Κλέων Γρηγοριάδης: Η «επανεκκίνηση» της κοινωνικής & οικονομικής ζωής θα γίνει με πολύ δυσμενέστερους όρους.

Ποιοι ήταν οι λόγοι που σε ώθησαν να κατέβεις στην πολιτική, ενεργά;

Υπήρξα ανέκαθεν άνθρωπος πολιτικοποιημένος και ευαισθητοποιημένος. Πώς θα μπορούσε, άλλωστε, να ήμουν διαφορετικός, όταν ο πατέρας μου φυλακίστηκε και βασανίστηκε ενώ εγώ ήμουν 5 ετών; Στην πορεία της ζωής μου, δεν απομακρύνθηκα ποτέ από τις κοινωνικές και πολιτικές ζυμώσεις και σκέψεις.

Ήταν, όμως, η καταλυτική γνωριμία μου με τον Γιάνη Βαρουφάκη, αυτή που με έπεισε να εμπλακώ ενεργά με την πολιτική. Η αρχική σκέψη μου είναι αυτή που ακόμα και τώρα διατηρώ ατόφια. Πιστεύω ακράδαντα ότι οφείλουμε να σηκωθούμε από τον καναπέ μας και να αφήσουμε τις ανέσεις αλλά και τους φόβους μας, προκειμένου να διεκδικήσουμε ένα καλύτερο μέλλον για εμάς τους ίδιους και τις ερχόμενες γενιές. Θα έλεγε κανείς ότι οι συγκυρίες έπαιξαν, επίσης, καθοριστικό ρόλο σε αυτή την επιλογή μου. Μετά από τα μνημόνια, την οικονομική κρίση, την απαξίωση του κοινωνικού κράτους, θεώρησα πως ήταν και είναι χρέος μου, να ενώσω τη φωνή και την προσπάθειά μου με αυτές των συμπολιτών μου.

Σου έχει λείψει το θέατρο, όντας κλειστό ένα χρόνο πια;

Φυσικά και μου έχει λείψει το θέατρο! Θεωρώ ότι το θέατρο αλλά και όλες οι μορφές τέχνης που απαιτούν τη συμπόρευση του κοινού και των καλλιτεχνών, συντελούν στην ψυχική και πνευματική ηρεμία, στον αναστοχασμό, στη διαμόρφωση της κριτικής σκέψης, που είναι τόσο απαραίτητες στην εποχή μας. Η κατάδυση στην τέχνη του θεάτρου, γεννά ερωτήματα και προτείνει απαντήσεις, διαμορφώνει την αισθητική και την κουλτούρα μας, και μας ωθεί να έχουμε τα μάτια και την ψυχή μας ανοιχτά και ελεύθερα.

Ας μην ξεχνάμε ότι το θέατρο, ως απότοκο της δημοκρατίας, είναι ή θα έπρεπε να είναι ένα δημιούργημα ανθρώπων που συντελεί στη δημοκρατία της σκέψης, της έκφρασης και της πνευματικής αναζήτησης.

Πώς βλέπεις την διαχείριση του πολιτισμού σήμερα από την κυβέρνηση;

Θα στο πω πολύ απλά και περιεκτικά. Πιστεύω ότι η κυβέρνηση δεν έχει πολιτική διαχείριση του πολιτισμού. Η κρίση της πανδημίας του κορονοϊού το κατέδειξε με πολύ σαφή και σκληρό τρόπο. Η ηγεσία του Υπουργείου Πολιτισμού παρουσιάζεται μονίμως σε σύγχυση και πανικό, χωρίς σχέδιο, χωρίς προγραμματισμό, με πρόχειρες λύσεις έκτακτης ανάγκης, δίχως μακροχρόνιο προγραμματισμό, με απέλπιδες προσπάθειες εντυπωσιασμού. Η πολιτιστική διαχείριση μιας κυβέρνησης χρειάζεται ένα συνδυασμό επιστημονικών γνώσεων και ευαισθησίας, κατανόησης των ειδικών συνθηκών σε όλους τους τομείς της τέχνης, χρειάζεται τόλμη και πάθος. Όλα αυτά φοβάμαι ότι όχι μόνο λείπουν, αλλά και ότι μοιάζει να μην ενδιαφέρουν κανέναν από τους κυβερνητικούς εκπροσώπους. Δεν είναι, άλλωστε, τυχαίο ότι ενώ στην Ευρώπη γίνονται ήδη απόπειρες και πειραματικές προσπάθειες για τον τρόπο που θα επανεκκινήσει η καλλιτεχνική δραστηριότητα, στην Ελλάδα και εν μέσω της ατέρμονης και ασφαλώς αναγκαίας συζήτησης για το άνοιγμα διάφορων κλάδων της οικονομικής και κοινωνικής ζωής (εμπόριο, εκπαίδευση, τουρισμός κλπ), κανείς δε μιλά για το άνοιγμα του πολιτισμού.

Τι πιστεύεις ότι θα συμβεί μετά το άνοιγμα των θεατρικών και μουσικών χώρων;

Αν το άνοιγμα των θεάτρων και των συναυλιακών χώρων γίνει με σχεδιασμό, πρόγραμμα και κανόνες (όπως οφείλει να γίνει) είμαι σίγουρος ότι το κοινό θα επιστρέψει με μεγάλη χαρά και ενθουσιασμό. Η ανάγκη των ανθρώπων πάνω και κάτω από τη σκηνή του θεάτρου ή την εξέδρα της συναυλίας είναι μία και είναι κοινή: η επικοινωνία. Οι καλλιτέχνες και το κοινό έχουν, μετά από ενάμιση χρόνο αναγκαστικής αποχής, απόλυτη ανάγκη το μοίρασμα και πιστεύω ότι θα ξανασυστηθούν σαν παλιοί γνώριμοι, πληγωμένοι από την κρίση και ίσως με κάποια αρχική αμηχανία, έτοιμοι ωστόσο να δομήσουν εκ νέου τη σχέση τους, γιατί όχι μέσα σε ένα νέο, πιο ειλικρινές και εποικοδομητικό πλαίσιο.

Ας έρθει επιτέλους αυτή η ώρα και μπορούμε να αποδείξουμε τη στήριξή μας ο ένας στον άλλο, μέσα από την καλλιτεχνική δράση και δραστηριότητα.

Τι πιστεύεις ότι πετυχαίνει το κίνημα #metoo στην Ελλάδα;

Το κίνημα #metoo έδωσε την ευκαιρία στα θύματα να μιλήσουν. Έγινε το πρώτο βήμα για να σπάσει η αλυσίδα του φόβου. Ο φόβος που τα κυκλώνει όλα, που δημιουργεί ενοχή και ντροπή, που παραλύει το σώμα και τη σκέψη, αποκαλύφτηκε. Οι άνθρωποι μίλησαν και επικοινώνησαν το φόβο τους και αυτομάτως έκαναν ένα βήμα προς την ελευθερία. Η υποστήριξη και η αλληλεγγύη στα θύματα, που εκφράστηκε από το μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής κοινωνίας, απέδειξε ότι όλοι μπορούν, όταν είναι έτοιμοι, να μιλήσουν για τις εμπειρίες τους ως θύματα κακοποιητικών συμπεριφορών και να σπάσουν ακόμα ένα κρίκο αυτής της αλυσίδας του φόβου.

Η δημοσιοποίηση των εμπειριών τους θα συντελέσει στην απομόνωση και την τιμωρία των θυτών και θα αποτρέψει όσους σκέφτονται να έχουν παρόμοια συμπεριφορά απέναντι σε συνανθρώπους τους.

Χρειάζεται βέβαια ακόμα πολύς χρόνος και μεγάλη προσπάθεια ώστε να εξαλειφθούν τέτοιου είδους συμπεριφορές από όλους τους τομείς της εργασίας και της κοινωνικής ζωής, αλλά η αρχή έγινε. Οφείλουμε όλοι μεγάλη ευγνωμοσύνη κι ένα τεράστιο σε όλους τους ανθρώπους (γυναίκες και άντρες) που τόλμησαν και μίλησαν.

Πιστεύεις ότι σε περιόδους κρίσης οι κυβερνήσεις, με τη λογική του φόβου, περνάνε μέτρα που καταπατούν τα ανθρώπινα δικαιώματα;

Η «σωστή» απάντηση θα ήταν ότι είναι ανήκουστο να συμβαίνει κάτι τέτοιο. Δυστυχώς, όμως, φαίνεται πως είναι μια πρακτική που ενισχύεται όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη και ολόκληρο τον πλανήτη.

Όπως είπα και πιο πριν, ο φόβος εγκλωβίζει τους ανθρώπους. Σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση, την πανδημία του κορονοϊού, την ανασφάλεια για το παρόν και το μέλλον, οι αυταρχικές, συντηρητικές κυβερνήσεις βασίζουν την πολιτική τους ατζέντα στη συντηρητικοποίηση της κοινωνίας και επιβάλλουν αντιδημοκρατικά μέτρα, με κύριο γνώμονα τη φίμωση των προοδευτικών δυνάμεων της κοινωνίας και απώτερο σκοπό το καθαρό, καπιταλιστικό κέρδος προς όφελος των λίγων και των ισχυρών.

Δυστυχώς γι’ αυτούς, δε θα τους κάνουμε τη χάρη. Θα βρισκόμαστε πάντα στους δρόμους για τη διεκδίκηση των αυτονόητων δικαιωμάτων μας, για την έκφραση της αλληλεγγύης μας αλλά και της αντίθεσής μας για όσα προσπαθούν να μας στερήσουν. Ο λαός δεν μπορεί να φιμωθεί και θα βρει τρόπους να εκφράσει την αντίστασή του στην καταπάτηση των συνταγματικών του δικαιωμάτων.

Πως πιστεύεις ότι θα είναι το μέλλον της χώρας μετά από όλο αυτό που περάσαμε τον τελευταίο χρόνο; Και τι θα ήθελες να γίνει;

Θεωρώ ότι η «επανεκκίνηση» της κοινωνικής και οικονομικής ζωής θα γίνει με πολύ δυσμενέστερους όρους. Η συνεχιζόμενη και εντεινόμενη, λόγω της πανδημίας, οικονομική κρίση, οι καταστροφικές και αυταρχικές επιλογές της κυβέρνησης έχουν δημιουργήσει ένα ασφυκτικό πλαίσιο, σε μια ήδη ταλαιπωρημένη από δέκα χρόνια μνημονίων κοινωνία.

Στόχος είναι να μην υποκύψουμε στα κελεύσματα των άριστων, να μην αποδεχτούμε τα σχέδια των λίγων και των ισχυρών και να διεκδικήσουμε συντεταγμένα και αλληλέγγυα τα δικαιώματά μας και τη θέση μας σε μια πιο δίκαιη κοινωνία.