Kωνσταντίνος Μάντσος

Ο αγώνας έναντι στην κοινωνία είναι αγώνας προς την ελευθερία.

Γιατί αποφάσισες να εργαστείς στο Λονδίνο;

Ήρθα για πρώτη φορά στην Αγγλία το 2019 με σκοπό να κάνω το μεταπτυχιακό μου πάνω στην κλασική υποκριτική στο πανεπιστήμιο του Bath Spa. Το πρόγραμμα αυτό μου έδωσε την δυνατότητα να έρθω για πρώτη φορά σε επαφή με το Λονδίνο μέσω ενός εκπαιδευτικού προγράμματος στο Θέατρο του Σαίξπηρ (Shakespeare’s Globe). Οι τρεις αυτές εβδομάδες που πέρασα εκεί ήταν τόσο έντονες και συναρπαστικές που με έκαναν να θέλω να επιστρέψω όσο το δυνατόν πιο σύντομα για δουλειά.

Ωστόσο, την διαδικασία αυτή καθυστέρησε σε μεγάλο βαθμό η πανδημία, καθώς τα πάντα είχαν παγώσει και βρισκόμασταν όλοι σε μια καλλιτεχνική βουβαμάρα. Όλα τα projects μου ακυρώθηκαν και αυτό με είχε ρίξει πάρα πολύ. Είχα απογοητευτεί, πίστευα πως δεν θα επιστρέψουμε ποτέ ξανά σε μια κανονικότητα και δεν θα πραγματοποιήσω ποτέ το μεγάλο όνειρο.

Έπειτα, στην Ελλάδα δεν είχα λεφτά, δεν μπορούσα να είμαι ανεξάρτητος και αυτό με κατέβαλλε ψυχολογικά σε μεγάλο βαθμό. Δεν ήμουν καθόλου δημιουργικός και το να κάνω θέατρο μου φάνταζε αδύνατο, καθώς δεν γινόταν να τα βγάλω πέρα οικονομικά. Είχα φτάσει σε ένα τέλμα και ήξερα πως έπρεπε να φύγω από την χώρα για να διεκδικήσω ένα καλύτερο μέλλον για εμένα. Ίσως να ακούγεται λίγο πιο δραματικό από ότι πραγματικά ήταν, αλλά έτσι ακριβώς ένιωθα.

Θεωρείς ότι τα αγγλικά είναι εύκολη γλώσσα για να παίξει θέατρο κάποιος μη αγγλόφωνος;

Όχι, σε καμία περίπτωση.Είναι πολύ δύσκολο και θέλει πολύ δουλειά. Μπορεί τα αγγλικά να είναι παντού και να τα χρησιμοποιούμε συνεχώς στην καθημερινότητα μας, αλλά το να κάνεις ένα performance στα αγγλικά είναι κάτι διαφορετικό. Πρέπει πραγματικά να κάνεις βαθιά μελέτη της γλώσσας, καθώς δεν αρκεί μόνο να κατανοείς αυτά που λες, αλλά θα πρέπει να εξασκήσεις την προφορά σου καθώς και το να έχεις συναισθηματική εμπλοκή με τις λέξεις.

Πρέπει να είσαι προετοιμασμένος για την απόρριψη λόγω του ότι είσαι ξένος. Μπορεί να μιλάμε σήμερα για diversity and inclusion, αλλά ως μετανάστης μιας χώρας θα είσαι πάντα μειονότητα και δεν θα σε αντιμετωπίσουν όλοι ισότιμα. Παλαιότερα με ενοχλούσε αυτό σαν ιδέα, πλέον όμως το βλέπω πολύ πιο ρεαλιστικά και έχω συμφιλιωθεί με τη διαφορετικότητα μου.

Στο μεταπτυχιακό μου ήμουν ο μόνος ξένος ηθοποιός. Όλοι ήταν Άγγλοι και είχαμε και δύο Αμερικάνους. Όταν βρέθηκα στο Globe, έτρεμα με την ιδέα ότι θα πρέπει να πάω στην ίδια ακρόαση με όλους αυτούς, καθώς εμένα τα αγγλικά δεν είναι η μητρική μου γλώσσα και ήξερα πως πρέπει να δουλέψω διπλά και τριπλά για να μπορέσω να φτάσω σε επίπεδο να τους ανταγωνιστώ.

Μια εβδομάδα πριν από την διανομή των ρόλων, έκανα πρόβες περίπου 12 ώρες την ημέρα. Είχα δουλέψει την κάθε λέξη για ώρες. Ήξερα που υπάρχει το κάθε κόμμα και η κάθε τελεία. Την ημέρα της οντισιόν με πλησίασε μια γνωστή θεατράνθρωπους του δυναμικού του Globe και μου είπε: “Μην αγχώνεσαι, όλα καλά. Δεν περιμένουμε από σένα να τα πας τέλεια. Κάνε ότι μπορείς”. Τότε πήγα στην τουαλέτα και έκλαιγα για ώρα. Ένιωθα πως ποτέ δεν θα με δουν ισότιμα. Όταν όμως τελικά έγινε η διανομή των ρόλων, πήρα τον πρωταγωνιστικό. Η σκληρή δουλειά ανταμείφτηκε.

Σε ποια γλώσσα έχεις παίξει περισσότερες παραστάσεις;

Θεωρώ πως είναι κάπου 50-50, ελληνικά – αγγλικά. Έχω φτάσει σε ένα σημείο να έχω συναισθηματική εμπλοκή και με τις δύο γλώσσες και είμαι πολύ χαρούμενος για αυτό. Η Ελλάδα θα είναι πάντα η πατρίδα μου και θα συνδέω τη γλώσσα μας με τα παιδικά μου χρόνια και την οικογένεια μου, οπότε πάντα η σύνδεση θα είναι και πιο βαθιά. Παρόλα αυτά, σε αυτή τη φάση, θεωρώ μεγάλο πλεονέκτημα αυτό το skill που έχω αποκτήσει και νομίζω πως θα είναι και αυτό που θα με διαφοροποιεί σε μεγάλο βαθμό από τον μέσο Έλληνα ηθοποιό αν αποφασίσω να συνεχίσω την καριέρα μου στην Ελλάδα.

Στο Λονδίνο ειδικά έχεις ασχοληθεί περισσότερο με ελληνικά κείμενα;

Όχι, δεν έχω παίξει ποτέ παράσταση στα ελληνικά στην Αγγλία. Ήρθα εδώ για να δοκιμάσω κάτι διαφορετικό. Αν ήθελα να παίζω στα ελληνικά, θα ήμουν στην Αθήνα. Βέβαια, πολύ συχνά σκέφτομαι τον εαυτό μου κάπου μεταξύ Αγγλίας και Ελλάδας στο μέλλον, επειδή μου λείπουν τα ελληνικά κείμενα. Ιδανικά θα ήθελα να έχω την βάση μου στο Λονδίνο και να πετάω στην Αθήνα για μεγάλες οντισιόν και projects. Θα μου άρεσε πολύ αυτό και εύχομαι να γίνει πραγματικότητα. Πάντα έλεγα πως πρεπει να παίξω σε σειρά του Κοκκινόπουλου και να κάνω θέατρο στην Επίδαυρο. Πιστεύω ότι μπορώ να κάνω και τα δύο και ότι μου πάνε πολύ. Αυτοί είναι σίγουρα δύο στόχοι που θέλω να πραγματοποιήσω.

Στο Λονδίνο, πώς είναι τα πράγματα επαγγελματικά;

Το Λονδίνο είναι μια από αυτές τις πόλεις που αν βρεθείς στο κατάλληλο μέρος την κατάλληλη στιγμή μπορεί να σου δώσει τέτοιες ευκαιρίες που μέσα σε 24 ώρες μπορούν πραγματικά να σου αλλάξουν τη ζωή. Αυτό ακόμα δεν το έχω καταφέρει, αλλά το προσπαθώ.

Η καθημερινότητα εδώ είναι σίγουρα αρκετά κουραστική, γρήγορη και ακριβή και πιστεύω πως πρέπει να έχεις πολύ γερό στομάχι για να επιβιώσεις, ειδικά αν θέλεις να γίνεις επαγγελματίας καλλιτέχνης.Ο ανταγωνισμός εδώ είναι πολύ υψηλός και δεν έχει καμία σχέση με την Αθήνα. Πρέπει πραγματικά να πιστεύεις τόσο πολύ στον εαυτό σου, να του κάνεις το σωστό marketing και να μην αφήνεις την απόρριψη να έχει την παραμικρή επίδραση πάνω σου, αν θέλεις να σε πάρουν στα σοβαρά. Θέλουν να δουν ότι είσαι φιλόδοξος, τολμηρός και ότι μπορείς να κάνεις τη δουλειά χωρίς πολλά πολλά.

Οι ευκαιρίες είναι πολλές, πολύ περισσότερες από ότι στην Αθήνα, αλλά και οι αντικαταστάτες σου είναι πολλοί. Τα λάθη εδώ δεν συγχωρούνται και πραγματικά επιβιώνει ο καλύτερος. Τόσο απλά.

Πιστεύεις ότι ο καλλιτεχνικός χώρος άλλαξε μετά τις απανωτές κρίσεις (οικονομική, πανδημία, #metoo);

Ελπίζω πως ναι. Θεωρώ όμως πως στην Ελλάδα είναι διαφορετικός ο τρόπος που άλλαξε ο χώρος σε σχέση με την Αγγλία. Εδώ, σίγουρα έχει γίνει μεγάλη προσπάθεια να ενταχθούν σε μεγάλες παραγωγές ηθοποιοί/καλλιτέχνες από Αφρική και Ασία, ειδικά μετά το κίνημα ΄’Black Lives Matter”. Το diversity είναι κάτι που πραγματικά σιγά-σιγά επικρατεί και η βιομηχανία αλλάζει και γίνεται πιο inclusive.

Στην Ελλάδα, από όταν άνοιξε ο ασκός του Αιόλου και ξεκίνησε αυτή η συζήτηση γύρω από τη θέση της γυναίκας, αλλά και της διαχείρισης της εξουσίας από αυτούς που καθορίζουν τύχες ανθρώπων, πιστεύω πως όλοι έγιναν λίγο πιο προσεκτικοί και επαγγελματιίες.Ο κάθε θιασάρχης/σκηνοθέτης θα σκεφτεί δυο και τρεις φορές πλέον τι θα πει στον ηθοποιό του και τι μεθόδους θα χρησιμοποιήσει για να πετύχει αυτό που θέλει.

Είμαι υπέρ του political correctness και θεωρώ πως είναι ένα όπλο στα χέρια του αδυνάμου σε μια άρρωστη και σκληρή κοινωνία. Στέκομαι πλάι σε όλους τους ανθρώπους που βγήκαν δημόσια και μίλησαν για περιστατικά σωματικής και ψυχολογικής βίας. Αυτό θέλει δύναμη ψυχής και το θαυμάζω. Τους ευχαριστώ πολύ για τον αγώνα τους για καλύτερες συνθήκες εργασίας σε ένα κλίμα αρμονίας και ασφάλειας.

Τι σκέφτεσαι όταν διαβάζεις τη φράση του Οδυσσέα Ελύτη “Το παν είναι η ρότα σου κόντρα στην κοινωνία ετούτη ”;

Δεν πρέπει να τα παρατάμε ποτέ. Αν έχεις ένα όνειρο για τη ζωή σου πρέπει να παλέψεις για αυτό, ακόμα και αν οι συνθήκες είναι δύσκολες και πολλές φορές τραγικές. Πολλοί θα πουν πως είμαι ονειροπόλος, αλλά δεν είναι καθόλου έτσι. Η ζωή είναι μικρή και πρέπει την ζούμε όπως την θέλουμε. Πρέπει να κρατάμε την ποιότητα και τις προσδοκίες μας υψηλά. Ο αγώνας έναντι στην κοινωνία είναι πολλές φορές ο αγώνας προς την ελευθερία. Η ελευθερία για μένα είναι ζωή.

Η τέχνη είναι μια βαθιά πολιτική πράξη και θα πηγαίνει πάντα κόντρα στην κοινωνία, οπότε αυτό που λένε πως η τέχνη θέλει θυσίες, είναι πολύ σοφό. Το παν λοιπόν είναι να βρούμε τις ισορροπίες για να είμαστε πραγματικά ευτυχισμένοι καλλιτέχνες.

Είμαι πολύ αισιόδοξος για το μέλλον και το μόνο που θέλω είναι να είμαστε όλοι καλά -σωματικά, ψυχικά-. Πιστεύω στον άνθρωπο και οι καλύτερες μέρες θα έρθουν, πρέπει όμως να κοπιάσουμε για αυτό. Όπως λέει και ο Ανδρέας Κάλβος “Θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία.”