ΕΙΔΑΜΕ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ «ΤΟ ΔΙΚΟ ΤΗΣ ΔΩΜΑΤIO» του ΓΙΑΝΝΗ ΛΑΣΠΙΑ.

ΒΑΣΙΣΜΕΝΟ ΣΤΟ ΔΟΚΙΜΙΟ  «A ROOM OF ONE’S OWN» TΗΣ VIRGINIA  WOOLF

ΣΤΟ ΘΕΑΤΡΟ 104

ΚΡΙΤΙΚΗ ΑΠΟ ΤΗ ΣΜΑΡΩ ΚΩΤΣΙΑ (ΘΕΑΤΡΟΛΟΓΟΣ, ΚΡΙΤΙΚΟΣ ΘΕΑΤΡΟΥ)

Τέλη   της  πρώτης  εικοσαετίας του 20^ου αιώνα και στον απόηχο της Βelle Epoche , μιας εποχής  πασπαλισμένης με χρυσόσκονη, η γυναίκα εξακολουθεί να διεκδικεί το δικό της χώρο σε μια αυστηρά ανδροκρατούμενη κοινωνία.  Αγωνίζεται  για την αναγνώριση των σπουδών της , της ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητά της, τη συμμετοχή της στα κοινά, την άνθιση των  ικανοτήτων  και των καλλιτεχνικών δεξιοτήτων της, την ηθική και υλική ανταμοιβή της στον εργασιακό χώρο που εκείνη θα επιλέξει.  

 Η Virginia Woolf  βιώνει έντονα αυτούς τους κοινωνικούς κραδασμούς, τις  προκλήσεις και τις ανισότητες. Έτσι η πρόταση που της γίνεται  για να μιλήσει στο κολλέγιο Newman , στο Cambridge  με θέμα  «Γυναίκα και Μυθιστοριογραφία»  (1928 ) αποτελεί μια ισχυρή πρόκληση για να εκφράσει τις πρωτοποριακές της αντιλήψεις για τη θέση της γυναίκα στο παρελθόν, στο παρόν και το μέλλον.  Αυτή η διάλεξη θα αποτελέσει  τη βάση του δοκιμίου της “ A room of one’s own – Ένα δικό της δωμάτιο  “.

Το ζήτημα  της γυναικείας  χειραφέτησης  αγγίζει  ιδιαίτερα όπως φαίνεται τον  συγγραφέα και σκηνοθέτη Γιάννη Λασπιά. Αυτή  η ευαισθησία του  τον παρακινεί να  ασχοληθεί με εμβληματικές γυναικείες  μορφές, οι οποίες είτε πλήρωσαν με βαρύ  τίμημα  την επιλογή  μιας αντισυμβατικής ζωής για την εποχή τους  ( “Camille Claudel –Mudness  “,2016 ), είτε  διέπρεψαν  με την τόλμη  και το ελεύθερο πνεύμα τους  (  ‘Το δικό της δωμάτιο΄’,2020 )¨.

Το  εμβληματικό δοκίμιο της Virginia Woolf δίνει την ευκαιρία στον  Γιάννη Λασπιά  να δημιουργήσει  μια  performance , ύμνο στους γυναικείους αγώνες  για ισοτιμία και ισονομία, ανά τους αιώνες. Η δραματουργική επεξεργασία  του διάσημου δοκιμίου από τον ίδιο , αφενός  διατηρεί το σπινθηροβόλο  και ανήσυχο πνεύμα της δημιουργού του και αφετέρου   οδηγεί σε ένα σκηνικό δρώμενο  με έντονη θεατρικότητα που ωστόσο διατηρεί  μια αφοπλιστική  αμεσότητα  με το κείμενο,  χωρίς όμως ίχνος διδακτισμού.  Επίσης,   διαχειρίζεται το μαχητικό  κείμενο   της Woolf με έξυπνο τρόπο , ‘ μοιράζοντάς ‘   το  σε δύο ακόμα υπαρκτές  και όχι σύγχρονές της  γυναικείες φωνές   και σε μια τρίτη , φανταστική, δημιούργημα της πένας της  ίδιας της  συγγραφέας,  την   Judith,  αδελφή του Σαίξπηρ.  Τέσσερις  χαρακτηριστικές  γυναικείες  μορφές ,  η Virginia Woolf, η  Simon de Beauvoir, η  Sylvia  Plath  και η   Judith, διαφορετικών εποχών, εθνικότητας, ιδιοσυγκρασίας  και  ακτιβιστικής δράσης  καθώς  και οι ίδιες οι ηθοποιοί , με  στοιχεία της δικής τους προσωπικότητας  , διαμορφώνουν  ένα διαχρονικό κείμενο  που απηχεί  τις   πολλαπλές  εκδοχές  του φεμινιστικού κινήματος.                                                                                                 Η  σκηνοθετική προσέγγιση του κειμένου από τον  Γιάννη  Λασπιά   δημιουργεί  ένα εύπλαστο  και  ευφάνταστο   σκηνικό δρώμενο  με  τη συνεχή εναλλαγή  ρόλων και δράσεων   κρατώντας  αμείωτο  το  ενδιαφέρον του κοινού. Η  δε χρήση της  πολυφωνική ς εκφοράς   μέρους  του κειμένου  από τις πολλαπλές  περσόνες   των ηθοποιών , λειτουργεί ως  σχολιασμός αρχαίου χορού που ο απόηχός  του φτάνει  στο σήμερα.                                    Η σοφή επιλογή  των συνεργατών του , οι οποίοι  πίστεψαν  στο  σκηνοθετικό  του όραμα φάνηκε  στο ολοκληρωμένο  σκηνικό αποτέλεσμα..

Ζωντάνια  και  ροή  στη συνεχή  διαδοχή  σκηνικών  αλλαγών  και  δράσεων  χαρίζει η  έξυπνα χορογραφημένη  κίνηση των ηθοποιών   από    την  ευρηματική   Βρισηίδα   Σολωμού  . 

Ο σκηνικός σχεδιασμός από  την Αρετή Μουστάκα συμβάλλει καθοριστικά στη  διαμόρφωση  των χώρων  για τις διαφορετικές   δράσεις του  έργου.. Μια βιβλιοθήκη ,  σκηνικό  πολυεργαλείο  ,  με βιβλία και διάφορα  άλλα  χρηστικά αντικείμενα  στα ράφια της  καθώς και κάποια  ‘ κινούμενα ‘ μέρη της , δίνει τη δυνατότητα στις ηθοποιούς  να αλλάζουν   τους  χώρους δράσης και τις εποχές.  Ενώ  ο   λειτουργικά σχεδιασμένος   φωτισμός  από το Βαγγέλη  Μούντριχα  αναδεικνύει  τους  διαφορετικούς   χώρους , τις  καταστάσεις  και τις  ποιητικές στιγμές.  Ο  ταλαντούχος μουσικός και συνθέτης Γιώργος  Κατσάνος απογειώνει  μουσικά   την   performance  με  τo ατμοσφαιρικό ηχητικό περιβάλλον που δημιουργεί  ζωντανά στη σκηνή, ενώ  τα κοστούμια της  Βασιλικής   Σύρμα  τονίζουν  τη διαχρονικότητα των  όσων διαδραματίζονται  επί σκηνής.

Οι τέσσερις   ικανότατες  ηθοποιοί   :  Πηνελόπη Μαρκοπούλου,  Φωτεινή Παπαχριστοπούλου,   Μαρλέν Σαίτη  και   Άντα  Κουγιά  υπηρετούν  με συνέπεια  τους  πολλαπλούς  τους  ρόλους  καταθέτοντας και τη δική τους αγωνία  στο  ζήτημα  της   γυναικείας   χειραφέτησης.

Κορυφαία στιγμή της  παράστασης :    ένα συγκλονιστικό  προσκλητήριο  γυναικείων  ονομάτων  από το απώτερο παρελθόν  μέχρι  σήμερα  , που το απευθύνουν οι ηθοποιοί, ακίνητοι ,  κοιτώντας κατάματα   το κοινό.  Ένα καθηλωτικό φινάλε ,  ένα  homage στη γυναίκα ηρωίδα,   συγγραφέα, ποιήτρια,  ηθοποιό, γλύπτρια,  ακτιβίστρια, τραγουδίστρια,  επιστήμονα…… μέσα στη συνεχή ροή του χρόνου.

Μια παράσταση που δεν πρόλαβε  να   ‘’ ανθήσει  ‘  γιατί  σταμάτησε απότομα, όπως  άλλωστε  όλες οι άλλες παραστάσεις ,  λόγω  του lockdown  εξαιτίας  της   πανδημίας   Covid- 19.  Πιστεύω ότι  αξίζει , μετά  την άρση των μέτρων,  να της δοθεί η ευκαιρία να συνεχίσει την παρουσίαση αυτού του διαχρονικού  και  τόσο  άνισου  ‘bras de fer ‘  μεταξύ  των γυναικείων  διεκδικήσεων  και της  κάθε  φαλλοκρατικής κοινωνίας  του παρελθόντος , τους παρόντος   και …..του μέλλοντος.

Πληροφορίες παράστασης «ΤΟ ΔΙΚΟ ΤΗΣ ΔΩΜΑΤIO» του Γιάννη Λάσπια

«Όταν κάποιος διαβάζει για μια μάγισσα που δεμένη στην καρέκλα την κατέβαζαν στο νερό ή την έκαιγαν ζωντανή, για μια γυναίκα κυριευμένη από τα δαιμόνια, για μια σοφή γυναίκα που πουλούσε βότανα ή ακόμα και για έναν αξιόλογο άνδρα που κάποια θα είχε μητέρα, ίσως να είμαστε στα ίχνη μιας χαμένης πεζογράφου, μιας καταπιεσμένης ποιήτριας, μιας βουβής και άδοξης γυναίκας». – «Α room of one’s own », Virginia Woolf

Το έργο βασίζεται στο δοκίμιο της Virginia Woolf « Α room of one’s own », αλλά και σε όλες τις γυναικείες φωνές που πάλεψαν και παλεύουν ακόμα για τα δικαιώματα τους.

Τέσσερις γυναίκες διαφορετικών ηλικιών και ιδιοσυγκρασιών μοιράζονται τους προβληματισμούς τους με αφορμή τον πάντα επίκαιρο, διάσημο, φεμινιστικό λόγο της Virginia Woolf, μπλέκοντας σε ένα άλυτο κουβάρι για τη θέση της γυναίκας από το παρελθόν μέχρι το σήμερα, προσπαθώντας να βρουν τη δική τους φωνή μέσα σε ένα πατριαρχικό κόσμο.

Στους πρωταγωνιστικούς ρόλους οι Πηνελόπη Μαρκοπούλου, η Φωτεινή Παπαχριστοπούλου, η Μαρλέν Σαϊτη και η Άντα Κουγιά . Την επιμέλεια της κίνησης και τις χορογραφίες υπογράφει η Βρισηίδα Σολωμού. Το ηχητικό περιβάλλον δημιουργεί ζωντανά στη σκηνή ο μουσικός και συνθέτης Γιώργος Κατσάνος. Το σκηνικό περιβάλλον επιμελείται η Αρετή Μουστάκα, και το σχεδιασμό των κοστουμιών η Βασιλική Σύρμα. Στο σχεδιασμό του φωτισμού ο Βαγγέλης Μούντριχας.

«Ποια είναι η δική μας φωνή; Ποιο είναι το δικό μας δωμάτιο; Ποια είναι η θέση μας στην ιστορία; Ποια είναι η δική μας ιστορία; Τί σημαίνει γυναίκα, τί σημαίνει άντρας; Γιατί δημιουργεί μια γυναίκα; Τι επίδραση έχει η φτώχεια στη λογοτεχνία των γυναικών; Τι θα συνέβαινε αν ο Σαίξπηρ είχε μια αδελφή, το ίδιο ταλαντούχα, όμορφη και έξυπνη με εκείνον, που την έλεγαν Τζούντιθ; »

Το διάσημο δοκίμιο της Virginia Woolf, που αποτελεί ορόσημο στο θέμα της γυναικείας χειραφέτησης, βασίζεται σε δύο κείμενα που διαβάστηκαν στο Σύλλογο Τεχνών στο κολέγιο Νιούχαμ και στο Κολέγιο Γκίρτον στο Cambridge, τον Οκτώβριο του 1928, σ’ ένα εξ ολοκλήρου γυναικείο ακροατήριο. Μέσα από τη θεματική “Γυναίκες και Πεζογραφία”, η Virginia Woolf ξεδιπλώνει όλο το συλλογισμό της για τη σχέση αυτών των δύο όρων, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι αν μια γυναίκα θέλει να εκφραστεί, πρέπει να έχει… “Το δικό της δωμάτιο”.

Το βιρτζινικό δωμάτιο είναι το κλειδωμένο δωμάτιο της ιστορίας· ό,τι δεν μπορεί να διαβαστεί στη βιβλιοθήκη, εξαιτίας του ότι οι γυναίκες είχαν αποκλειστεί από την ιστορία. Και σ’ αυτό ακριβώς το σκηνικό του αποκλεισμού θα έπρεπε από δω και στο εξής να δημιουργήσουν.

Η γυναίκα πρέπει να έχει ένα δωμάτιο δικό της, για να μπορέσει μέσα σε αυτό να εντοπίσει, να εφεύρει, να ανασύρει το εγώ της. Είναι ο πολιτικός και πολιτισμικός χώρος της γυναίκας (μιας και οι άντρες έχουν καταλάβει το δημόσιο χώρο), το δημόσιο και το ιδιωτικό ταυτόχρονα, αλλά και ο τρόπος να διεισδύσουν σε χώρους που θεωρούνται αποκλειστικά ανδρικοί. Κάθε γυναίκα σε όλο τον κόσμο πρέπει να έχει το δικό της χώρο και τα δικά της χρήματα για να δημιουργήσει, να ζήσει, να εκφραστεί.

Η παράσταση επιχορηγείται από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού.

Ταυτότητα της Παράστασης:

Σκηνοθεσία-Διασκευή: Γιάννης Λασπιάς
Χορογραφίες/Επιμέλεια Κίνησης: Βρισηίδα Σολωμού
Μουσική Σύνθεση/ Ηχητικό Περιβάλλον: Γιώργος Κατσάνος
Σκηνικό Περιβάλλον: Αρετή Μουστάκα
Σχεδιασμός Κοστουμιών: Βασιλική Σύρμα
Σχεδιασμός Φωτισμού: Βαγγέλης Μούντριχας
Φωτογράφιση: Μέλια Πουλούδη
Αφίσα: Μυρτώ Στέλιου
Trailer: Νικήτας Χάσκας
Επεξεργασία ηχογραφήσεων/ήχων παράστασης: DACOS STUDIO
Παίζουν οι: Πηνελόπη Μαρκοπούλου, Φωτεινή Παπαχριστοπούλου, Μαρλέν Σαΐτη, Άντα Κουγιά

Φωνή εκφωνητή: Διαμαντής Καραναστάσης

Διάρκεια παράστασης : 60 λεπτά