου. Ευελπιστώ κάπου εκεί να επιστρέψουν και οι “Κύκλοι” ζωντανά.
Παναγιώτης: Και αυτό το καλοκαίρι έχω τη μεγάλη χαρά να βρίσκομαι πλάι στην Ελευθερία Αρβανιτάκη και στις συναυλίες της που κάνει ανά την Ελλάδα. Είμαι πολύ τυχερός και ευγνώμων για αυτή την συνεργασία, μαθαίνω πολλά κοντά της και έρχομαι σε επαφή με ένα μεγαλύτερο κοινό που αγαπά πολύ την Ελληνική Μουσική. Επίσης, τον περασμένο χειμώνα κυκλοφόρησε και ο δεύτερος προσωπικός μου δίσκος “Ο Μικρός Χρόνος” που θα ήθελα να παρουσιάσω κάπου το φθινόπωρο μαζί με τους “Κύκλους”, που ελπίζω να τραγουδήσουμε ξανά σύντομα.
Πείτε μας για την προσωπική σας πορεία στη μουσική.
Δήμητρα: Η μουσική μου διαδρομή ξεκίνησε από το Ωδείο της Φλώρινας όπου μεγάλωσα και αρχικά αφορούσε το πιάνο. Το τραγούδι δεν με απασχόλησε πριν την εφηβεία μου, αφού ήμουν ένα εξαιρετικά ντροπαλό παιδί, παρότι μέσα μου το αγαπούσα πάντα και μάλλον κάλυπτα την ανάγκη μου να εκφραστώ με αυτό το μέσο τραγουδώντας δυνατά στις χορωδίες-κάποια στιγμή με κατάλαβαν (γέλια).
Η αφετηρία, ουσιαστικά, για εμένα ήταν η 4η ακράση της Μικρής Άρκτου του Παρασκευά Καρασούλου, όπου συμμετείχα όσο ήμουν ακόμη στο Λύκειο. Μετά την ακρόαση και την ολοκλήρωση των εγκύκλιων σπουδών μου ήρθα στην Αθήνα, όπου σπούδασα Ιατρική και παράλληλα, παρακολούθησα μαθήματα τραγουδιού με την Έλλη Πασπαλά. Η Μικρή Άρκτος, μου χάρισε με φοβερή γενναιοδωρία τα πρώτα μου δισκογραφικά βήματα και έναν ολοκληρωμένο προσωπικό δίσκο με τίτλο “Τρίτη Έξοδος” σε στίχους του Γιάννη Βασιλόπουλου και μουσική του Σπύρου Παρασκευάκου με συμμετοχή του Φοίβου Δεληβοριά.
Η γνωριμία μου με τον Μάριο Φραγκούλη υπήρξε καθοριστικής σημασίας, όπως και η συνάντηση με τον Γιώργο Χατζιδάκι που επιμελήθηκε καλλιτεχνικά συναυλίες στις οποίες είχα την τεράστια ευλογία να ερμηνεύσω έργα του Μάνου Χατζιδάκι, μεταξύ των οποίων ο “Μεγάλος Ερωτικός”, η “Μυθολογία”, το “Sweet Movie” και το “Ελλάς η χώρα των ονείρων”, στο Ηρώδειο και στην Εθνική Λυρική Σκηνή.
Μέχρι σήμερα είχα την τύχη να βιώσω ονειρεμένες συνεργασίες και συναυλίες και να κρατήσω στα χέρια μου έναν δικό μου δίσκο, κάτι που είναι εξαιρετικά σπάνιο στις μέρες μας και το οφείλω στον Παρασκευά Καρασούλο που πίστεψε σε εμάς και πάντα ενδιαφέρεται για τη νέα γενιά καλλιτεχνών.
Η μεγαλύτερη επιθυμία μου για το μέλλον είναι και πάντα θα παραμένει να στηρίξω με στοργή, υπομονή και επιμονή νέα τραγούδια σύγχρονων δημιουργών και να τα συστήσω στον κόσμο από την δική μου ερμηνευτική σκοπιά.
Παναγιώτης: Ξεκίνησα βιολί σε ηλικία 5 χρονών στην Κέρκυρα όπου γεννήθηκα και μεγάλωσα. Συνέχισα μέχρι το δίπλωμα Κλασικού Βιολιού στην Αθήνα και έπειτα έφυγα για δύο χρόνια στο Εξωτερικό και συγκεκριμένα στην Ολλανδία για να συνεχίσω τις σπουδές στο βιολί και τη μουσική. Όταν επέστρεψα από το εξωτερικό το 2015 ήταν η χρονιά που προκρίθηκα στους Αγώνες Δημιουργίας Ελληνικού Τραγουδιού της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών κι εκεί ξεκίνησε η πρώτη μου επαφή με τη σύνθεση και το τραγούδι. Παράλληλα, άρχισα να εργάζομαι ως καθηγητής Βιολιού όπου συνεχίζω μέχρι και σήμερα στο Εθνικό Ωδείο Παλλήνης και Εθνικό Ωδείο Διονύσου. Το 2018 κυκλοφόρησε ο πρώτος μου δίσκος με τίτλο “Υδρόγειος”, από τη Μικρή Άρκτο όπου ήταν η πρώτη παρουσία μου στη δισκογραφία. Ο δίσκος αποτελούνταν από κομμάτια που είχα γράψει, σε δική μου ενορχήστρωση. Ήταν πολύ όμορφη και σημαντική αυτή η αρχή και όπως ανέφερε και η Δήμητρα, η Μικρή Άρκτος στηρίζει και επενδύει σε νέο υλικό και καλλιτέχνες και αισθάνομαι πως οφείλω κι εγώ ένα μεγάλο ευχαριστώ στον Παρασκευά Καρασούλο για αυτό.
Παράλληλα, συμμετείχα στις παραστάσεις στην Ακτή Πειραιώς με την Ελευθερία Αρβανιτάκη και τον Γιάννη Κότσιρα. Μέχρι και σήμερα συμμετέχω στις σόλο εμφανίσεις της Ελευθερίας Αρβανιτάκη στην Ελλάδα και το Εξωτερικό (Barbican, Κύπρος), ενώ τον χειμώνα του 19’ συμμετείχα σε συναυλίες της Μελίνας Κανά στην περιφέρεια.
Μαζί με τις ζωντανές εμφανίσεις και συνεργασίες παρουσίασα προγράμματα στην Αγγλικανική Εκκλησία και στο Σταυρό του Νότου, δίνοντας έμφαση στο βιολί και το τραγούδι και στην ανάδειξη αυτής της συνομιλίας των δύο φωνών, όπου είναι και κάτι που με απασχολεί πολύ καλλιτεχνικά και πειραματίζομαι.
Τον Νοέμβριο του 2020 κυκλοφόρησε ανεξάρτητα ο δεύτερος προσωπικός μου δίσκος “Ο Μικρός Χρόνος” που αποτελείται πάλι από 10 κομμάτια που έχω γράψει και έχω ενορχηστρώσει.
Πώς νομίζετε ότι μπορεί να αποκατασταθεί επαγγελματικά ένας μουσικός στη σημερινή εποχή, άσχετα με την υγειονομική κρίση;
Δήμητρα: Προτού αναφέρω κάποιες σκέψεις μου ως προς το περίπλοκο αυτό θέμα, θέλω να τονίσω ότι είναι μοναδική ίσως φορά που θα καταφύγω σε διάκριση ανάμεσα στον “μουσικό” και στον “ερμηνευτή”- παρατηρώ άλλωστε ότι η νέα γενιά -η μελέτη και ο επαγγελματισμός που την χαρακτηρίζει- έχει κατακερματίσει την όποια απόσταση ανάμεσα στους δυο όρους.
Εν προκειμένω, εντοπίζω διαφορά στο ότι ένας μουσικός, ίσως είναι περισσότερο ευέλικτος, να συμμετέχει σε συναυλίες διαφόρων καλλιτεχνών, (εύχομαι) ακολουθώντας το αισθητικό του κριτήριο και ανάλογα με το πόσες πρόβες μπορεί να “χωρέσει” στο πρόγραμμά του καθημερινά, ιδίως όταν αυτές (κατά κανόνα σήμερα) αντιστοιχούν σε λιγοστές συναυλίες που θα πραγματοποιηθούν και δεν αμείβονται αντίστοιχα.
Ο ερμηνευτής από την άλλη, όντας και σε έναν ρόλο περισσότερο “πρωταγωνιστικό” , δεν έχει την αντίστοιχη ευελιξία να εμφανίζεται συνεχώς, ιδίως στο ξεκίνημά του, όταν χτίζει το δικό του κοινό. Το να υπάρχει σε πολλές, διαφορετικές συνεργασίες ταυτόχρονα, θα μπορούσε μεν να εξασφαλίζει σε μεγαλύτερο ποσοστό την επιβίωση του, αλλά είναι εξαιρετικά δύσκολο να εξασφαλίζει πάντα τις ιδανικές συνθήκες, ώστε να διατηρεί αλώβητη την ταυτότητά του.
Η έννοια της επαγγελματικής αποκατάστασης, λοιπόν, αν αυτή δεν αφορά μόνο την εκπλήρωση του καλλιτεχνικού μας αιτήματος, μάλλον απέχει πολύ στις μέρες μας από το να είσαι μουσικός που θα ηχογραφεί και θα παίζει επί σκηνής, εξασφαλίζοντας τα προς το ζην.
Οι περισσότεροι καταφεύγουμε παράλληλα στο ρόλο του διδάσκοντα ή -όπως στη δική μου περίπτωση- σπουδάζουμε και δουλεύουμε πάνω και σε κάποιο άλλο αντικείμενο. Το ευτυχές σε αυτές τις περιπτώσεις είναι να υπάρχει αγάπη και πάθος για τη διδασκαλία ή το άλλο αντικείμενο, αντίστοιχα.
Μακάρι να υπήρχαν συγκεκριμένα βήματα που να διασφάλιζαν όλα όσα σημαίνει σε βάθος η “επαγγελματική αποκατάσταση” του καλλιτέχνη σήμερα, αλλά δυστυχώς είναι ένα δύσβατο μονοπάτι, όπου καθένας μας χαράσσει καθημερινά το δική του πορεία. Είμαστε τυχεροί όταν έχουμε πλάι μας συνταξιδιώτες σε αυτήν και όταν συναντάμε και άλλους ανθρώπους που παλεύουν για το όραμά τους και επιμένουν σε πείσμα των καιρών. Παίρνουμε δυνάμεις ο ένας από τον άλλον.
Παναγιώτης: Η επαγγελματική αποκατάσταση είναι κάτι που στις μέρες μας ούτως η άλλως είναι δύσκολο στα περισσότερα επαγγέλματα πόσο μάλλον το να είσαι καλλιτέχνης και να ζεις από την μουσική. Πρώτα από όλα θεωρώ πως για να ακολουθήσει κάποιος τον δρόμο της μουσικής, σημαίνει πως δε μπορεί να κάνει αλλιώς, δηλαδή αγαπάει τόσο πολύ τη μουσική που όλη του η ζωή βρίσκεται εκεί και επενδύει ώρες ατελείωτες μελέτης, διαβάσματος, πειραματισμού αλλά βρίσκεται και αντιμέτωπος με πολλά εμπόδια, αστοχίες και αποτυχίες. Οπότε ξεκινάμε από το γεγονός πως αγαπάς τόσο πολύ τη μουσική, που οδηγείς τη ζωή σου (εάν αυτό είναι εφικτό) προς τα εκεί, δεν μπορείς αλλιώς. Στη συνέχεια είναι πολύ προσωπικό το πως θα κινηθείς και τι επιλογές θα κάνεις. Βλέπουμε πια πως από τις ζωντανές εμφανίσεις είναι σχεδόν ανέφικτο πλέον να βιοποριστείς και να έχεις ελευθερία επιλογών. Εγώ προσωπικά βιοπορίζομαι από τη διδασκαλία και τα μαθήματα βιολιού. Αυτό δεν σημαίνει ότι είναι εύκολο κάτι τέτοιο γιατί απαιτεί μια άλλη αφιέρωση και μια άλλη ικανότητα που δεν έχει σχέση με το να εκτίθεσαι στη σκηνή, έχει όμως κοινό άξονα την αγάπη για την μουσική και την τέχνη. Βλέπω πολλούς μαθητές διαφορετικών ηλικιών και χαίρομαι πολύ διότι υπάρχουν πιο μεγάλοι σε ηλικία που έρχονται πολύ συνειδητοποιημένοι να μάθουν και να παίξουν και που θεωρούσαν πάντα πως είναι ακατόρθωτο σε μεγαλύτερη ηλικία, αλλά δεν ισχύει.
Πιστεύω πολύ στο προσωπικό όραμα του καθενός, στη γραμμή που χαράζει και ακολουθεί και μέσα από αυτήν δημιουργεί τις προυποθέσεις που θέλει να υπάρχει στον χώρο της μουσικής. Υπάρχουν πολλοί ταλαντούχοι άνθρωποι που αγαπάνε πολύ αυτό που κάνουν και είμαι σίγουρος πως θα βρουν τον τρόπο και τη δύναμη να ανθίσουν και να παρουσιάσουν το καλλιτεχνικό αποτύπωμα όλης αυτής της εποχής. Χρειάζεται πολύ υπομονή και βαθιά πίστη σε αυτό που έχεις να κάνεις από όλους μας και αυτό πιστεύω πως έχει τελικά σημασία.
Instagram:
Το Art and Press δημιουργήθηκε με σκοπό την πολιτική, πολιτιστική και πολύπλευρη ενημέρωση των πολιτών. Πίσω από τη λειτουργία του Art and Press υπάρχει μία ομάδα «ανήσυχων» ανθρώπων, που προέρχονται από διάφορους κοινωνικούς χώρους, στους οποίους προσέφεραν και συνεχίζουν να προσφέρουν εθελοντικά όπου και όσο μπορούν. Η κοινή αγάπη των μελών της ομάδας μας για την πολιτική, τον πολιτισμό και γενικά την ενημέρωση, είναι η κινητήρια δύναμη για την παρακολούθηση, καταγραφή και παρουσίαση σε όλους εσάς, όσων συμβαίνουν. Δεν μας καθοδηγεί κανείς, δεν μας χρηματοδοτεί κανείς και ως εκ τούτου παραθέτουμε τα γεγονότα όπως ακριβώς λαμβάνουν χώρα. Η πορεία του Art and Press είναι συνεχόμενα και ραγδαία ανοδική όσον αφορά την προσέλκυση επισκεπτών / αναγνωστών τόσο στην κύρια ιστοσελίδα όσο και στο κανάλι του Youtube.