Please enable JS

Πέτρος Σκαρμέας: “Ένας μύθος είναι σαν ένα αγαπημένο φαγητό που δεν ψάχνουμε ποτέ τη συνταγή!”

 ‘

«Οδύσσεια Reloaded»

Ο Πέτρος Σκαρμέας σκηνοθέτης της παράστασης «Οδύσσεια Reloaded» που παρουσιάζεται από 24 Οκτωβρίου στο Θέατρο Ροές, μας εξηγεί πώς ένας μύθος είναι σαν ένα αγαπημένο φαγητό που δεν ψάχνουμε ποτέ τη συνταγή!

 

 

Γιατί αποφασίσατε να διαβάσετε ‘’αλλιώς’’ ένα τόσο κλασικό κείμενο, όπως την Οδύσσεια; Τι ήταν αυτό που σας ερέθισε στο να το ξαναδείτε διαφορετικά;

Οι μύθοι του Ομήρου, κυρίως η Οδύσσεια και δευτερευοντως η Ιλιάδα, προσφέρανε σε μένα ένα πολύ εύφορο έδαφος για να ανιχνεύσω τις ρίζες μια κοινωνίας που αναπτύσσεται φαλλοκρατικά, με πολεμοχαρείς πατριωτικές δάφνες και έμμεσα ή άμεσα προττάσει τη διαίρεση των ανθρώπων σύμφωνα με τη κοινωνική ή τη πολιτική τους ταυτότητα. Το έπος της Οδύσσειας διακατέχεται από ένα τεράστιο βάθος χρόνου και τόπου. Αυτό το στοιχείο μου έδωσε τη δυνατότητα να συνθέσω μια ιστορία και να την αφηγηθώ μέσα από το πρίσμα αφανών ηρώων, όπως ο Θερσιτής (στρατιώτης του Τρωικού πολέμου) ή η Βρισηίδα (σκλάβα του Αχιλλέα και μετέπειτα του Αγαμέμνονα). Αν παρατηρήσεις κάποια γεγονότα από μια διαφορετική γωνία από την κατεστημένη σου δίνεται η δυνατότητα να έχεις μια περισσότερο ολοκληρωμένη άποψη πάνω σε κάποια ζητήματα που θίγονται και ανακαλύπτεις σημεία που κρατιούνται σκόπιμα στο σκοτάδι.

Τι πιστεύετε ότι διαβάσαμε ‘’λάθος’’ τότε στην Οδύσσεια;

Η Οδύσσεια προσφέρεται και σαν εκπαιδευτικό υλικό στα σχολεία αλλά και ως μια ιστορία που μπορεί να γίνει αφηγήσιμη στους ενήλικες. Το ζήτημα δεν είναι ακριβώς τι έχει διαβαστεί λάθος σ’ αυτό τον μύθο. Το ζήτημα κατά τη γνώμη μου είναι το τι ο καθένας προωθεί και σε τι εστιάζει μέσα απ’ το μύθο της Οδύσσειας αλλά και οποιουδήποτε μύθου. Εννοώ πως αυτός ο μύθος δεν μας μιλάει μόνο για τον νόστο ενός ανθρώπου και τις δοκιμασίες που υφίσταται για να επιστρέψει στη πατρίδα του. Ο Οδυσσέας σαν κεντρικό πρόσωπο – σύμβολο, κάνει ένα σωρό επιλογές και διαμορφωνει σχεσεις που τον καθιστάναι υπεύθυνο για πολλά πράγματα. Όπως η συμμετοχή του στον Τρωικό πόλεμο. Ή η πολύχρονη αναμονή της γυναίκας του, Πηνελόπης, και το αδιαπραγματευτο στοιχείο ότι τον καρτερεί και μένει πιστή λόγω συναισθήματος και όχι λόγω της θέσης που είχε η γυναίκα σε εκείνα τα χρόνια, δηλαδή την πλήρη υποταγή στον Άντρα. Ζητήματα που βλέπουμε και στο σήμερα βεβαίως. Ένας μύθος νομίζω πως είναι σαν ένα φαγητό που μας αρέσει πολύ αλλά δε επιζητάμε σε καμία περίπτωση να μάθουμε από τι υλικά είναι φτιαγμένο. Αρκούμαστε στο ότι είναι νόστιμο και κανείς δεν θα ενδιαφερθεί για τη συνταγή.

odeyseas

Υπήρξαν αφανείς ήρωες μέσα στο αυτό το κλασικό έργο που δε τους αποδόθηκαν ποτέ τα εύσημα των ενεργειών τους;

Αφανείς ήρωες υπάρχουν σχεδόν πάντα στους μύθους. Μέσα από τους μύθους της Οδύσσειας και της Ιλιάδας εγώ επέλεξα τρεις απ’ αυτούς, τον Θερσιτη (στρατιώτης – αντιρρησίας στις διαταγές των ανωτέρων του στο Τρωικό πόλεμο), τη Βρισηίδα (σκλαβα – ερωμένη του Αχιλλέα και μετέπειτα του Αγαμέμνονα) και την Κίρκη (γυναίκα η οποία μάγεψε του ναύτες του Οδυσσέα). Το διακύβευμα για μένα γράφωντας το “Οδύσσεια Reloaded” δεν ήταν να αποδοθούν εύσημα σ’ αυτούς τους ήρωες – σύμβολα, αλλά να προσπαθήσω να μεταφέρω την ιστορία μυθοπλαστικά μέσα απ το δικό τους στόμα. Να ξαναειπωθεί η ιστορία από ανθρώπους οι οποίοι βασανίστηκαν.

Τι σημαίνει αποδομώ τον επικό αυτό μύθο; Θεωρείτε ότι δόθηκαν ερμηνείες σε αυτό το έργο που στη σημερινή εποχή διαβάζονται διαφορετικά;

Αποδομώ, στη συγκεκριμένη περίπτωση του “Οδύσσεια Reloaded”, σημαίνει αναδιαπραγματεύομαι και επαναδημιουργώ έναν μύθο ο οποίος ερμηνευτικά έχει λάβει μια πολύ συγκεκριμένη και κατεστημένη νοηματοδότηση. Ο Δημήτρης Λιαντίνης μέσα απ’ το βιβλίο του η “Γκέμμα” έχει προσφέρει μια διαφορετική γωνία και μετάφραση στα γεγονότα της Οδύσσειας η οποία για μένα λειτούργησε πολύ ενισχυτικά στη συγγραφή του έργου μου. Οι ερμηνείες που έχουν δοθεί στο έργο της Οδύσσειας είναι κατά την πλειονότητά τους απλοϊκές και επιδερμικές. Άλλοτε πατριωτικά και ειδωλολατρικά διθυραμβικές και άλλοτε γλυκές και ανάλαφρες. Στην “Οδύσσεια” έστω κι αν αποτελεί μύθο υπάρχουν στοιχεία που μας πληροφορούν για πολικό-κοινωνικές καταστάσεις, όπως η θέση της γυναίκας, που χρίζουν μεγαλύτερης εμβάθυνσης.

odyseas1

Πιστεύετε ότι κάθε κείμενο ερμηνεύεται ανάλογα με τις εποχές και τις κοινωνικές συνθήκες που διαβάζεται ή έχει πάντα μια διαχρονική και πανανθρώπινη ερμηνεία;

Κάθε κείμενο ή κάποιος μύθος που διαθέτει μέσα του ένα πολύ ισχυρό πυρήνα νοσημάτων για τον άνθρωπο είναι σαν ένα χρυσωρυχείο βαθιά μέσα στη γη που περιμένει να το ανακαλύψουν. Οι ερμηνείες που επιδέχεται ένα έργο ποικίλουν ανάλογα την πολιτικό-κοινωνική κατάσταση που επικρατεί. Αν δεχτούμε πως οι ερμηνείες των περισσότερων ανθρώπων πάνω σε γεγονότα και έργα είναι κατευθυνόμενες από την ισχυρή τάξη πραγμάτων τότε οι άποψη τους κατά κύριο λόγο είναι ανακριβής και διαστρεβλωμένη, δεν αποτελούν στοιχείο και δικής τους έρευνας. Συνηθως ο κόσμος αρκείται στο τι θα πει ο ένας ή ο άλλος ειδικός για κάποιο έργο. Παρόλα αυτά θεωρώ πως υπάρχουν έργα που έχουν διαβαστεί και μελετηθεί από αρκετούς ανθρώπους κι η φλόγα τους μεταδίδεται ατόφια και διασκορπίζεται στον καθένα με ένα τρόπο μοναδικό.

Πως ενυπάρχει το γελοίο μέσα σε τόσο τραγικές καταστάσεις, όπως τουλάχιστον παρουσιάζονται από τον Όμηρο;

Το γελοίο στην ιστορία της Οδύσσειας ενυπάρχει στο σημείο που αποκτάς μια απόσταση από τα πράγματα και διερωτάσαι μα πως γίνεται το παράλογο να γίνεται «κανονικό». Θα παραθέσω ένα απόσπασμα από την Οδύσσεια για να γίνω πιο συγκεκριμένος. Η Πηνελόπη (σύζυγος του Οδυσσέα), περιμένοντας τον άντρα της να επιστρέψει απ’ τον Τρωικό πόλεμο, κατεβαίνει από τα ιδιαίτερα δωμάτια της στη μεγάλη αίθουσα του παλατιού κι εκεί, ανάμεσα στο πλήθος των μνηστήρων της, βρίσκει τον Φήμιο να τραγουδά με την κιθάρα του τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι Έλληνες ήρωες προκειμένου να επιστρέψουν στη πατρίδα τους. Η Πηνελόπη θλιβεται και του ζητάει να αλλάξει τραγούδι, τότε επεμβαίνει ο ανήλικος Τηλέμαχος (γιος του Οδυσσέα και της Πηνελόπη λέγοντας: «Μητέρα στην καμάρα σου πήγαινε και τις δουλειές σου κοίτα, τον αργαλειό, τη ρόκα, τα πολλά λόγια δεν ταιριάζουνε πάρα στους άντρες μόνο, κι απ όλους πιο σε μένα, γιατί εγώ τούτο το σπίτι κυβερνώ». Εκείνη συμμορφώνεται κι επιστρέφει στο δωμάτιο της. Ο Όμηρος, μέσω αυτού του σχεδόν κωμικού αποσπάσματος, μας αναφέρει πως ένα από τα βασικά και αναπόσπαστα μέρη της ενηλικίωσης ενός αγοριού (αμούστακου) είναι να επιβάλλει την κυριαρχία του στο θηλυκό γένος.

asalto8

Τι είναι αυτό που σας έκανε να δημιουργήσετε την ομάδα Asalto και να μην είστε απλά τέσσερις ηθοποιοί που ανεβάζετε ένα έργο;

Η ομάδα Asalto συστάθηκε από μια ανάγκη τεσσάρων ανθρώπων να δημιουργήσουν την δικιά τους «προσωπική» θεατρική γλώσσα και να μοιράσουν και να μοιραστούν αγωνίες, θλίψεις και γέλια. Η δικιά μας στόχευση είναι αυτή η συλλογική συνάντηση να αποκτήσει βάθος χρόνου, αυτό αποτελεί για εμάς ένα στοιχείο ωρίμανσης σε πολλά επίπεδα, όχι μόνο καλλιτεχνικά αλλά και πολιτικά και προσωπικά.

odys

Οδύσσεια Reloaded

Πρεμιέρα: Πέμπτη 24 Οκτωβρίου

Κάθε Πέμπτη & Παρασκευή στις 21.00

Εισιτήρια: 10 € προπώληση, 12 € στο ταμείο του θεάτρου, 5 € μειωμένο για άνεργους και φοιτητές, ατέλεια για ηθοποιούς & ΑΜΕΑ

Online: www.ticketservices.gr

Διασκευή Έργου – Σκηνοθεσία: Πέτρος Σκαρμέας

Ηθοποιοί: Τζοάνα Βρακά, Βασίλης Γιαννέλος, Πέτρος Σκαρμέας, Αφροδίτη Λόη

Μουσικός επί σκηνής: Αφροδίτη Λόη

Σκηνικά: Αντρέας Μεμλίκας

Σχεδιασμός Αφίσας: Αιμιλία Μπαλάσκα

Φωτογραφίες παράστασης: Τζοάνα Βρακά, Αιμιλία Μπαλασκα

Θέατρο Ροές

Ιάκχου 16, Γκάζι

Τηλ.: 2103474312.

Fb: ΡΟΕΣ θέατρο / ROES theater

Array