Θεολόγος Κουβάτης, ένας από τους βιολονίστες που επιστρέφουν στην Ελλάδα.

Γιατί αποφάσισες να πας στην Ισπανία;

Είχα μόλις τελειώσει τις μεταπτυχιακές μου σπουδές στην Ουτρέχτη και έψαχνα να βρω μια ορχήστρα για δουλειά. Υπήρχε μία προκήρυξη για μονοετές συμβόλαιο της Real Filarmonia de Galicia (Βασιλικής Φιλαρμονικής Ορχήστρας της Γαλικίας), με έδρα το Σαντιάγο ντε Kομποστέλα. Συμμετείχα επιτυχώς στην ακρόαση και μετακόμισα αμέσως στην Ισπανία. Θα μπορούσα να πω ότι στην Ισπανία πέρασα το καλύτερο μέχρι στιγμής έτος της ζωής μου. Η Ισπανία είναι μια χώρα που εκτιμά βαθύτατα την κλασική μουσική.

Το μουσικό περιβάλλον ήταν ιδανικό. Νέοι μουσικοί γεμάτοι όρεξη, φιλική διάθεση, άρτια οργάνωση, πλούσια δραστηριότητα, μια εκπληκτική πόλη και, φυσικά, πολλή μουσική.

Το κεφάλαιο “Ισπανία”, ήταν σίγουρα η ωραιότερη μουσική μου εμπειρία, τόσο μουσικά και επαγγελματικά όσο και προσωπικά. 

Με ποιές άλλες ορχήστρες έχεις συνεργαστεί; 

Εκτός από την Real Filarmonia de Galicia που ανέφερα πιο πάνω, έχω συνεργαστεί και με άλλες ορχήστρες. Παράλληλα με την προπτυχιακές μου σπουδές στην Ρουμανία δούλευα στην ορχήστρα της Όπερας του Ιασίου (Opera Nationala Romana Iasi – ONRI). Ήταν η πρώτη και η μεγαλύτερη σε διάρκεια εμπειρία μου σε επαγγελματική ορχήστρα και έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην μουσική μου διάπλαση και στο τί ήθελα πλέον να κάνω στο μέλλον.

Επίσης κατά τη διάρκεια των μεταπτυχιακών μου σπουδών στην Ολλανδία συμμετείχα σε αρκετά projects της Ορχήστρας Ανατολικής Ολλανδίας με έδρα το Ένσχεντε (Orkest van het Oosten).

 Γιατί αποφάσισες να επιστρέψεις στην Ελλάδα και όχι να αναζητήσεις πάλι ένα συμβόλαιο σε μία άλλη χώρα;

Μόλις είχε τελειώσει το συμβόλαιο μου στην Ισπανία και λόγω καλοκαιριού ήρθα στην Ελλάδα για διακοπές. Επειδή όμως δεν υπάρχουν ακροάσεις κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού και έτυχε να μην υπάρχουν ούτε το Φθινόπωρο ακροάσεις στις οποίες ήθελα να συμμετάσχω, αποφάσισα έστω και προσωρινά να μείνω στην Ελλάδα και βρήκα δουλειά στην Αθήνα. Είναι δύσκολο χωρίς δουλειά και καλό εισόδημα να ταξιδεύεις δίνοντας ακροάσεις σε ορχήστρες ανά την Ευρώπη. Οπότε παρέμεινα στην Ελλάδα και για πρακτικούς λόγους. Συνεχίζω πάντως το διάβασμα σκεπτόμενος ξανά το εξωτερικό. Φέτος, για καλή μου τύχη υπήρξε μια ακρόαση για βιολί στην Athens Philarmonia Orchestra.

Μίλησέ μας για αυτή  για αυτήν την δουλειά στην συγκεκριμένη ορχήστρα.

Έγινε μία ακρόαση για μόνιμους και έκτακτους μουσικούς στην οποία συμμετείχα. Επειδή είχα άπλετο χρόνο για διάβασμα στην καραντίνα,  προετοιμάστηκα καλά, έπαιξα καλά  και έτσι με πήραν.

Είναι ενθαρρυντικό που υπάρχει στην Ελλάδα μία ιδιωτική ορχήστρα η οποία είναι σοβαρή, καλά οργανωμένη, οικονομικά υγιής και καλλιτεχνικά δραστήρια. Είμαι ενθουσιασμένος που είμαι πλέον μέλος της.

Δυστυχώς όμως στην Ελλάδα υπάρχουν περιπτώσεις ορχηστρών με οικονομικά, οργανωτικά και άλλα προβλήματα. Φυσικά το οικονομικό αναδεικνύεται ως το κυριότερο πρόβλημα, αφού χωρίς χρήματα δεν είναι δυνατόν να έχεις καλούς μουσικούς ή σωστή οργάνωση. Και παρόλο που υπάρχει φιλότιμο στις τάξεις των καλλιτεχνών και δη των μουσικών, δεν γίνεται οι μουσικοί, οι οποίοι ζουν απ’ αυτό, να παίζουν συστηματικά δωρεάν. Αναπόφευκτα, υπάρχουν περιπτώσεις αναστολής λειτουργίας ορχηστρών.

Πέραν της καλλιτεχνικής δραστηριοποίησης μου,  διδάσκω βιολί και μουσική δωματίου στο Music Hub (πρώην Ωδείο Λίντα Λεούση). Ένα ωδείο – παράδειγμα,  όπου κάθε  εβδομάδα πραγματοποιούνται συναυλίες καθηγητών  και μαθητών. Όταν, τυχαία, το είδα μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, αποφάσισα να  επικοινωνήσω με το ωδείο διότι ακριβώς ένιωσα ότι ταιριάζω σε ένα τέτοιο μουσικό περιβάλλον. Υπήρξε αμέσως συνάντηση και ακρόαση με την οποία αποφασίστηκε η συνεργασία μας. Είναι ένα ωδείο ιδιαίτερης φιλοσοφίας στο οποίο διδάσκουν καθηγητές με αξιόλογες σπουδές στο εξωτερικό και είναι ενεργοί καλλιτεχνικά και διδακτικά. Θεωρώ λοιπόν ότι ο συνδυασμός της αξιοκρατικής επιλογής καθηγητών και της συνεχούς καλλιτεχνικής δραστηριότητας καθηγητών και μαθητών είναι ο λόγος που το επίπεδο του Music Hub είναι υψηλό. Δεν μπορώ παρά να δηλώσω χαρούμενος και ικανοποιημένος με την συνεργασία μας.

Εργασιακά στην Ελλάδα είναι σχεδόν στο μηδέν τα δικαιώματα των καλλιτεχνών  και δη των μουσικών;

Το θέμα των προσόντων και των εργασιακών δικαιωμάτων απασχολεί όλους τους κλάδους. Οι μουσικοί δεν αποτελούμε εξαίρεση.

Τα ωδεία σήμερα είναι ινστιτούτα μεταλυκειακής εκπαίδευσης και λίγη σχέση έχουν πλέον με τα πανεπιστήμια. Τυπικά, ένα πτυχίο ωδείου δίνει σε κάποιον τα ελάχιστα τυπικά προσόντα για να εργαστεί νόμιμα. Ειδικά παλαιότερα με ένα πτυχίο ωδείου μπορούσε κάποιος να μπει στον εργασιακό στίβο αμέσως χωρίς να χρειάζεται την εμπειρία της φοίτησης σε ΑΕΙ. Τα πράγματα όμως έχουν αλλάξει και όλο και περισσότεροι νέοι στις μέρες μας επιλέγουν σπουδές σε ΑΕΙ. Ο λόγος είναι ότι ενώ παλαιότερα το πτυχίο ενός ωδείου ήταν αρκετό, σήμερα τα πανεπιστήμια προσφέρουν στους μουσικούς, πλήν της κατάλληλης εξειδίκευσης, πληρέστερα προγράμματα σπουδών και ανωτέρου επιπέδου πτυχία. Οι δε μεταπτυχιακές σπουδές κρίνονται απαραίτητες, αν αναλογιστούμε τον ανταγωνισμό που υπάρχει στο επάγγελμα. Οι ανώτεροι τίτλοι σπουδών θεωρητικά θα έπρεπε να παρέχουν και καλύτερες αμοιβές σε εμάς που τους κατέχουμε, χωρίς δυστυχώς να συμβαίνει κάτι τέτοιο. Τα κριτήρια αμοιβών δεν καθορίζονται από τους τίτλους σπουδών, ειδικά στον ιδιωτικό τομέα.

Ένας μουσικός στην Ελλάδα δεν μπορεί μόνο να παίζει ή μόνο να διδάσκει?

Μπορεί να είτε μόνο να παίζει είτε μόνο να διδάσκει, ναι. Αλλά οι αμοιβές συνήθως είναι τόσο πενιχρές που εκ των πραγμάτων ένας μουσικός πρέπει να κάνει λίγο απ’ όλα  για να μπορέσει να επιβιώσει.

Υπ’ όψιν ότι το διάβασμα και οι πρόβες δεν πληρώνονται. Επίσης, σκεφτείτε την “επένδυση” που κάνουμε εμείς οι ίδιοι οι μουσικοί: για να “βγει” μια συναυλία μίας ώρας, θα πρέπει να διαβάζουμε τουλάχιστον μια εβδομάδα.

Οι διακρίσεις και οι εκφράσεις τους,  όπως ο ρατσισμός και ο φασισμός, φουντώνουν σε περιόδους κρίσης. Πως το επεξεργάζεσαι αυτό;

Ο ρατσισμός και γενικά κάθε είδος έκφρασης μίσους και διακρίσεων είναι μη αποδεκτά. Όμως, πιστεύω ότι θα έπρεπε να ασχοληθούμε με την αιτία και όχι το αποτέλεσμα. Η λύση βρίσκεται στην αιτία. Και φταίμε  εμείς, φταίει ο κάθε λαός που εκλεγεί ανίκανες κυβερνήσεις, οι οποίες οδηγούν τους λαούς σε κρίσεις κάθε είδους. Με την σειρά της κάθε κρίση προάγει τις ακραίες φωνές και τις εκφράσεις μίσους.

Υπάρχουν τέτοιοι πολιτικοί, όχι μόνο στην Ελλάδα;

Σίγουρα υπάρχουν ικανοί, κακώς, όμως, που δεν τους έχουμε βρει ακόμα.

 Είναι δυνατόν κάποιες άλλες χώρες να βγήκαν λάδι χωρίς να καταλάβουν σχεδόν τίποτα από οικονομική κρίση. Τι παραπάνω έχουν από εμάς;

Μπορεί  κάποιοι άλλοι λαοί να  έχουν  καλύτερο αισθητήριο και άρα να έχουν εκλέξει άξιους κυβερνήτες. Μπορεί να έχουν απαιτήσει διαχρονικά καλύτερο εκπαιδευτικό σύστημα. Οπότε το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε, είναι να μιμηθούμε τους καλύτερους και να ψηφίζουμε σωστά. Νομίζω ότι εκεί είναι το κλειδί.