Πάνος Δεληνικόπουλος: Η Φιλονικία είναι το reality show του σήμερα – Θέατρο Τ

Μέσα στη χειμωνιάτικη νύχτα, λίγες μέρες πριν την πρεμιέρα, 25 Δεκεμβρίου, του έργου Φιλονικία του Μαριβώ, της νέας, επιχορηγούμενης από το ΥΠΠΟ, παραγωγής της, η ομάδα του Θεάτρου Τ δουλεύει πυρετωδώς στις τελικές της πρόβες. Τελευταίες συνεννοήσεις, διευθέτηση τεχνικών θεμάτων, επισημάνσεις και διορθώσεις, καθώς οι νεαροί ταλαντούχοι ηθοποιοί ζεσταίνονται και δεν κρύβουν τον ενθουσιασμό τους. Η πρόβα ξεκινά σε ένα περιβάλλον αντικατοπτρισμών, στο καταπράσινο γρασίδι. Μια ιδιαίτερη, μελωδική έναρξη (που δεν θα ήθελα να αποκαλύψω) δίνει το στίγμα της παράστασης και αποτελεί για μια ακόμη φορά, εύστοχη μουσική επιλογή από τη σύγχρονη μουσική σκηνή, του σκηνοθέτη της Πάνου Δεληνικόπουλου, με τον οποίο στη συνέχεια είχα τη χαρά να συζητήσω για την προσέγγισή του στο έργο, αλλά και το θέατρο γενικότερα:

«Καλό θέατρο, είναι το θέατρο που βιώνω ως εμπειρία. Το θέατρο που θα τρυπώσει μέσα μου, θα ανακινήσει τη σκέψη, ενισχύοντας την επιθυμία να μπω βαθύτερα σε ό,τι μου δίνει και να το πάρω μαζί μου».

Η Φιλονικία ανήκει στο κλασσικό ρεπερτόριο, αποτελώντας μια αθώα, ευχάριστη κωμωδία σε μια πρώτη, επιφανειακή ανάγνωση, η οποία πραγματεύεται το ποιος ξεκίνησε την απιστία στον έρωτα, ο άντρας ή η γυναίκα, μέσα από ένα κοινωνικό πείραμα. Κι όμως, ο λόγος του νιώθεις ότι σε περιπαίζει, σε περιγελά, κλείνοντας πονηρά το μάτι με ένα υπόγειο χιούμορ που στρέφει τον καθρέφτη σε σένα τον άνθρωπο γυναίκα ή άντρα και την κοινωνία με τα στερεότυπα και τις κοινωνικές συμβάσεις της. Γραμμένο αιώνες πριν, είναι η προφητική εκδοχή των σημερινών reality show που κατακλύζουν την τηλεοπτική καθημερινότητα, της κυριαρχίας της εικόνας, των selfie και των social media, όπου ο ναρκισσισμός, τα πρότυπα και η ματαιοδοξία περισσεύουν, στο όνομα συχνά της αγάπης. Ποιάς αγάπης όμως; Υπάρχουν κανόνες; Και ποιός τους ορίζει σ’ αυτό το παιχνίδι;

Ο Πάνος Δεληνικόπουλος απαντά σε όλα. Φλερτάρει με την ιδέα ενός Άμλετ και θυμίζει στον εαυτό του την ασημαντότητά του, ως αντίδοτο στη γελοιότητα.

–Στη δουλειά σου όπως π.χ. το “Friday bloody Friday” (Ομάδα Ουκ Νουκ), το «Όσα η καρδιά μου στην καταιγίδα», αλλά και τώρα στη Φιλονικία, διακρίνω πως δίνεις ιδιαίτερη βαρύτητα στο σώμα.

«Αυτό είναι αλήθεια. Το σώμα αποτελεί έναν βασικό άξονα στις προσεγγίσεις μου, χωρίς φυσικά το κείμενο να χάνει τον ρόλο και τη σημασία του. Σε αυτή την παράσταση είναι αυτό που δεν έχει αλλοτριωθεί. Δεν κρύβεται πίσω από τον λόγο επί σκηνής. Εκφράζεται με μια οριακότητα, ως οφείλει. Το σώμα δεν μπορεί να κρυφτεί. Εκδηλώνεται. Μαρτυρά τι συμβαίνει».

–Αιώνες μετά τη συγγραφή του έργου από τον Μαριβώ, τολμώ να πω, πως, η αίσθηση που είχα παρακολουθώντας την πρόβα σας, είναι η αντιστοιχία-αναγωγή στο τηλεοπτικό reality Power of Love. (Το οποίο βαφτίστηκε από τους δημιουργούς του επίσης κοινωνικό πείραμα). Κατά πόσο σε επηρέασαν οι, μέχρι τώρα, προσεγγίσεις από άλλους σκηνοθέτες;

«Ειλικρινά χαίρομαι που το είδες έτσι, γιατί αυτή ακριβώς ήταν και η πρώτη μου σκέψη, ξεκινώντας να το δουλεύω. Το είδα μέσα από αυτό το reality show. Είναι το reality show του σήμερα. Αν αυτό, λοιπόν, περνά σε σένα, ως θεατή, με κάνει ευτυχή που το πέτυχα. Σαφώς, έκανα μια διερεύνηση σε προηγούμενες προσεγγίσεις. Μια συλλογή πληροφοριών, διακρίνοντας κάποια μοτίβα που επανέρχονται, αλλά δεν μπορείς να αρνηθείς, έχοντας ταυτόχρονα τη δική σου ματιά στο έργο. Ένα έργο δροσερό, ανάλαφρο, χαριτωμένο, στο οποίο, κατά τη διάρκεια των προβών, εντοπίσαμε διάφορα σκοτεινά σημεία, κάποιες επικίνδυνες στροφές, με αιχμηρό περιεχόμενο που δίνει τροφή για σκέψη.

 Τέσσερα παιδιά, δύο αγόρια και δύο κορίτσια, στο πλαίσιο ενός πειράματος που αφορά στην απιστία, μεγαλώνουν εντελώς απομονωμένα από άλλους ανθρώπους και από τον έξω κόσμο. Μόνη τους ανθρώπινη επαφή, οι δύο παιδαγωγοί τους. Όταν στην ηλικία των δεκαοχτώ, βγαίνουν από την απομόνωση και συναντούν το ένα το άλλο, το σώμα τους ανταποκρίνεται στο κάλεσμα του φύλου τους (άντρας- γυναίκα, διαχωρισμός που μέχρι τότε δεν γνώριζαν). Βασικό γεγονός, πως λειτουργεί η γλώσσα. Η γλώσσα που είναι αυτή των παιδαγωγών τους και αντιπροσωπεύει μια συγκεκριμένη κοινωνική τάξη. Μια γλώσσα που χρησιμοποιούν τις λέξεις και τις φράσεις της, χωρίς να αντιλαμβάνονται πραγματικά το νόημά τους. Βαριές εκφράσεις, χωρίς αντίληψη. Με λέξεις, έννοιες, ιδέες, συμπεριφορές φυτεμένες, καθοδηγούνται ακόμη και στον τρόπο που θα ερωτεύονται και τελικά δεν βγαίνουν στον έξω κόσμο τόσο αθώοι και ανεπηρέαστοι. Δεν είναι ελεύθερη, αλλά κατευθυνόμενη η επιλογή τους. Τους επιβάλλεται ν αγαπήσουν, όπως τους επιβάλλεται το μέγεθος της δέσμευσης τους. Τους έχουν φυτέψει πως το κορίτσι ξεχωρίζει, επιβεβαιώνεται κι αγαπιέται μέσα από την εικόνα του και το βλέμμα θαυμασμού των άλλων στο είδωλό του και στο αγόρι ότι το κορίτσι του ανήκει. Χωρίς να σφαγιάσουμε το έργο, θελήσαμε να εγείρουμε ερωτήματα για όσα ορίζει η κοινωνία. Η ευκαιρία να αναμετρηθώ μαζί του δόθηκε με την πρόταση συνεργασίας από το Θέατρο Τ».

-Πώς επιλέχθηκε το σκηνικό περιβάλλον αντικατοπτρισμών;

«Το συζητήσαμε με την σκηνογράφο μας Ευαγγελία Κιρκινέ και καταλήξαμε στην ανάγκη του πολλαπλασιασμού του ειδώλου, τη δημιουργία μιας συνθήκης, όπου η εικόνα του εαυτού θα βρίσκεται παντού. Άλλοτε ξεκάθαρα, άλλοτε ανεστραμμένη ή μέσα από φίλτρα. Να με βλέπω και να βλέπομαι από τους άλλους. Η σημασία της κατεύθυνσης του βλέμματος, όταν ο μηχανισμός της αυτοεικόνας πολλαπλασιαστεί ή ορίζεται από το βλέμμα του άλλου σε αυτή. Γενικότερα το να επιβάλλεται να είσαι κάτι μέσα από την «εικόνα» σου. Είναι τραυματική η επιβολή της εικόνας και ζούμε στην εποχή της δίχως όρια διάχυσης και λατρείας του προσωπικού μας ειδώλου».

-Όμως η εικόνα, η ματαιοδοξία και ο ναρκισισμός είναι στοιχεία που χαρακτηρίζουν ανθρώπους του χώρου σου. Είναι αναγκαίο κακό ή παγίδα;

«Αν έλεγα πως δεν ισχύει, δεν θα ήμουν ειλικρινής. Όσον αφορά στους ηθοποιούς, θα έλεγα πως χρειάζεται μια ισχυρή δόση τρέλας, προκειμένου να διεκδικήσεις το ενδιαφέρον και την προσοχή σ αυτό που κάνεις και το δικαιολογώ, ως τον βαθμό που δεν εγκλωβίζονται σ αυτό. Όσον αφορά γενικά στους καλλιτέχνες, η υπόθεση χάνεται όταν αρχίζεις να πιστεύεις πως είσαι το κέντρο το κόσμου. Εσύ και όχι το ίδιο το καλλιτεχνικό έργο, παράσταση, συναυλία κλπ. Αυτό δημιουργεί εξουσιαστικές, αγενείς, προσβλητικές συμπεριφορές. Λίγοι είναι αυτοί που δεν περνούν κάποια στιγμή από τέτοια φάση, αν θέλουμε να λέμε τα πράγματα με τα όνομά τους. Τέτοιες στιγμές χρειάζεσαι το περιβάλλον σου να σε γειώσει και να σε επαναφέρει. Να σε βγάλει από τον μικρόκοσμό σου».

-Εσύ πως μπήκες στον κόσμο του θεάτρου;

«Δεν θα σου πω το ανέκδοτο που είπε κάποιος: «Με πίεζαν από μικρό οι γονείς μου να μπω στο θέατρο». Από την ανάγκη συμμετοχής στην ομάδα, μπήκα ερασιτεχνικά στον χώρο κι όταν ένιωσα πως είναι αυτό που με ενδιαφέρει θέλησα να το σπουδάσω, έτσι ώστε να έχω όλα τα εφόδια που χρειάζομαι για να προχωρήσω. (Τμήμα θεάτρου Α.Π.Θ. υποκριτική & σκηνοθεσία, Φαρμακευτική, Ιστορία της Φιλοσοφίας). Η σκηνοθεσία σου δίνει τη χαρά να λες ιστορίες με τον τρόπο που θα ήθελες να τις ακούσεις, να παραμένεις ένα ενεργό τους κύτταρο και να τις μοιράζεσαι».

-Κι ρόλος του δασκάλου πως λειτουργεί εκτός, φυσικά, του βιοπορισμού;

«Θα ομολογήσω, πως μπαίνοντας σε αυτό τον ρόλο, τον βρήκα ακόμη πιο ενδιαφέροντα από τη σκηνοθεσία. Σε υποχρεώνει να είσαι μονίμως σε αβεβαιότητα, να αναιρείς και να διαπραγματεύεσαι όσα νόμιζες ότι ξέρεις, να επαναπροσδιορίζεσαι και να ανανεώνεσαι με ένα άλλο βλέμμα, αθώο. Εξ-αθωώνεσαι. Είναι κάτι πραγματικά θεραπευτικό».

–Αν σου δώσουν αυτή τη στιγμή το budget και τους συντελεστές που χρειάζεσαι ποιο έργο θα διάλεγες να ανεβάσεις;

«Του Τομ Στόπαρντ «Ο Ρόζενκρατς και ο Γκίντελστερν είναι νεκροί». Έργο που πραγματεύεται την ιστορία αυτών των δύο ηρώων που επιφορτίζονται με την αποστολή να πάνε τον Αμλετ στην Αγγλία προκειμένου να δολοφονηθεί. Το επιλέγω, γιατί απώτερο όνειρο είναι ο Άμλετ, αλλά δεν είμαι ακόμη σε θέση να αναμετρηθώ μαζί του και έτσι, τον «πλησιάζω» σιγά-σιγά».

-Παράσταση που ζήλεψες;

«Mount Olympus του Γιαν Φαμπρ. Αν μπορούσα να σκηνοθετήσω 1,5 ώρα, από τις 24 που παρουσίασε, θα ήμουν απίστευτα ευτυχής!»

-Ποιό τίτλο θεατρικού έργου θα έβαζες δίπλα στον Πάνο Δεληνικόπουλο;

«Κάποιο από αυτά τα μικρά του Τσέχωφ που έχουν πλάκα, όπως το «Οι βλαβερές συνέπειες του καπνού». Αυτά, που ασήμαντοι άνθρωποι, νομίζοντας πως είναι σημαντικοί, προσπαθούν με κάθε τρόπο να αναδείξουν την ανύπαρκτη σημαντικότητά τους».

-Διακρίνω πως είσαι σε μόνιμο αυτοσαρκασμό

«Είναι ο έντονος φόβος-άποψη στο γελοίο. Είναι χρήσιμος ο αυτοσαρκασμός. Μου υπενθυμίζει, πως δεν είμαι το κέντρο του κόσμου, πριν αγγίξω τα όρια του γελοίου».

κείμενο @Μαρία Μαυρίδου

*Οι φωτογραφίες που παραχωρήθηκαν είναι από τις πρόβες

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

Κείμενο: Pierre de Marivaux

Μετάφραση: Μαρία Καραδελόγλου

Σκηνοθεσία: Πάνος Δεληνικόπουλος

Σκηνικά: Ευαγγελία Κιρκινέ

Κοστούμια: Μαρία Καραδελόγλου

Κίνηση: Ειρήνη Καλογηρά

Δραματολόγος παράστασης: Κατερίνα Λιάτσου

Φωτισμοί – Φωτογραφίες: Κώστας Σιδηρόπουλος

ΠΑΙΖΟΥΝ

Ίνγκριντ Κουτσουρέλη, Χρήστος Κραγιόπουλος, Κωνσταντίνος Λιάρος, Νίκος Μήλιας, Αγγελική Νοέα, Μαρία Χριστοφίδου

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Θέατρο Τ, Αλεξάνδρου Φλέμινγκ 16, Θεσσαλονίκη

Πρεμιέρα: Τρίτη 25 Δεκεμβρίου 2018 στις 21:30

Εορταστικές παραστάσεις:

26, 28, 29 Δεκεμβρίου στις 21:30 και 30 Δεκεμβρίου στις 19:00

Παραστάσεις από 4/1/2019: Κάθε Παρασκευή – Σάββατο 21:30 & Κυριακή 20:00

Τιμές εισιτηρίων: 14€ κανονικό | 12€ φοιτητών & άνω των 65 | 10€ ανέργων & ΑΜΕΑ

Ατέλειες: Κάθε Παρασκευή (κατά προτεραιότητα)

Προπώληση εισιτηρίων: viva.gr

Τηλέφωνο κρατήσεων: 2310 854 333

Parking: Με 3€ και την επίδειξη του εισιτηρίου σας, μπορείτε να αφήνετε το αυτοκίνητό σας στο parking που βρίσκεται ακριβώς δίπλα στο Θέατρο Τ.

Η παράσταση επιχορηγείται από το Υπουργείο Πολιτισμού

Περισσότερες πληροφορίες:

www.theatrot.gr

www.facebook.com/theatrot